یزیدیه
لغت نامه دهخدا
یزیدیه. [ ی َ دی ی َ ] ( اِخ ) یا یزیدیان ، پیروان شیخ شرف الدین ابوالفضائل عدی بن مسافربن اسماعیل... ابن مروان از مشایخ قرن ششم هجری هستند. او به سال 555 یا 557 یا 558 هَ. ق. در حدود نودسالگی درگذشت. گویند نسبت یزیدیان به یزیدبن معاویه است و گروهی گویند به یزیدبن انیسه منسوب اند که از خوارج نهروان بود. گروهی دیگر کیش یزیدیه را صورت دگرگون شده دین زرتشتی و لفظ یزید را از ریشه ٔ«یز» به معنی پرستش می دانند که «ایزد» و «یزدان » نیز از آن است. رئوس اصول عقاید یزیدیان را که از ادیان مختلف مانند زرتشتی و مسیحی و یهودی گرفته شده با توجه به دو کتاب اساسی آنان به نام «جلوه » و «مصحف رش »، ( = قرآن نیاه ) و نامه ای که در سال 1211 هَ. ق. بزرگان این فرقه به دربار عثمانی نوشته اند و کتابی که یکی از امرای یزیدیه سنجار تألیف کرده چنین می توان خلاصه کرد: 1- یزیدیان به هفت فرشته یا آفریدگار معتقدند و گویند خداوند نخست دری سفید و بعد پرنده ای آفرید و آنگاه پیش از خلقت زمین و آسمان آن هفت فرشته را در هفت روز هفته ( از یکشنبه تا شنبه ) خلق کرد بدین ترتیب : 1- عزرائیل ، که همان طاوس ملک و رئیس همه فرشته هاست 2- دردائیل 3- اسرافیل 4- میکائیل 5- جبرائیل 6- شمنائیل 7- نورائیل. 2- برای طاوس مقامی والا قائلند ( برخلاف بیشتر ادیان ) و آن را واسطه آفریدگار در آفرینش جهان می دانند و خصوصیاتی بر آن قائلند که با خصوصیات شیطان مطابقت دارد و بیشتر بدین جهت به شیطان پرست ها معروف شده اند. 3- شیخ عدی بن مسافر را شخصیتی بزرگ میدانند و کرامات و معجزات بیشماری بدو نسبت می دهند و قبر او را زیارتگاه خود قرار داده اند و گویند هر یزیدی باید مقداری از خاک قبر و لباس او را همراه داشته باشد. عیدی به نام شیخ عدی یا عید کبیر دارند که به مقبره شیخ می روند و سه روز روزه میگیرند و نیز در عید قربان ( همان دهم ذیحجه ) و در عید بزرگ عمومی اواخر شهریور بر مزار او حاضر می شوند تا گناهانشان پاک گردد. و گویند شیخ عدی نماز و روزه آنها را به عهده گرفته و سرانجام هم آنها را به بهشت خواهد برد. 4- به یزید ستاش و احترام می کنند که سعی شده با یزیدبن معاویه تطبیق شود. و عیدی به نام عید یزید دارند که معتقدند در روز تولد یزید باید باده گساری کرد و سه روز را روزه گرفت. 5- هر یزیدی باید هنگام طلوع آفتاب رو به مشرق بایستد و آفتاب را ستایش کند. 6- با «اعوذ باللّه من الشیطان الرجیم » سخت مخالفند. 7- طلاق زن نازا جایز ولی طلاق زن بچه دار نارواست و اگر شوهر به مسافرتی بیش از یکسال برود زنش بر او حرام است. 8- برخی از خوردنی ها را حرام می دانند مانند ماهی ، کدو، کاهو و کلم. 9- به حسین بن منصور حلاج و شیخ عبدالقادر گیلانی و حسن بصری نیز اعتقاد دارند.10- پیشوایان مذهبی آنان هفت طبقه است که هیچکس حق خروج از طبقه خود و ورود به طبقه دیگر ندارد و با طبقه عوام کلاً یزیدیان هشت طبقه می شوند بدین ترتیب :1- امیر شیخان 2- باباشیخ 3- شیخ 4- پیر 5- فقیر 6-سخنور ( توان ) 7- کوچکها 8- مرید ( طبقه عوام ). عده یزیدیها را در سال 1370 هَ. ق. در حدود هفتاد هزار تن نوشته اند ولی تعداد آنان بیشتر بوده است. قسمت اعظم یزیدیها در موصل و در ناحیه شیخان سکونت دارند وشیخ بزرگ آنها در شهر سنجار است. دولت عثمانی فرقه ٔیزیدیه را مبتدع می شمرد و به رسمیت نمی شناخت ولی پس از تشکیل دولت عراق طبق قانون اساسی آن کشور از آزادی نسبی برخوردار شدند. رجوع به مجموعه نشریه پژوهشی و علمی دانشسرایعالی شماره 1 ادبیات و علوم انسانی ( مقاله خانم کامران مقدم ) و همچنین کرد و پیوستگی تاریخی او تألیف رشید یاسمی و تاریخ یزیدیه و اصل عقیدتهم تألیف عزاوی و یزیدیها و شیطان پرستان تألیف و ترجمه جعفر غضبان شود. || از فرق شیعه ای که می گفتند فرزندان امام حسین همگی در موقع اقامه نماز مقام امام دارند و تا یکی از ایشان باقی است چه فاجر باشد چه صالح نماز پشت سر غیر ایشان جایز نیست. ( خاندان نوبختی ص 267 ) ( از تلبیس ابلیس ص 24 ).
فرهنگ فارسی
فرهنگ عمید
پیشنهاد کاربران
افسانه ای در میان یزیدیان هست که میگوید :
روزی معاویه در حال تراشیدن سر رسول الله ( ص ) بود و حواسش پرت شد و سر رسول الله را با تیغ برید ، سپس با زبان خود سر رسول الله را لیسید و خون را پاک کرد ، رسول خدا او را مذمت کرد و گفت کار بدی کردی و معاویه پرسید برای چه؟ رسول خدا گفت: از نسل تو فرزندی بوجود میاید که به امت من بسیار ظلم مینماید ، معاویه گفت یا رسولالله پس من ازدواج نمیکنم، روزی عقرب جراری معاویه را نیش میزند و طبیبان موفق نمیشوند با دارو اورا درمان کنند و میگویند درمان او فقط با زن گرفتن میسر میشود ولاغیر،
... [مشاهده متن کامل]
پس مهوسه خواهر عمر را که زنی پیر و فرتوت بود برای او میگیرند که بچه دار نشود اما بقدرت خدا مهوسه به زن زیبای جوانی تبدیل میشود و یزیدبن معاویه در نتیجه این مزاوجت برای سعادت ما ایزدیها پا به عرصه وجود میگذارد. .
( وام گرفته از کتاب تاریخ و فرهنگ ایران دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی )
روزی معاویه در حال تراشیدن سر رسول الله ( ص ) بود و حواسش پرت شد و سر رسول الله را با تیغ برید ، سپس با زبان خود سر رسول الله را لیسید و خون را پاک کرد ، رسول خدا او را مذمت کرد و گفت کار بدی کردی و معاویه پرسید برای چه؟ رسول خدا گفت: از نسل تو فرزندی بوجود میاید که به امت من بسیار ظلم مینماید ، معاویه گفت یا رسولالله پس من ازدواج نمیکنم، روزی عقرب جراری معاویه را نیش میزند و طبیبان موفق نمیشوند با دارو اورا درمان کنند و میگویند درمان او فقط با زن گرفتن میسر میشود ولاغیر،
... [مشاهده متن کامل]
پس مهوسه خواهر عمر را که زنی پیر و فرتوت بود برای او میگیرند که بچه دار نشود اما بقدرت خدا مهوسه به زن زیبای جوانی تبدیل میشود و یزیدبن معاویه در نتیجه این مزاوجت برای سعادت ما ایزدیها پا به عرصه وجود میگذارد. .
( وام گرفته از کتاب تاریخ و فرهنگ ایران دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی )
قوم یزیدیه به ٧فرشته یا افریدگار معتقدند ١ عزراییل ٢ درداییل ٣ میخاییل ٤ اسرافیل ٥ زرزاییل ٦ شهخاییل ٧ نوراییل. که این هفت فرشته نام های دیگری هم دازند . به ترتیب ١شمس الدین یا آفتاب ٢ فخرالدین یا ماه ٣ آمادین ٤طاووس ٥ سجادین ٦ نصرالدین ٧ یزید و معتقدند یکی از آنها یعنی بزرگترین آنها بقیه را هر یک در یک روز هفته از نور خود آفریده همچنان که شمعی را از شمع دیگر افروزند . همچنین بر این باورند که هر ده هزار سال یکی از آنها بر جهان آفرینش فرمانروایی میکند و بر امت یزیدی و دیگران شریعتی مینهد وپس از گذشتن مدتش بجای خود در بیت المقدس صعود میکند و اکنون دور طاووس است ،
... [مشاهده متن کامل]
آنها فقط خود را از نسل آدم میدانند و دیگران را از نسل حوا و آدم میدانندو داستان خلقت را اینگونه نقل میکنند :
وقتی ادم و حوا متوجه شدند که در تناسل نر و ماده دخیل هستند ، آدم میگفت نسل از من است و حوا میگفت نسل از من است و بگو مگو بوجود آمد و قرار گذاشتند هریک نطفه خود را در کوزه نهاده بدرختی آویزان کنند . پس از ٩ ماه از نطفه آدم شیث و حوریه بوجود امد و یزیدیان معتقدند که فقط خودشان از نسل شیث و حوریه هستند . و از نطفه حوا پس از ٩ ماه پلیدی و کرم و حشرات بوجود آمد . سپس آدم و حوا با هم در آمیختن و قائن و قلیومه بوجود آمدند و یهودیان و نصاریان و اسماعیلیان ( مسلمانان ) و دیگران از نسل این دو هستند.
( وام گرفته از کتاب تاریخ و فرهنگ ایران دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی /نوشته مرحوم دکتر محمد محمدی ملایری )
... [مشاهده متن کامل]
آنها فقط خود را از نسل آدم میدانند و دیگران را از نسل حوا و آدم میدانندو داستان خلقت را اینگونه نقل میکنند :
وقتی ادم و حوا متوجه شدند که در تناسل نر و ماده دخیل هستند ، آدم میگفت نسل از من است و حوا میگفت نسل از من است و بگو مگو بوجود آمد و قرار گذاشتند هریک نطفه خود را در کوزه نهاده بدرختی آویزان کنند . پس از ٩ ماه از نطفه آدم شیث و حوریه بوجود امد و یزیدیان معتقدند که فقط خودشان از نسل شیث و حوریه هستند . و از نطفه حوا پس از ٩ ماه پلیدی و کرم و حشرات بوجود آمد . سپس آدم و حوا با هم در آمیختن و قائن و قلیومه بوجود آمدند و یهودیان و نصاریان و اسماعیلیان ( مسلمانان ) و دیگران از نسل این دو هستند.
( وام گرفته از کتاب تاریخ و فرهنگ ایران دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی /نوشته مرحوم دکتر محمد محمدی ملایری )
یزیدیها یاایزدیهاگروهی از کردها هستند که در قسمتی از کردستان عراق در بخشهای کوهستانی سنجار نزدیک به مرز ترکیه ساکن میباشند . هرچند این گروه یزیدی نامیده میشوند و به گمان خود آنها نیز ، این یزید همان یزیدبن معاویه معروف است که وی را موجودی ملکوتی میشمارند ، ولی محققان را عقیده بر آن است ریشه اصلی کیش و آیین این طایفه خیلی قدیمی تر از اسلام و یزید است و حدس میزنند که این نام در اصل ایزد یا یزدان بوده که در دوره اسلامی و هنگامی که این گروه در بین اعراب و سرزمین های اسلامی محصور مانده و کم و بیش تحت تاثیر زبان و عقاید عربی و اسلامی قرار گرفته اند همچنان که نام فرشتگان و خدایان و شعایر مذهبی آنها به عربی تبدیل شده ، کلمه یزدانی یا ایزدی هم که در عربی نامانوس است کم کم بصورت یزید در آمده و با یزیدبن معاویه آن هم باخلط مفاهیم تاریخی تطبیق شده و همان عقایدی که درباره یزیدیان یا یزدان داشته اند بطور ناقص یا اسم جدید منطبق گردیده است. بگفته برخی ملت یزیدی به زمان خشایارشاو اردشیر هخامنشی میرسد ، در ایران هم ازد یا ازدکان وجود دارد ( شاید منظور یزد است ) .
... [مشاهده متن کامل]
عقاید این قوم در دوران گذشته راجع به ملک شمس الدین وملک فخرالدین یعنی افتاب و ماه و هم چنین در تناسخ ارواح وغالب عقایدشان مانند مصریان قدیم بوده و فرشته باد وباران و آتش را نیایش میکردند و همچنین ملت یزیدی را بنام ملت یزدان ( اَزُدان ) مینامیدند ، و بنام یزدان پاک نورانی آفریننده شب و روز وخورشید و ماه سوگند یاد میکردند . به این صورت که دایره ای به دور خود میکشیدند و درون آن قسم میخوردند و هرگز قسم دروغ نمی خوردند . در عصر حاضر عقاید و رسوم و آداب این مردم را نمیتوان به دین و آیین مخصوص و شناخته پیوند زد ، اما در اینکه اصل دین آنها چه بوده از روی بسیاری از عقاید و آداب آنها حدس میزنند که کیش آنها از کیشهای قدیم ایران بوده که پیروان آن یا پیش از اسلام یا هنگام فتوحات اسلامی در همین محل میزیسته یا به آنجا پناه برده اند، و به سبب سرزمین کوهستانی و دور از دسترس خود توانسته اند بسیاری از عقاید و رسومات قدیم خود را هزچندتحریف شده حفظ کنند، ولی چون در اثر محصور ماندن کم کم رشته هایی که آنها را به دین مشخصی میپیوسته از هم گسیخته و سرچشمه عقاید اصلی آنها خشکیده و از هر دین و آیینی نشانه و آثار مبهم و نامعلومی در آن باقی مانده ، از این لحاظ جامع متناقضات شده است ، حتی در دو کتاب اصلی که دارند ، یکی ( جلوه ) و دیگری ( رش ) که شامل مطالبی افسانه مانند است راجع به اصل اعتقادات آنها چیزی دستگیر نمیشود ، .
( وام گرفته از کتاب تاریخ و فرهنگ ایران ( دوران انتقال ) از دکتر محمد محمدی ملایری )
... [مشاهده متن کامل]
عقاید این قوم در دوران گذشته راجع به ملک شمس الدین وملک فخرالدین یعنی افتاب و ماه و هم چنین در تناسخ ارواح وغالب عقایدشان مانند مصریان قدیم بوده و فرشته باد وباران و آتش را نیایش میکردند و همچنین ملت یزیدی را بنام ملت یزدان ( اَزُدان ) مینامیدند ، و بنام یزدان پاک نورانی آفریننده شب و روز وخورشید و ماه سوگند یاد میکردند . به این صورت که دایره ای به دور خود میکشیدند و درون آن قسم میخوردند و هرگز قسم دروغ نمی خوردند . در عصر حاضر عقاید و رسوم و آداب این مردم را نمیتوان به دین و آیین مخصوص و شناخته پیوند زد ، اما در اینکه اصل دین آنها چه بوده از روی بسیاری از عقاید و آداب آنها حدس میزنند که کیش آنها از کیشهای قدیم ایران بوده که پیروان آن یا پیش از اسلام یا هنگام فتوحات اسلامی در همین محل میزیسته یا به آنجا پناه برده اند، و به سبب سرزمین کوهستانی و دور از دسترس خود توانسته اند بسیاری از عقاید و رسومات قدیم خود را هزچندتحریف شده حفظ کنند، ولی چون در اثر محصور ماندن کم کم رشته هایی که آنها را به دین مشخصی میپیوسته از هم گسیخته و سرچشمه عقاید اصلی آنها خشکیده و از هر دین و آیینی نشانه و آثار مبهم و نامعلومی در آن باقی مانده ، از این لحاظ جامع متناقضات شده است ، حتی در دو کتاب اصلی که دارند ، یکی ( جلوه ) و دیگری ( رش ) که شامل مطالبی افسانه مانند است راجع به اصل اعتقادات آنها چیزی دستگیر نمیشود ، .
( وام گرفته از کتاب تاریخ و فرهنگ ایران ( دوران انتقال ) از دکتر محمد محمدی ملایری )