یتیم

[ویکی فقه] اسلام به افرادی که زمینه ظلم کردن به آن ها زیاد است، توجه خاصی دارد. یکی از این موارد که اسلام به آن توجه ویژه دارد، یتیم است. در قرآن۲۳ بار راجع به یتیم سفارش شده است.
در قرآن مجید درباره ایتام آیات متعددی دیده می شود که در پاره ای از آیات، بی اعتنایی به یتیمان را علامت کفر و نفاق می شمارد و می فرماید: • «ارایت الذی یکذب بالدین؛ آیا دیدی آن را که دین و روز قیامت را دروغ می پندارد،»• «فذلک الذی یدع الیتیم؛ پس او کسی است که یتیم را از خود می راند.»و در جای دیگر می فرماید: • «کلا بل لا تکرمون الیتیم؛ چنان نیست که شما خیال می کنید بلکه شما یتیمان را گرامی نمی دارید»•«و لا تحاضون علی طعام المسکین؛ و یکدیگر را بر اطعام مستمندان تشویق نمی کنید.» بی اعتنایی به یتیمان را علامت کفر و نفاق می شمارد و می فرماید: • «ارایت الذی یکذب بالدین؛ آیا دیدی آن را که دین و روز قیامت را دروغ می پندارد،»• «فذلک الذی یدع الیتیم؛ پس او کسی است که یتیم را از خود می راند.»و نیز می فرماید: • «لیس البر ان تولوا وجوهکم قبل المشرق و المغرب و لکن البر من آمن بالله و الیوم الآخر و الملائکة و الکتاب و النبیین و آتی المال علی حبه ذوی القربی و الیتامی و المساکین؛ نیکی (تنها) این نیست که به هنگام نماز صورت خود را به سوی مشرق و مغرب کنید بلکه نیکوکار کسی است که به خدا و روز رستاخیز و فرشتگان و کتاب آسمانی و پیامبران ایمان آورد و مال خود را با تمام علاقه ای که به آن دارد به خویشاوندان و یتیمان و از کارافتادگان و انفاق کند.»باید توجه کرد که یتیم نوازی فقط این نیست که به او آب و نان بدهیم، بلکه نکته اساسی احترام و اکرام یتیم است. «کلا بل لا تکرمون الیتیم؛ چنین نیست (که می پندارید که زیادی نعمت، آزادی عمل دادن است و کمی آن خوار شمردن؛ و تنها پندارتان خطا نیست) بلکه یتیم را گرامی نمی دارید.» «فاما الیتیم فلا تقهر؛ پس یتیم را هرگز خوار و رانده مساز.»
مفهوم یتیم
«یتیم» در اصل به معنای تنها و منفرد است و از یتم، یتیم، یتما و یتما می باشد و در افراد انسان، به انقطاع و جدایی کودک از پدر یا از دست دادن او قبل از سن بلوغ اطلاق می شود. یتیم در اصطلاح مفسران نیز دارای معنای ویژه ای است؛ چنان که مرحوم علامه طباطبایی (رحمه الله) می گوید : «یتیم به کسی گفته می شود که پدرش را از دست داده و این واژه برای شخصی که مادرش مرده، به کار نمی رود.
سرپرستی ایتام
قرآن کریم و پیشوایان معصوم (علیهم السلام) امر سرپرستی کودکان یتیم را از بهترین و پسندیده ترین امور به حساب می آورند. و مؤمنان را در این راستا راهنمایی و تشویق می نمایند، تا در جامعه یتیمی آواره نماند و در پناه مؤمنان نیازهای آن ها برطرف شود. قرآن کریم می فرماید:• «... یسـلونک عن الیتـمی قل اصلاح لهم خیر وان تخالطوهم فاخوانکم... ؛ از تو درباره یتیمان می پرسند، بگو: اصلاح کار آنان بهتر است و اگر زندگی خود را با زندگی آنها بیامیزید، آنها برادران دینی شما هستند.» از آیه یاد شده بر می آید که بهترین محیط برای کودکان یتیم، محیط طبیعی خانواده است و پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) جای دادن یتیم در منزل و تامین نیازمندی های او را باعث قبولی اعمال در پیشگاه خداوند دانسته است. در حدیث دیگری فرموده: «در خانه ای که یتیم باشد، رحمت و برکت الهی در فضای آن خانه حاکم خواهد شد.» و باز می فرمایند: «من و سرپرست یتیم، در بهشت در کنار هم خواهیم بود.» حضرت علی (علیه السّلام ) می فرماید: «هر مرد و زن با ایمانی که از روی مهربانی دست خود را روی سر یتیمی بکشد، خدای متعال به عدد هر مویی که دست خود را روی آن می گذارد، یک ثواب برای او می نویسد.» اگر چه امروزه مؤسسات و کانون های یتیم نوازی در نقاط مختلف برقرار است، ولی چنین مراکزی به خاطر شرایط حاکم بر آنها، به صفا و صمیمیت و گرمی خانواده نمی رسد، چون اگر یتیمی در آغوش خانواده ای ایده آل پرورش یابد، به مراتب بهتر از مربیان مؤسسات حمایت از ایتام، به یتیم ها محبت می کنند. بدیهی است که یتیم در میان خانواده ای که او را به فرزند خواندگی قبول کرده اند می تواند با جامعه و اطرافیان ارتباط بهتری برقرار نماید.
شیوه های رفتاری با ایتام
...

[ویکی شیعه] یَتیم در اصطلاح فقهی به کسی گفته می شود که پدرش را قبل از بلوغ از دست داده است. احسان، انفاق، اطعام، احترام، رسیدگی به امور یتیم و سرپرستی آن ها از سفارشات قرآن و روایات درباره ایتام است. برای یتیم احکام شرعی وجود دارد؛ از جمله: محجور بودن، ولایت با جد پدری، حق حضانت با مادر، حرمت زدن ظالمانه یتیم، حفظ و امانتداری اموال یتیم و تصرف در آن به بهترین وجه، گناه کبیره بودن خوردن مال یتیم، جایز نبودن تجارت و قرض با مال یتیم بدون رعایت مصلحت او، تحویل اموال یتیم پس از بلوغ و رشد، سهم بردن سادات یتیم از خمس. یتیم پس از بلوغ یا رشد، از یتیمی و احکام آن خارج می شود.
یتیم (جمع: اَیتام و یَتامیٰ) در اصطلاح فقهی کسی است که پدرش را قبل از بلوغش از دست داده است؛ هرچند جدش زنده باشد. از نظر شرعی به کسی که مادرش فوت کرده باشد یتیم نمی گویند. در قرآن و حدیث، یتیم در معنای غیر شرعی و لغوی (به معنای انفراد و تنهایی و در انسان شامل کسی می شود که یکی از والدینش را از دست داده است) نیز استعمال شده است.

یتیم به کودکانی که پدر یا مادر خود را از دست داده اند گفته می شود. به طور معمول لفظ یتیم در مورد کودکان به کار می رود. ولی در بعضی موارد به افراد بزرگسال نیز یتیم گفته می شود. در گویش های محلی ایران از کلمات متفاوتی برای این مفهوم استفاده می شود. در گویش لکی و لری واژه های یتیم و غوره کاربرد رایج دارند. در این گویش ها یتیم به کسی گفته می شود که پدرش فوت کرده و غوره اصطلاح از مادر مرده و کنایه از آدم بی اصل و نسب است. [ ۱] یتیم در اسلام شامل احکام خاصی دارد، از جمله اینکه محجور است و نمی تواند در اموال و حقوق مالی و امور غیرمالی ( مانند حق قصاص و طلاق ) تصرف کند. [ ۲]
در قرآن در هجده مورد به محبت به یتیم و حفظ اموال او و تربیت یتیم سفارش شده است. [ ۳]

یتیم (فیلم ۱۹۸۸). یتیم ( به انگلیسی: Yateem ) فیلمی به کارگردانی جی. پی. دوتا است که در سال ۱۹۸۸ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به سانی دئول، فرح، دنی دنزونگپا و آمریش پوری اشاره کرد.

یتیم (فیلم ۲۰۰۹). یتیم ( به انگلیسی: Orphan ) نام یک فیلم ترسناک آمریکایی محصول سال ۲۰۰۹ است. این فیلم سومین فیلم ژائومه کولت - سرا به عنوان کارگردان است. در این فیلم ویرا فارمیگا، پیتر سارسگارد و ایزابل فورمن بازی کرده اند. لئوناردو دی کاپریو یکی از تهیه کنندگان این فیلم است.
فیلم پیش درآمدی با عنوان یتیم: اولین قتل توسط پارامونت پیکچرز ساخته و در ۱۹ اوت ۲۰۲۲ اکران شد.
داستان فیلم درباره زوجی به نام کیت و جان است که دو بچه بنام های مکس و دنیل دارند اما دختری ۹ ساله بنام استر را از یتیم خانه ای به سرپرستی قبول می کنند.

یتیم (فیلم ۲۰۱۶). یتیم ( به انگلیسی: Orphan ) فیلمی محصول سال ۲۰۱۶ و به کارگردانی آرنو دو پالیر است. در این فیلم بازیگرانی همچون آدل انل، ادل اگزارکوپولوس، سولنی ریگو، وگا کیوزیتک، جلیل لیسپرت، جما آرترتون، نیکولا دوووشل، سرژی لوپس، جوناس بلوکت و جنیفر دکر ایفای نقش کرده اند.