یبلس

[ویکی الکتاب] معنی یُبْلِسُ: درمانده و نامید و خاموش می شوند (ازابلاس به معنای اندوهی است که از شدت گرفتاری به دل روی میآورد و چون مبلس و اندوهگین بیشتر اوقات خاموش و از فرط اندوه هر کار مهمی را هم فراموش میکند ، از این جهت به کسی هم که در مباحثه و محاکمه ، دلیلش کـُند و سست شود...
ریشه کلمه:
بلس (۵ بار)

«یُبْلِسُ» از مادّه «ابلاس»، در اصل به معنای غم و اندوهی است که از شدت یأس و نومیدی دست می دهد. بدیهی است، اگر چیزی که انسان از آن ناامید می شود، امری ضروری نباشد نومیدیش مهم نیست، اما غم و اندوه نشان می دهد که در این موارد از یک امر ضروری نومید شده است، لذا بعضی از مفسران ضروری بودن را جزء مادّه «ابلاس» می دانند. «ابلیس» را نیز به همین مناسبت «ابلیس» گفته اند که، از رحمت خدا مأیوس و غمناک شد.
ابلاس به معنی یأس است روزی که قیامت برپا شود گناهکاران مأیوس شوند. طبرسی در ذیل آیه فوق فرموده: ابلاس به معنی یأس است گفته‏اند: به معنی حیرت به هنگام تمام بودن حجّت طرف است. علی هذا معنی آیه این است که: گناهکاران متحیّر می‏شوند. در قاموس هست: «اَبْلَسَ: یَئِسَ و تَحَیَّرَ». راغب گوید: ابلاس اندوهی است که از شدّت سختی ناشی شود... و چون شخص اندوهگین بیشتر اوقات ساکت می‏شود و چاره را از یاد می‏برد گویند: اَبْلَسَ فلان یعنی ساکت شد و حجّتش قطع گردید. باید دانست تحیّر و یأس و اندوه از هم جدا نیستند و اگر معنای اصلی را یأس یا اندوه بگیریم مانعی نخواهد داشت ، آنها را به ناگهان گرفتیم پس آنگاه مأیوس و متحیّر بودند. در سوره روم پس از ذکر آمدن باران و شادی مردم، آمده و حقّا که آنها پیش از نزول باران مأیوس بودند. نظیر این آیه، آیه ، است و با ملاحظه آن روشن می‏شود که ابلاس به معنی یأس است زیرا قنوط مسلّماً به معنای یأس می‏باشد.