یخرصون

دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] معنی یَخْرُصُونَ: حدس و تخمین می زنند(دراصل از کلمه خرص و آن عبارت است از سخنی که با گمان و تخمین و بدون علم زده شود ، و چون چنین سخنی در خطر این هست که دروغ در آن رخنه کرده باشد ، لذا کذاب دروغپرداز را هم خراص گفتهاند)
ریشه کلمه:
خرص (۵ بار)

«خَرْص» (بر وزن ترس) در اصل، به معنای «تخمین» است که نخست در مورد تخمین مقدار میوه بر درختان به هنگام اجاره باغ و امثال آن به کار رفته، سپس به هر گونه حدس و تخمین گفته شده است. و از آنجا که «تخمین» گاهی مطابق واقع، و گاهی بر خلاف واقع می شود، این کلمه در معنای دروغ نیز استعمال شده است و در آیه فوق می تواند به هر دو معنا باشد.
«یَخْرُصُونَ» از مادّه «خرص» (بر وزن ترس)، در اصل، به معنای تخمین زدن است، نخست در مورد میوه بر درختان هنگام اجاره باغ و امثال آن به کار رفته، سپس به هر گونه «حدس و تخمین» گفته شده است و از آنجا که تخمین گاهی مطابق واقع و گاهی بر خلاف واقع می شود، این کلمه در معنای «دروغ» نیز استعمال شده است و در آیه مورد بحث می تواند به هر دو معنا باشد.
wikialkb: یَخْرُصُون

پیشنهاد کاربران

یَخرُصون آیه ۱۱۶ انعام
یَخرُصون : این کلید واژه که در سوره انعام آیه ۱۱۶ خداوند متعال از این کلمه استفاده کرده است منشعب از کلمه ی خزر به مفهوم سردی و سرما می باشد. یعنی در قرآن از کلمه ی یخرصون به صورت تفسیری در این آیه اشاره به کسانی دارد که تو را گمراه می کنند ولی دقیق تر کلمه به مفهوم این است که گرما و نور وجود تو را می گیرند که همان گمراهی و ضلالت معنی می دهد.
... [مشاهده متن کامل]

از کلمه ی خزر در ریخت های متفاوتی در ابعاد مختلف کاربردی که مفهوم سردی و سرما در آن باشد استفاده شده است
مثل خز خزر خربزه خوارزم زخم خسم
البته از زاویه ی قانون چیدمان حروف معکوس جهت ایجاد بار منفی با استفاده از ریشه ی کلمه، کلیدواژه سرخ قابل روئیت است. مثل قدح و حدقه و فراوان از این دست کلمات.
در ادامه ی مطلب قانون چیدمان حروف معکوس دو کلمه ی زخ و خز دو مفهوم گرماده و گرماگیر قابل روئیت می شود.
در مورد کلمه ی زخ کلیدواژه ی سرخ و زخم مفهوم بیرون زدن گرما و انرژی و گرماده بودن این مقوله را تایید می کند.
و در مورد کلمه ی خز، کلیدواژه ی خسم که به معنی دشمن ترجمه و برگردان شده است مفهوم گرماگیر و کسی که قصد سلب حیات از کسی را دارد مفهوم گرماگیری را تایید می کند یا این اصطلاح رایج که می گوییم این کار، کار خزی هست این کار را نکن. یعنی یک کار بی مایه و خنک را انجام دادن.
لذا با یک چنین برداشتی از کلمه ی خز و کلمات واقع شده در فضای اطراف کلمه ی خز، کلمه ی یخرصون اشاره به حالتی یا کسانی دارد که با گرفتن نور و گرمای وجود انسان را به گمراهی و ضلالت می کشانند.

یخرصون از ماده خرص ( بر وزن غرس ) در اصل به معنی تخمین زدن است .
( ما لهم بذلک من علم ان هم الا یخرصون ) .
آنها به چنین چیزی که ادعا می کنند علم ندارند ، و جز دروغ چیزی
نمی گویند.
( تفسیر نمونه ج : 21 ص : 35 )

بپرس