یسبحون

[ویکی الکتاب] معنی یُسَبِّحُونَ: تسبیح می گویند - از عیب و نقص بری می دانند
معنی فَلَکٍ: فلک -مدارات فضایی که هر یک از اجرام آسمانی در یکی از آن مدارها سیر میکنند (عبارت "کل فی فلک یسبحون " یعنی هر یک از خورشید و ماه و نجوم و کواکب دیگر در مسیر خاص به خود حرکت میکند و در فضا شناور است ، همان طور که ماهی در آب شنا میکند )
ریشه کلمه:
سبح (۹۲ بار)

«یَسْبَحُونَ» از مادّه «سباحت» ـ که طبق نقل «راغب» در «مفردات» در اصل به معنای حرکت «سریع» در آب و هوا است ـ اشاره به حرکت سریع کرات آسمانی می کند، و آنها را تشبیه به موجودات عاقلی کرده است که، با سرعت به گردش خود ادامه می دهند، امروز، نیز این حقیقت ثابت شده که اجرام آسمانی با سرعتهای بسیار عجیب و گاه سرسام آوری، در مسیر خود حرکت دارند.و این که ذکر خدا و عبادت او را «تسبیح» می گویند، نیز از همین جا ناشی شده، چرا که آن هم یک نوع حرکت سریع در طریق اطاعت و عبادت پروردگار است.
شنا. اعمّ از آنکه در آب باشد یا در هوا. (راغب) ایضاً راغب سرعت را در آن قید کرده است . قسم به شناگران که به طرز مخصوصی شنا می‏کنند ظاهراً مراد ابرهاست که در هوا راه می‏روند. ، . «کل» در دو آیه شاید راجع به تمام اجرام آسمانی باشد ولی ظاهرش آن است که مراد خورشید و ماه و شب و روز که همان نور و ظلمت اند در اطراف زمین پیوسته در حرکت اند و شنا می‏کنند. رجوع شود به «شمس» و «قمر». * . طبرسی در ذیل این ایه سبح را تقلّب و تلاش معنی کرده و گوید: به شناگر سابح گویند که در آب تلاش می‏مند کشاف نیز تصرّف و تلاش گفته است. به نظر می‏آید ما قبل درباره عبادت شب است یعنی شب را مخصوص عبادت خدا کن که روز تلاش بسیار خواهی داشت فراغت خاطر و عبادت عالی در شب میسّرتر است. یحی بن یعمر و ضحاک سبح را خاء خوانده‏اند و آن به معنی توسعه است یعنی در روز برای کارها وسعت بیشتری داری شب را مخصوص خدا کن. نا گفته نماند: راغب و اقرب تصریح دارند که معنای اوّلی سبح همان حرکت سریع در آب و هواست به سرعت کار و سیر اسب و غیره به طوراستعاره اطلاق می‏شود.