یخدان لنگر مربوط به دوره قاجار و در روستای لنگر، بخش ماهان شهرستان کرمان خیابان ولیعصر، کنار قبرستان واقع شده و در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۳۲۸۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. [ ۱]
از قسمت های مختلف یخدان لنگر می توان به سایه انداز، مخزن یخ و حوضچه اشاره کرد که در مساحت ۷۰۰ متر مربع ساخته شده است. گودال یخ عمقی در حدود ۶ متر و شعاع ۵٫۷ متر دارد که از آن در انبار کردن یخ ها استفاده می کردند. حوضچه یخدان لنگر را در دو طرف یخدان ساخته بودند که به مرور از بین رفته است. دیوار سایه انداز را برای جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید بر یخدان با ارتفاع ۷ متر و از غرب به شرق ساخته بودند. برای کاهش فشار بر دیوار سایه انداز ۴ طاق نما در هر طرف ایجاد کرده اند که ضخامت دیوارها در قسمت پایین بیشتر از قسمت های فوقانی دیوار است. در بالای دیوار سایه انداز بقایای تزئینات کنگره ای شکلی دیده می شود. یخدان لنگر را با اندود کاهگل عایق کردند تا از ورود گرما به درون یخدان جلوگیری شود.
در پشت دیوارهای بلند و قطور آن سطوحی صاف تعبیه می کردند که در شب های زمستان به طور یکنواخت روی آن آب قرار می گرفت و در سرمای شدید زمستان یخ می بست وظیفه دیوار بلند این بود که در طول روز از تابش آفتاب بر روی آب های منجمد شده قبلی جلوگیری کند در صورتی که در شرق و غرب کمی آفتاب بر روی سطوح یخ گیری می تابید آن وقت در این نقاط هم دیوارهای جانبی بنا می کردند.
مقدار آبی که هر شب روی توده های منجمد از یخ های قبلی هدایت می شد تا حدودی بود که سرمای یک شب بتواند آن را منجمد سازد یا به عبارت دیگر ارتفاع آب روی سطوح یخ گیر از چند سانتی متر تجاوز نمی کرد این شرط فنی به خوبی می رساند که یخچال سازان مجبور بودند با کمال دقت سطوح یخ گیری را طراز کنند.
پس از آن تقریباً قطر یخ به ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر می رسید، یخ ها را قطعه قطعه کرده و به داخل یخدان که در مجاورت سطوح یخ گیری قرار داشت می بردند و انبار می کردند. در کف یخدان، یک یا چند چاه پیش بینی شده بود تا آب هائی که احتمالاً در فصل گرما از آب شدن یخ ها به وجود می آمد از کف یخدان دور گردد و روی هر طبقه از یخ ها مقداری کاه می ریختند تا از چسبیده شدن آن ها به یکدیگر جلوگیری شود. [ ۲]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاز قسمت های مختلف یخدان لنگر می توان به سایه انداز، مخزن یخ و حوضچه اشاره کرد که در مساحت ۷۰۰ متر مربع ساخته شده است. گودال یخ عمقی در حدود ۶ متر و شعاع ۵٫۷ متر دارد که از آن در انبار کردن یخ ها استفاده می کردند. حوضچه یخدان لنگر را در دو طرف یخدان ساخته بودند که به مرور از بین رفته است. دیوار سایه انداز را برای جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید بر یخدان با ارتفاع ۷ متر و از غرب به شرق ساخته بودند. برای کاهش فشار بر دیوار سایه انداز ۴ طاق نما در هر طرف ایجاد کرده اند که ضخامت دیوارها در قسمت پایین بیشتر از قسمت های فوقانی دیوار است. در بالای دیوار سایه انداز بقایای تزئینات کنگره ای شکلی دیده می شود. یخدان لنگر را با اندود کاهگل عایق کردند تا از ورود گرما به درون یخدان جلوگیری شود.
در پشت دیوارهای بلند و قطور آن سطوحی صاف تعبیه می کردند که در شب های زمستان به طور یکنواخت روی آن آب قرار می گرفت و در سرمای شدید زمستان یخ می بست وظیفه دیوار بلند این بود که در طول روز از تابش آفتاب بر روی آب های منجمد شده قبلی جلوگیری کند در صورتی که در شرق و غرب کمی آفتاب بر روی سطوح یخ گیری می تابید آن وقت در این نقاط هم دیوارهای جانبی بنا می کردند.
مقدار آبی که هر شب روی توده های منجمد از یخ های قبلی هدایت می شد تا حدودی بود که سرمای یک شب بتواند آن را منجمد سازد یا به عبارت دیگر ارتفاع آب روی سطوح یخ گیر از چند سانتی متر تجاوز نمی کرد این شرط فنی به خوبی می رساند که یخچال سازان مجبور بودند با کمال دقت سطوح یخ گیری را طراز کنند.
پس از آن تقریباً قطر یخ به ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر می رسید، یخ ها را قطعه قطعه کرده و به داخل یخدان که در مجاورت سطوح یخ گیری قرار داشت می بردند و انبار می کردند. در کف یخدان، یک یا چند چاه پیش بینی شده بود تا آب هائی که احتمالاً در فصل گرما از آب شدن یخ ها به وجود می آمد از کف یخدان دور گردد و روی هر طبقه از یخ ها مقداری کاه می ریختند تا از چسبیده شدن آن ها به یکدیگر جلوگیری شود. [ ۲]
wiki: یخدان لنگر