گیوه بافی

گیوه بافی یا گیوه دوزی از قدیمی ترین صنایع دستی سرزمین ایران است و طبق سندهای تاریخی به دست آمده پیشینهٔ این صنعت به حدود ۱۰۰۰ سال پیش باز می گردد.
البلخی تاریخ نویس، در سال ۱۱۰۵ میلادی می گوید که غندیجان ( جمیلهٔ امروز ) در فارس در صنعت گیوه بافی مشهور بوده است. در سال ۱۳۴۰ میلادی نیز مستوفی جغرافی نگار، پس از بازدید از آن منطقه می نویسد که پیشهٔ گیوه بافی در آنجا در اوج تکامل بوده است. [ نیازمند منبع]
پای افزار گیوه، با توجه به آب و هوای معتدل ایران خنک، سبک و قابل شستشو طراحی شده است و به دلیل داشتن تمامی این ویژگی ها در میان روستاییان و کشاورزان، از گذشته تا امروز مورد استفاده قرار گرفته است. [ نیازمند منبع]
مراحل ساخت و تولید گیوه در ۴ مرحلهٔ چرم سازی، رویه بافی، تخت کشی و گیوه دوزی خلاصه می شود.
ابتدا پوست گاو را که از بدنش جدا شده و کاملاً تمیز شده است، به درون حوض آبی می اندازند و به مدت یک هفته نگه می دارند تا خیس بخورد؛ سپس آن را وارد حوض دیگری از محلول آب و آهک می اندازند و هر ۳ - ۴ روز پوست را زیر و رو می کنند تا محلول به همه جای آن برسد. پس از گذشت یک ماه که پوست در آب و آهک ماند آن را خارج می کنند و ۲ روز در محلول آب، زاج و نمک نگه می دارند؛ پس از آنکه خشک شد آن را با پیه و چربی های داغ شده چرب می کنند و ۲ تا ۳ روز نیز در برابر نور آفتاب قرار می دهند تا چربی لازم جذب آن شود. از این چرم برای کمری، نقاب و پاشنهٔ گیوه و. . . استفاده می شود. یادآوری می شود که گیوه بافان پیش از استفاده از چرم، آن را برای ۲ ساعت می خیسانند و پس از آن، بکار می گیرند.
برای رویه بافی اول باید ته اندازی کرد. تعداد دانه های ته اندازی به طور تجربی با مساوی قرار دادن اندازهٔ پهنای دورتادور ۲ انگشت اشاره و وسط در کنار هم با مقدار دانهٔ بافته شده بوده است. همین طور که به رج بعدی می رسد؛ ابتدا ۳ دانه در رج اول بعد ۴ دانه در رج دوم و همین طور رو به بالا اضافه می شود تا اینکه به رج ۶۰ برسیم اکنون بافت سینهٔ رویه تمام شده است و حال باید پاشنه را بافت که خود ۹ رج است این ۹ رج وقتی کامل شود آخرین رج آن رجی هم تراز است و در یک خط صاف خواهد بود. از اینجا است که بافت ۹ رج برای دور ساق پا شروع می شود. پس از تمام شدن این رج ها روی رج یکی مانده به آخر یک رج را زنجیره بافی می کنند.