ید ۱۳۱

ید - ۱۳۱ یا ید رادیواکتیو ایزوتوپی پرتوزا از ید است که نیمه عمری هشت روزه دارد. عنصر ید ۳۰ ایزوتوپ دارد که تنها یکی از آن ها ( ید - ۱۲۷ ) پایدار است. این ایزوتوپ اصولاً به صورت مصنوعی تولید می شود.
ید رادیواکتیو اغلب در تست های تصویربرداری یا در درمان تیروئید پرکار، سرطان تیروئید، و انواع خاص دیگری از سرطان استفاده می شود. در مطالعات تصویربرداری مانند اسکن تیروئید، بیمار دوز کوچکی از ید رادیواکتیو را دریافت می کند که در سلول های تیروئید یا در انواع خاصی از تومورها تجمع می یابد و می توان با استفاده از اسکنر محل تجمع ید را ردیابی نمود. محلهایی که ید بیشتری در آن تجمع یافته باشد نشاندهنده فعالیت بیش از حد طبیعی ( مانند ندول داغ تیروئید ) هستند.
در درمان سرطان تیروئید، بیمار دوز بالایی از ید پرتوزا را دریافت می کند که چون ید در سلول های تیروئید تجمع می یابد لذا اشعه منتشر شده سلول های تیروئید را از بین می برد.
از ید پرتوزا در پرتودرمانی داخلی سرطان پروستات، ملانوم داخل چشم، وتومورهای کارسینوئید هم استفاده می شود ( براکی تراپی ) . برای از بین بردن سلول های سرطانی، ید رادیواکتیو را به شکل مایع یا کپسول خوراکی، از طریق انفوزیون، یا در داخل دانه های بدون روزنه ای ( Sealed In Seeds ) به کار می برند که در داخل یا در نزدیکی تومور می گذارند.
استفاده از مواد پرتوزا در پزشکی در ایران با سنجش مقدار یُد رادیواکتیو در سال ۱۳۳۹ به وسیله یک شمارشگر گایگر در آزمایشگاه پیمان مرکزی دانشکده علوم پزشکی تهران آغاز گردید. در این راستا، یک کارشناس بریتانیایی به نام Malcolm Cuthbert Nokes سهم بزرگی در پیشرفت کار پزشکی هسته ای در ایران ایفا کرد. [ ۱]
کم کاری تیروئید یکی از عوارض استفاده از ید رادیواکتیو است. در زنان حامله می تواند تراتوژن باشد.
مواردی که فرد بعد از دریافت ید رادیواکتیو رعایت کند