یغر

یغر. [ ی َ غ ِ ] ( اِخ ) نام یکی از پادشاهان چین. نام خاقان چین. ( ناظم الاطباء ) .
یغور و یغر همان طور که گفته شده ریشه ترکی دارند ،
بنظر بنده هندی و لهجه های هندی فاقد این لغت هستند
چرا که در جعلنامه شما خودتون یارتون رفته درشت و ضمخت تایپ کنید
یا شما کلمه ضمخت نمیدانید چیست ، و یا اصلا زبان هندی را خوب یاد نگرفته اید
زبان نیمه سیاه هندی ربطی به ترکی که زبان آلتایی هست نداشته و ندارد و این کلمه صد در صد ترکیست.

یَشتِ اوستا:
Yt. 13. 1, 12, 47, 51, 63, 65, 69 / Yt. 10. 66/Yt. 13. 40/Yt. 3. 5/Yt. 13. 1/Yt. 10. 5, 78 و. . . .
وندیدادِ اوستا: V. 19. 37 / V. 3. 30/ V. 3. 33 و. . . .
یَسنِ اوستا: Y. 65. 12 / Y. 4. 6 / Y. 1. 18/ Y. 50. 7 و. . . .
فرهنگِ اویم ایوک:F. 9
در زبانِ اوستایی واژه یِ "uɣra " با واژگانِ دیگر نیز به همراه آمده است؛برای نمونه:
1 - اوغرَ زَئُشَ : uɣra zaoša
این واژه به چمِ " خواستِ / اراده یِ اُستوار و نیرومند، اراده یِ راسخ" بوده است.
( در این باره به یَشتِ اوستا:Yt. 13. 31 مراجعه کنید. )
2 - اوغرَ بازو : uɣra bāzu یا اوغرَ بازَو : uɣra bāzav
این واژه به چمِ " ستبر بازو، دارایِ بازو یا بازوان نیرومند و پُرزور، سخت بازو" بوده است.
( در اینباره به یَشتِ اوستا: Yt. 10. 42 و Yt. 10. 75 بنگرید. )
3 - اوغرارت:
این واژه به چمِ " زورمندانه تاخت و تاز کننده، با شدت تَک کننده، حرکت کننده/رونده با زورمندی و نیرومندی" بوده است. این واژه خود از واژه یِ " اوغرَ:اوغ. رَ" و واژه یِ " اَرتَ" ساخته شده که " اَرتَ" صفت مفعولیِ کارواژه یِ " اَر :ar" در همین زبانِ اوستایی است.
( واژه یِ " اوغرارت " در یَشتِ اوستا: Yt. 13. 23 آمده است. )
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
بررسیِ دستورِ زبانیِ این واژه:
این واژه چنانکه از وانگاره ( =تصویرِ ) زیر پیداست، از دو تکواژ " ug یاuɣ " و پسوندِ " رَ: ra " ساخته شده است. پسوندِ " رَ " در زبانِ اوستایی یک " پسوندِ صفت ساز " بوده و چنانچه این پسوند به ریختِ " را : rā " بیاید، یک " نام" خواهد بود:
نمونه هایی از این پسوند در زبانِ اوستایی و همسنجیِ ریشه شناختی با زبانهایِ دیگرِ ایرانی:
چیثرَ ( =چیث. رَ ) ( اوستایی ) . . . . . چیهرَک ( پارسیِ میانه ) . . . . . . چهره ( پارسیِ کُنونی )
اَغرَ ( =اَغ. رَ ) ( اوستایی ) . . . . . . . . . . ( آغاز=آغ. آز ( بُن کُنونیِ آختن ) و آغال ) ( پارسی )
ویچیرَ ( وی. چی. رَ ) ( اوستایی ) . . . . . . . ( وزیر ) ( پارسی )
و بسیاری دیگر.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
نکته 1:
واژه یِ اوستاییِ " uɣra یا ugra " با واژگانِ "aojyah " و " aojišta " در همین زبان سنجیدنی هستند.
نکته 2:
ترگویه یِ واژه یِ اوستایی " uɣra /ugra " در زبانِ پهلوی " چیر:čēr " بوده است.
نکته 3:
بنابر آنچه درباره یِ واژه یِ " uɣra " گفته شد، می توان به آسانی پی بُرد که واژه یِ " یُغُر" که به چمِ " ستبر، تنومند" می باشد، از این واژه برآمده است. این فتاد بویژه در واژه یِ "اوغرَ بازو : uɣra bāzu " به چمِ " ستبر بازو، دارایِ بازویِ نیرومند" بیش از پیش خود را آشکار می کند.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
پرسشِ 1:
واژه یِ " uɣra " یا " ugra " برآمده از یک تکواژ است یا چند تکواژ؟
همانگونه که در بالا پرداخته شد، واژه یِ " اوغرَ" یا چیزی که امروز " یغر" گفته می شود، خود برآمده از دو تکواژِ " ug/uɣ" و پسوندِ " رَ: ra" که پسوندی در زبانهایِ اوستایی، سانسکریت ولاتین بوده است، میباشد.
پرسشِ 2:
آیا در زبانهایِ مغولی و شبه مغولی واژه یِ " یُغُر" برآمده از دو یا چند تکواژ است؟
به روشنی نَه؛ چراکه در زبانهایِ مغولی و شبه مغولی نَه تکواژِ " اوغ/اوگ یا " یُغ" و نَه پسوندی به نامِ " رَ " وجود داشته است. پس به روشنی چنانچه این واژه در زبانهایِ مغولی - شبه مغولی بکار رود، یک "وامواژه" خواهد بود. برای نمونه " دانیش" از کارواژه یِ " دانیشماق" در این زبانها به خودیِ خود یک تکواژ است، چراکه نَه تکواژِ " دان" در این زبانها وجود دارد و نَه پسوندی به نامِ " ِش"؛ این درحالیست که "دانِش" در زبانِ پارسی برآمده از دو تکواژ است که خود گویایِ ایرانی بودنِ این واژه است؛ بهمچنین در کارواژه یِ " یغرماق" نیز " یُغُر" در زبانهای مغولی - شبه مغولی یک تکواژی است و این درحالیست که در زبانهایِ اوستایی و سانسکریت واژه یِ " uɣra " یا " ugra " دو تکواژی است و این گویایِ ایرانی بودنِ این واژه است.
پرسش 3:
آیا دهخدا آگاهیِ زبانشناختی داشته است؟
آشکارا نَه. دهخدا حتی نمی دانسته است که " رَ:ra " یک پسوند از زبانهایِ ایرانی بوده است. بماند که "ستبر" را هم به ریختِ " سطبر" نوشته است.
پیشنهاد:
اکنون که ریشه یِ واژه یِ " یغر" آشکار شد، بهتر است این واژه با همان معنایِ آغازین که در بالا گفته شد، بکار برده شود.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
پَسگَشتها:
1 - رویبرگِ 216 از نبیگِ " فرهنگنامه یِ ریشه شناختیِ زبانهای هندواروپایی " ( جِی. پُکُرنی )
2 - ستونِ 380 از نبیگِ " فرهنگنامه یِ زبانِ کهن ایرانی " ( کریستین بارتولومه )
3 - رویبرگهایِ 266 و 267 از نبیگِ " فرهنگ واژه هایِ اوستا"

یغر. [ ی َ غ ِ ] ( اِخ ) نام یکی از پادشاهان چین. نام خاقان چین. ( ناظم الاطباء ) .