یان پالاخ ( به چکی: Jan Palach ) ( ۱۱ اوت ۱۹۴۸ – ۱۹ ژانویه ۱۹۶۹ ) دانشجوی تاریخ و اقتصاد سیاسی دانشگاه کارلف چک بود که در حرکتی اعتراضی از طریق خودسوزی، خودکشی کرد. این حرکت نمادین او را در حوادثی که منجر به افتادن پرده آهنین شد، کلیدی خوانده اند.
... [مشاهده متن کامل]
در اوت ۱۹۶۸، شوروی به چکسلواکی حمله کرد تا اصلاحات آزادیبخش دولت الکساندر دوبچک در طول آنچه بهار پراگ خوانده شد را در هم شکند. گروهی از دانشجویان چک شامل پالاخ در یک پیمان خودکشی تلاش کردند در اعتراض به این حمله خود را قربانی کنند. پالاخ نخستین کسی بود که در ۱۶ ژانویه ۱۹۶۹ در میدان ونتسل ( واتسلاوسکه ) پراگ خود را به آتش کشید.
به گفته یاروسلاوا موسرووا، متخصص سوختگی که اولین فردی بود که در بیمارستان دانشگاه کارلف از پالاخ مراقبت کرد، او در اعتراض به اشغال کشورش توسط شوروی خودسوزی نکرد، بلکه این حرکت در اعتراض به بی تفاوتی شهروندان چکسلواکی ناشی از اشغال بود.
«زیاد دراعتراض به اشغال توسطِ شوروی نبود، بیشتر به خاطر جو بی روحیگی و بی تفاوتی بود. مردم نه تنها ناامید شده بودند، بلکه تسلیم شده بودند. او می خواست به جو بی روحیگی پایان دهد. من فکر می کنم مردمی که در خیابان بودند، جمعیتی خاموش و غمزده با چهره های عبوس که با یک نگاه به چهره هایشان می شد فهمید که همگی درک می کردند، همه آدم حسابی ها می خواستند کاری کنند. »
با دیدن شدت درد و رنج پالاخ در بستر مرگ که به صورت گسترده ای منتشر شد، بیشتر دانشجوهای دیگر به عهد خود وفا نکردند. مراسم تشییع پالاخ تبدیل به اعتراضی بزرگ علیه اشغال شد و یک ماه بعد در ۲۵ فوریه ۱۹۶۹ دانشجوی دیگری به نام یان زاییتس نیز در همان مکان خودسوزی کرد و درگذشت. در آوریل همان سال اوژن پلوتسک نیز در ییهلاوا راه او را دنبال کرد.
پالاخ ابتدا در گورستان اولشانی به خاک سپرده شد. اما، از آن جا که گور او در حال تبدیل شدن به یک زیارتگاه ملی بود، پلیس مخفی چک هر گونه یادمانی از پالاخ را از بین برد و گور او را در شب ۲۵ اکتبر ۱۹۷۳ نبش کرد. پیکر او را پس از سوزاندن به مادرش که در شهر وشِتاتی زادگاه پالاخ می زیست، فرستادند و یک پیرزن ناشناس از یک خانه سالمندان را در گورش گذاشتند. مادر پالاخ تا سال ۱۹۷۴ اجازه نیافت که جعبه حاوی خاکستر فرزندش را در گورستان محلی قرار دهد. بالاخره در ۲۵ اکتبر ۱۹۹۰ این جعبه رسماً به محل اولیه در پراگ بازگردانده شد.
... [مشاهده متن کامل]
در اوت ۱۹۶۸، شوروی به چکسلواکی حمله کرد تا اصلاحات آزادیبخش دولت الکساندر دوبچک در طول آنچه بهار پراگ خوانده شد را در هم شکند. گروهی از دانشجویان چک شامل پالاخ در یک پیمان خودکشی تلاش کردند در اعتراض به این حمله خود را قربانی کنند. پالاخ نخستین کسی بود که در ۱۶ ژانویه ۱۹۶۹ در میدان ونتسل ( واتسلاوسکه ) پراگ خود را به آتش کشید.
به گفته یاروسلاوا موسرووا، متخصص سوختگی که اولین فردی بود که در بیمارستان دانشگاه کارلف از پالاخ مراقبت کرد، او در اعتراض به اشغال کشورش توسط شوروی خودسوزی نکرد، بلکه این حرکت در اعتراض به بی تفاوتی شهروندان چکسلواکی ناشی از اشغال بود.
«زیاد دراعتراض به اشغال توسطِ شوروی نبود، بیشتر به خاطر جو بی روحیگی و بی تفاوتی بود. مردم نه تنها ناامید شده بودند، بلکه تسلیم شده بودند. او می خواست به جو بی روحیگی پایان دهد. من فکر می کنم مردمی که در خیابان بودند، جمعیتی خاموش و غمزده با چهره های عبوس که با یک نگاه به چهره هایشان می شد فهمید که همگی درک می کردند، همه آدم حسابی ها می خواستند کاری کنند. »
با دیدن شدت درد و رنج پالاخ در بستر مرگ که به صورت گسترده ای منتشر شد، بیشتر دانشجوهای دیگر به عهد خود وفا نکردند. مراسم تشییع پالاخ تبدیل به اعتراضی بزرگ علیه اشغال شد و یک ماه بعد در ۲۵ فوریه ۱۹۶۹ دانشجوی دیگری به نام یان زاییتس نیز در همان مکان خودسوزی کرد و درگذشت. در آوریل همان سال اوژن پلوتسک نیز در ییهلاوا راه او را دنبال کرد.
پالاخ ابتدا در گورستان اولشانی به خاک سپرده شد. اما، از آن جا که گور او در حال تبدیل شدن به یک زیارتگاه ملی بود، پلیس مخفی چک هر گونه یادمانی از پالاخ را از بین برد و گور او را در شب ۲۵ اکتبر ۱۹۷۳ نبش کرد. پیکر او را پس از سوزاندن به مادرش که در شهر وشِتاتی زادگاه پالاخ می زیست، فرستادند و یک پیرزن ناشناس از یک خانه سالمندان را در گورش گذاشتند. مادر پالاخ تا سال ۱۹۷۴ اجازه نیافت که جعبه حاوی خاکستر فرزندش را در گورستان محلی قرار دهد. بالاخره در ۲۵ اکتبر ۱۹۹۰ این جعبه رسماً به محل اولیه در پراگ بازگردانده شد.
