یجرمنکم

[ویکی الکتاب] معنی لَا یَجْرِمَنَّکُمْ: شما را نکِشاند (جرمه و یجرمه معنایش این است که او را وادار به جرم کرد ، و اگر معصیت را هم جریمه میگویند چون وبال و عقوبت آن ، که یا مال است و یا شکنجه بر آدمی تحمیل میشود . راغب گفته است : اصل در معنای ماده جیم - را - میم بریدن است)
معنی لَّا تَعْدِلُواْ: که عدالت را رعایت نکنید(کلمه عدل به معنای حد وسط در بین افراط و تفریط است - جزمش در عبارت "یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَئَانُ قَوْمٍ عَلَیٰ أَلَّا تَعْدِلُواْ "جزمش به دلیل حرف "أن" بوده که البته نون آن در حرف لام ادغام شده است )
ریشه کلمه:
جرم (۶۶ بار)
کم (۲۲۹۱ بار)
نن (۲۴۱ بار)

(بر وزن عقل) قطع. مجمع البیان، اقرب الموارد، قاموس، مفردات و صحاح آن را به معنی قطع گفته‏اند. یه عقیده طبرسی گناه را از آن جهت جرم گویند که عمل واجب الوصل را قطع می‏کند. بنابراین قول، گناهکار را آن مجرم گویند که عمل صالح را قطع می‏کند (در مجمع به ذیل آیه 124 انعام رجوع شود) در مفردات گوید: اصل جرم به فتح اوّل به معنی قطع ثمره از درخت است و به طور استعاره به گناه کردن جرم گفته‏اند . طبرسی در را از کسائی «یَحْمِلَنَّکُمْ» (وادار نکند) نقل کرده است و این مطابق نهج البلاغه است که در نامه 12 فرموده «لا یَحْمِلَنَّکُمْ شَنَئانُهُمْ عَلی قِتالِهِمْ قَبلَ دُعائِهِمْ»و خود جرم را در آنجا قطع و کسب معنی می‏کند زمخشری در ذیل همین آیه می‏گوید: جرم جاری مجرای کسب است در تعدّی به یک مفعول یا دو مفعول و آنگاه جمله فوق را به معنی کسب و وادار کردن گرفته است . بعضی از بزرگان در تفسیر خود در ذیل آیه فوق گوید: «یقال جرمه یجرمه»: ای حمله» علی هذا معنی جرم وادار کردن است. ولی این تعبیر را کتب مشهور لغت پیدا نکردیم . و خلاصه آنکه: در معنای جرم (به فتح اوّل) سه قول هست: قطع، حمل، کسب. ولی قطع معنای اوّلی و مشهور آن است و جرم (به ضمّ اوّل) به معنی گناه از همین مادّه است . به نظر نکارنده جرم فقط یک معنای دارد وآن قطع است و گناه را بدان سبب جرم گویند که شخص را از سعادت و رحمت خدا قطع می‏کند و گناهکار را مجرم می‏گوئیم زیرا در اثر گناه، خود را از رحمت و سعادت و راه صحیح انسانیّت قطع می‏کند و در سه محل از قران که «لا یَجْرِمَنَّکُمْ» امده چون به مفعول دوّم با «علی» متعدی شده لذا معنای حمل (وادار کردن) برآن اشراب شده است و چنانکه می‏دانیم «حمل» بر مفعول دوّم با «علی» متعدی می‏شود گویند «حَمَلَهُ عَلَی الاَمْرِ». یعنی او را به فلان کار وادار کرد لفظ «علی در یک آیه مذکور و در دو آیهمستتر است اینک آیات را نقل می‏کنیم: وادار نکند شما را کینه قومی بر اینکه عدالت نکنید. می‏بینم که در اینجا «عَلی اَلّا تَعْدِلوا» مفعول دوّم «لا یَجْرِمَنَّکُمْ» است و «علی» در آن مذکور می‏باشد . کینه مردمیکه شما را از مسجد الحرام باز داشته‏اند وادار نکنر بر اینکه تجاوز کنید . ای قوم مخالفت با من وادارتان نکند بر اینکه بلای نظیر قوم نوح بر شما برسد . در این آیه «آزنْ تَعتَدوا - اَنْ یُصیبَکُمْ» مفعول دوّم «یَجْرِمَنَّکُمْ» است «علی» در هر دو مقدّر می‏باشد و احنمال دارد که در آیه اخیر معنای کسب به آن اشراب شده باشد و در این صورت احتیاج به تقدیر «علی» نیست. آنانکه اقدام به گناه کردند به مؤمنین از روی ریشخند می‏خندیدند. در قرآن کریم ماده جرم غیر از سه آیه فوق، همه از باب افعال به کار رفته است مثل اجرموا، اجرامی مجرم و مجرمون فقط در پنج محلّ «لاجرم» آمده که می‏خواهیم گفت. به نظر می‏آید باب افعال در اینجا برای کثرت باشد زیرا کثرت یکی از معنای آنست از کسانی که پیوسته گناه می‏کردند انتقام کشیدیم. کلمه «لاجرم» جنانکه گفتیم پنج بار در قرآن مجید آمده است هود: 22 نحل:23 و 62 و 109، غافر :43. درالمیزان ذیل آیه فوق از فرّاء نقل شده که لاجرم دراصل به معنی لابد و لا محاله است سپس در اثر کثرت استعمال به معنای قسم آمده و معنای «حقّا» می‏دهد... و گفته شده: جرم به فتح اول و دوم به معنی قطع است و شاید در اصل در نتیجه سخن به کار میرفته مثل لامحاله و این معنی را میداده‏که: این سخن را قاطعی قطع نمی‏کند... پس «لا» به معنی نفی و «جرم» به معنی قطع است «لاجرم» یعنی این گفته را قطع کردن و از بین بردن نیست و حتمی است علی هذا معنای حتماً و حقاً می‏دهد. معنای آیه فوق این است: حتماً آنها در قیامت خسرانکارترین اند .