یَحیَی بْنِ هُبَیره (قرن ۶ ق)
عون الدین ابوالمظفر ملقب به سلطان العراق و ملک الجیوش، متولد روستای دور الوزیر از توابع ناحیه دُجیل عراق، دانشمند و دولتمرد عرب. در جوانی به بغداد رفت و نزد ابوبکر دینوری فقه حنبلی و نزد جوالیقی ادب آموخت. در وعظ شاگرد محمد بن یحیی زبیدی بود. در خلافت مقتضی عباسی، نخست بازرس خزانه داری شد؛ سپس سرپرست دیوان زمین های خالصه گردید و سرانجام در ۵۴۴ق به وزارت خلیفه مقتضی لامرالله (حک: ۵۳۰ـ۵۵۵ق) رسید. وی فرماندهی توانا و سیاستمداری زیرک بود. سیاست مالی او در تقویم و قیمت گذاری دوبارۀ خراج اراضی، آن دسته از شیعیانی را که مشاهد و اماکن مقدس آن ها در مرکز عراق بود، از وی بیزار کرد. در ۵۴۹ق به جنگ امیرمسعود بلالی، حاکم تکریت و حامی ابوالمظفر رکن الدین ارسلان شاه، رفت و در ۵۵۱ق بغداد را از سقوط حتمی به دست غیاث الدین محمد بن محمود سلجوقی رهایی بخشید. وی پس از مقتضی، وزارت مستنجد، خلیفۀ عباسی را یافت. ابن هبیره حنبلی مذهب بود و در سراسر زندگیش در زمینۀ فرهنگ و سیاست به یک اندازه تلاش می ورزید. سرانجام وی را با همکاری پزشک ویژه اش ابن رشاده طبیب، مسموم کردند و کشتند. از آثارش: الافصاح عن معانی الصحاح که شرحی چندجلدی دربارۀ صحیح بخاری و صحیح مسلم است؛ المقتصد، در نحو؛ تلخیص اصلاح المنطق نوشته ابن سکیت؛ العبادات که بر پایۀ باورهای حنبلیان نوشته شده است؛ ارجوزة فی المقصور و الممدود؛ ارجوزة فی علم الخط؛ الایضاح و التبیین فی اختلاف الائمة المجتهدین. ابن جوزی معاصر ابن هبیره کتاب المقتبس من الفوائد العیونیه را بر پایۀ سخنان او نوشت و محض المحض را که گلچینی از نکات اساسی الافصاح است تدوین کرد.
عون الدین ابوالمظفر ملقب به سلطان العراق و ملک الجیوش، متولد روستای دور الوزیر از توابع ناحیه دُجیل عراق، دانشمند و دولتمرد عرب. در جوانی به بغداد رفت و نزد ابوبکر دینوری فقه حنبلی و نزد جوالیقی ادب آموخت. در وعظ شاگرد محمد بن یحیی زبیدی بود. در خلافت مقتضی عباسی، نخست بازرس خزانه داری شد؛ سپس سرپرست دیوان زمین های خالصه گردید و سرانجام در ۵۴۴ق به وزارت خلیفه مقتضی لامرالله (حک: ۵۳۰ـ۵۵۵ق) رسید. وی فرماندهی توانا و سیاستمداری زیرک بود. سیاست مالی او در تقویم و قیمت گذاری دوبارۀ خراج اراضی، آن دسته از شیعیانی را که مشاهد و اماکن مقدس آن ها در مرکز عراق بود، از وی بیزار کرد. در ۵۴۹ق به جنگ امیرمسعود بلالی، حاکم تکریت و حامی ابوالمظفر رکن الدین ارسلان شاه، رفت و در ۵۵۱ق بغداد را از سقوط حتمی به دست غیاث الدین محمد بن محمود سلجوقی رهایی بخشید. وی پس از مقتضی، وزارت مستنجد، خلیفۀ عباسی را یافت. ابن هبیره حنبلی مذهب بود و در سراسر زندگیش در زمینۀ فرهنگ و سیاست به یک اندازه تلاش می ورزید. سرانجام وی را با همکاری پزشک ویژه اش ابن رشاده طبیب، مسموم کردند و کشتند. از آثارش: الافصاح عن معانی الصحاح که شرحی چندجلدی دربارۀ صحیح بخاری و صحیح مسلم است؛ المقتصد، در نحو؛ تلخیص اصلاح المنطق نوشته ابن سکیت؛ العبادات که بر پایۀ باورهای حنبلیان نوشته شده است؛ ارجوزة فی المقصور و الممدود؛ ارجوزة فی علم الخط؛ الایضاح و التبیین فی اختلاف الائمة المجتهدین. ابن جوزی معاصر ابن هبیره کتاب المقتبس من الفوائد العیونیه را بر پایۀ سخنان او نوشت و محض المحض را که گلچینی از نکات اساسی الافصاح است تدوین کرد.
wikijoo: یحیی_بن_هبیره_(قرن_۶_ق)