یدالله میرزا امیراعظم ( ۱۲۷۷ تهران – امرداد ۱۳۴۰ بوئنوس آیرس ) که نام خانوادگی عضدی برگزید، شاهزاده قاجار و دیپلمات بلندپایه دوران پهلوی بود که به وزارت امورخارجه و وزارت راه رسید.
هنگام تولد یدالله میرزا در سال ۱۲۷۷ خورشیدی، پدرش نصرت الله میرزا امیراعظم تفنگدارباشی مظفرالدین شاه و پدربزرگش وجیه الله میرزا سپهسالار وزیر جنگ ایران بود. پدربزرگ پدر او سلطان احمد میرزا عضدالدوله ( نویسنده تاریخ عضدی ) فرزند فتح علی شاه قاجار از زن سوگلی او طاووس خانم تاج الدوله بود که اهل گرجستان و زنی شاعر و ادیب و خطاط بود. فتح علی شاه تخت طاووس را به نام او نامگذاری کرد. یدالله میرزا نیز بعدها که شناسنامه و نام خانوادگی در ایران رواج یافت، بر اساس لقب نیای پدری اش عضد الدوله نام خانوادگی عضدی را برگزید. مادر یدالله میرزا عفت الدوله دختر احمد خان علاءالدوله و از خاندان دَوَلوی قاجار بود.
... [مشاهده متن کامل]
یدالله میرزا نزد معلمان خصوصی در خانه تحصیل کرد و گذشته از صرف و نحو فارسی و عربی، دروس جدید مانند فیزیک، شیمی، مثلثات، هندسه و ریاضیات را فراگرفت. زبان فرانسه را نیز آموخت. در پانزده سالگی او را برای ادامه تحصیل به استانبول فرستادند. پدرش نصرت الله میرزا که از مشروطه خواهان بود، حکمران قومس ( استان سمنان کنونی ) شده بود که املاک وسیعی در آن داشت. در بحبوحه جنگ جهانی اول که قشون های روس و انگلیس وارد ایران شده و با آلمانی ها و عثمانی ها می جنگیدند، به خیال سلطنت افتاد و سپاهی فراهم کرد اما در سال ۱۲۹۵ خورشیدی در جنگ با نیروهای دولتی به فرماندهی اسماعیل خان شعاع لشکر کشته شد.
یدالله میرزا را که سه سالی از اقامتش در استانبول نگذشته بود، پس از قتل پدر به تهران خواستند و او همراه عموی پدرش، عبدالمجید میرزا عین الدوله نزد احمدشاه رفت. شاه به او تسلیت گفت و از او دلجویی کرد و لقب پدرش، امیراعظم و حکمرانی شاهرود و سمنان و دامغان را به او داد که از مشاغل پدرش بود.
یدالله میرزا پس از چند سال به حکومت استرآباد ( گرگان ) رفت و باز دوباره به حکومت شاهرود و سمنان و دامغان منصوب شد تا اینکه در سال ۱۳۰۶ به وزارت امور خارجه انتقال یافت و مستشار سفارت ایران در برلن شد. پس از بازگشت به تهران، به ریاست ادارهٔ کارگزینی وزارت امورخارجه منصوب شد و مدتی هم همزمان با ریاست این اداره، ریاست کابینهٔ وزارتی ( دفتر وزیر ) را نیز داشت.
هنگام تولد یدالله میرزا در سال ۱۲۷۷ خورشیدی، پدرش نصرت الله میرزا امیراعظم تفنگدارباشی مظفرالدین شاه و پدربزرگش وجیه الله میرزا سپهسالار وزیر جنگ ایران بود. پدربزرگ پدر او سلطان احمد میرزا عضدالدوله ( نویسنده تاریخ عضدی ) فرزند فتح علی شاه قاجار از زن سوگلی او طاووس خانم تاج الدوله بود که اهل گرجستان و زنی شاعر و ادیب و خطاط بود. فتح علی شاه تخت طاووس را به نام او نامگذاری کرد. یدالله میرزا نیز بعدها که شناسنامه و نام خانوادگی در ایران رواج یافت، بر اساس لقب نیای پدری اش عضد الدوله نام خانوادگی عضدی را برگزید. مادر یدالله میرزا عفت الدوله دختر احمد خان علاءالدوله و از خاندان دَوَلوی قاجار بود.
... [مشاهده متن کامل]
یدالله میرزا نزد معلمان خصوصی در خانه تحصیل کرد و گذشته از صرف و نحو فارسی و عربی، دروس جدید مانند فیزیک، شیمی، مثلثات، هندسه و ریاضیات را فراگرفت. زبان فرانسه را نیز آموخت. در پانزده سالگی او را برای ادامه تحصیل به استانبول فرستادند. پدرش نصرت الله میرزا که از مشروطه خواهان بود، حکمران قومس ( استان سمنان کنونی ) شده بود که املاک وسیعی در آن داشت. در بحبوحه جنگ جهانی اول که قشون های روس و انگلیس وارد ایران شده و با آلمانی ها و عثمانی ها می جنگیدند، به خیال سلطنت افتاد و سپاهی فراهم کرد اما در سال ۱۲۹۵ خورشیدی در جنگ با نیروهای دولتی به فرماندهی اسماعیل خان شعاع لشکر کشته شد.
یدالله میرزا را که سه سالی از اقامتش در استانبول نگذشته بود، پس از قتل پدر به تهران خواستند و او همراه عموی پدرش، عبدالمجید میرزا عین الدوله نزد احمدشاه رفت. شاه به او تسلیت گفت و از او دلجویی کرد و لقب پدرش، امیراعظم و حکمرانی شاهرود و سمنان و دامغان را به او داد که از مشاغل پدرش بود.
یدالله میرزا پس از چند سال به حکومت استرآباد ( گرگان ) رفت و باز دوباره به حکومت شاهرود و سمنان و دامغان منصوب شد تا اینکه در سال ۱۳۰۶ به وزارت امور خارجه انتقال یافت و مستشار سفارت ایران در برلن شد. پس از بازگشت به تهران، به ریاست ادارهٔ کارگزینی وزارت امورخارجه منصوب شد و مدتی هم همزمان با ریاست این اداره، ریاست کابینهٔ وزارتی ( دفتر وزیر ) را نیز داشت.
