یخ خشک

یخ خشک شکل جامد دی اکسید کربن ( CO2 ) است. و علتی که آن را به این نام می خوانند این است که ظاهری مانند یخ دارد اما از خود هیچ رطوبتی بر جای نمی گذارد. این ماده ذوب نمی شود بلکه تصعید شده یعنی با افزایش دما از فاز جامد مستقیماً به فاز بخار می رود. در اثر این پدیده دود سفیدی ایجاد می شود که برای شبیه سازی مه یا دود در فیلم سازی از آن استفاده می شود که در واقع رطوبت هوای اطراف را به تودهٔ بخار آب تبدیل می کند. این ماده معمولاً به عنوان عامل سردکننده مورد استفاده قرار می گیرد. یخ خشک عالی با فشردن مستقیم گاز اتمسفر در دمای ثابت ۷۸٫۵ - درجه سانتیگراد ( −۷۸/۵ °C و - ۱۰۹٫۲ °F ) از حالت گاز به جامد تبدیل می شود. [ ۱] آنتالپی چگالش در ۷۸٫۵ - درجه سانتیگراد ۱۹۹ کیلوژول بر کیلوگرم ( 199 kj/kg ) است. [ ۲] [ ۳]
در سال ۱۸۳۶ میلادی شیمیدانی از کشور فرانسه به نام آدرین ژان پیر پیلوریه[ ۴] برای نخستین بار یخ خشک را کشف کرد. او در آن دوران به نتایج و کاربردهایی دربارهٔ یخ خشک رسید که ۶۰ سال بعد توسط دانشمندان آزمایش و مشاهده شد.
تولید یخ خشک بی رنگ ( مرغوب ) با فشرده کردن گاز دی اکسید کربن ( CO۲ ) امکان پذیر است. روش های تولید یخ خشک به طور خلاصه به ترتیب زیر است:
• گاز دی اکسید کربن خالص را زیر فشار و سرما قرار می دهند تا به مایع تبدیل شود.
• در هنگام فشرده کردن مقداری از دی اکسید مایع تبخیر می شود و با پایین آمدن درجه حرارت دی اکسید کربن مایع، مقدار باقی مانده در نهایت به طور کامل از مایع به جامد تبدیل می شوند.
۳. در نهایت دی اکسید کربن جامد را که فشرده و جامد شده است با قالبهای کوچک یا بزرگ مکعبی، یخ خشک را بسته بندی می کنند. استانداردهای این قالب های مکعبی تقریباً ۳۰ کیلوگرم است. [ ۳] [ ۵]
کاربردهای آن عبارت اند از:
• استفاده برای سرد سازی بدون یخچال در موارد پزشکی، صنایع هوایی و… برای انتقال مواد خاص
• استفاده برای جلوه های ویژه و ایجاد مه یا بخار
• استفاده در آزمایشگاه ها و مراکز علمی
• صنعت روغن
• ذخیره مواد غذایی
• صنعت پخت نان
• کندن سرامیک از کف
• پایین بردن دما در واکنش های شیمیایی
• تهیه نوشابه
• پزشکی
• انتقال گیاهان
• رشد گیاهان
• کند کردن واکنشهای شیمیایی
• عامل تولید فشار
• انقباض فلزات جهت فیت شدن
• چاه های آب
• جذب کننده مگس ها و حشرات موذی
• خنک کردن انواع نوشیدنی ها
• بارور کردن ابرها