یادمان

بنای یادبود یا یادمان[ ۱] یک نوع بناست که صراحتاً برای بزرگ داشت یک شخص یا یک رویداد مهم ساخته شده است که برای یک گروه اجتماعی یادآور زمان های تاریخی یا میراث فرهنگی آنهاست. یادمان ها نمونه ای از معماری تاریخی محسوب می شوند. واژه یادمان معمولاً برای ساختمان ها و بناهایی به کار گرفته می شود که جنبه تاریخی و فرهنگی دارند. به طور خاص تر، بناهایی که در زمان های گذشته ساخته شده اند و به مرور زمان ارزش تاریخی پیدا کرده اند یادمان نامیده می شوند و می توان به گونه های زیر اشاره کرد: «یادمان باستانی» که شامل بناهای بسیار قدیمی و باستانی است و «یادمان تدفینی» که سازه یا ساختمانی است که در بسیاری از فرهنگ ها بر گور درگذشتگان بر پا می شده است. [ ۱]
بنای یادبود، عناصر تشکیل دهندهٔ سیمای شهری هستند که به صورت بصری و پدیداری، روح، وزن، حس تعلق مکانی، نشانه سازی ( نشانه گزاری شهری ) ، هویت سازی مکان، و اتمسفر حسی_ادراکی را در فضای شهری به وجود می آورند، و عموماً به تندیس ها، سردیس ها، نمادها، یادبودها، و حجم ها هندسی یا غیر هندسی گفته می شوند که بیانگر بازتاب تجسمی و هنری از، رویدادها، حوادث، جان فشانی ها، رشادت ها، ازخودگذشتگی ها، جنگ ها، خاطرات، سالگردها، یادواره ها، تفکرات، اعتقادات، و ارتباطات_ اتفاقات تاریخی هستند. در واقع مفهوم مونومان در توصیف ساختار و ساختمانی ست که در ذهن ماندگار می شود و خاطره ایی را زنده نگه می دارد. مونومان عموماً از عناصر طراحی شهری به حساب می آید. طبیعتاً این ساختار در چهار چوب ارزش ها، بینش ها، سبک ها، روش ها، عقاید، افکار و اعتقادات یک اجتماع شکل می گیرد. مونومان با زبان بصری و بیان خاص خود می تواند نماد یا نشانه شهری نیز باشد؛ بنابراین برخی المان های شهری می توانند به نوعی مونومان تبدیل شوند. این عناصر شهری در بعضی موارد به عنوان یک سمبل فرهنگی اجتماعی مطرح می گردند یا به صورت سردیس یا تندیس، سیمای انسانی می یابند. مونومان گاهی به صورت اشکال انتزاعی و حتی غیر هندسی نیز ساخته می شود. در روند رخ نمودن مفاهیم انتزاعی، معمولاً خالقان اثر مونومان، مفاهیم ارزشمند و قابل پاس داشت فرهنگی و اجتماعی جامعه خود را با رویکرد انتزاعی و در اشکال سه بعدی به نمایش می گذارند. بر اساس برخی آرا، بناهای تاریخی و ابنیه با قدمت کهن نیز می توانند به مونومان تبدیل شوند. در مجموع، مونومان ها اصولاً ابنیه منفرد هستند؛ یعنی ساختمان و ساختاری هستند که به بناهای مجاور نمی چسبند و به طور مستقل در محوطه قرار می گیرند. [ ۲] [ ۳] [ ۴] [ ۵]