یاقوتستان

جمهوری یاقوتستان ( به روسی: Республика Саха ( Якутия ) ، ) ( به یاقوتی Саха Өрөспүүбүлүкэтэ، ) ( نام های دیگر: یاکوت، یاکوتیه، ساخا ) یکی از جمهوری های روسیه است که در ناحیه فدرال خاور دور قرار گرفته است و مرکز آن شهر یاکوتسک است. جمهوری یاقوتستان در ۲۷ آوریل ۱۹۲۲ بنیاد و یکی از ده جمهوری خود مختار ترک تبار در روسیه است که مردم آن از نژاد ترک تبار یاقوت ها هستند.
این جمهوری که نیمی از ناحیه فدرال خاور دور را به خود اختصاص داده است، با ۳٬۰۸۳٬۵۲۳ کیلومتر مربع مساحت بزرگترین مورد در تقسیمات کشوری بین همه کشورهای جهان از نظر مساحت است. [ ۲] یاقوتستان به آب وهوای سخت و سرمایش معروف است. پایین ترین دماها در نیم کره شمالی زمین در ورخویانسک و اویمیاکون شده که هر دو در یاقوتستان قرار دارند. به خاطر خشکی شدید منطقه، تابستان های آن بسیار گرم است.
انسان در دیرینه کهن در سرزمین امروزی یاقوتستان ساکن گردید. باستان شناسان معتقدند که انسان در دوران پارینه سنگی در این سرزمین ساکن شد. اولین آثار باستانی کشف شده در این منطقه از سه میلیون تا سه هزار سال پیش تخمین زده شده اند.
زمان ورود ترک تباران ساخا به این منطقه را در دوره ای بین سده نهم میلادی تا سده شانزدهم میلادی می دانند. ساخاها به خاطر فشار قوم مغول تبار بوریات به این مناطق شمالی رانده شدند. [ ۳] ساخاها از شمال دریاچه بایکال به مناطق میانی رود لنا مهاجرت کردند. آن ها از مرکز جدید خود در امتداد میانی رود لنا، به تدریج به سوی شمال شرق و غرب فراتر از حوضه لنا به سمت اقیانوس منجمد شمالی گسترش یافتند.
ساخاها پس از ورود به این نواحی ساکنان پیشین منطقه را که کم تعداد بودند و از راه شکار و دام داری گوزن شمالی زندگی می کردند پراکنده کرده و اقتصاد ایلیاتی و شبانی آسیای میانه را با خود به این حدود آوردند. بیشتر جمعیت بومیان قدیم سیبری که از نژاد تونگوزی بودند تا قرن ۱۷ میلادی در ساخاها استحاله شدند. [ ۴]
نام ساخا ترکی و به معنی چوب دستی و چماق است. واژه یاقوت یا یاکوت نامی است که مردم اِوِنکی برای اشاره به ساخاها استفاده می کردند. روس ها نیز این نام را از اونکی ها برگرفته و برای ساخاها استفاده کردند. [ ۵]
ریاست جمهوری یاقوتستان بعهده رئیس جمهور بوده که همزمان به عنوان رئیس قوه مجریه و برای مدت ۵ سال تعیین می گردد.