گیلانی رشیدعالی

گیلانی، رشیدعالی (۱۸۹۲ـ۱۹۶۵)
سیاستمدار انقلابی عراقی. نسب وی به شیخ عبدالقادر گیلانی می رسد. پس از تحصیلات مقدماتی، در دانشکدۀ حقوق درس خواند و مدرک گرفت. سپس به برخی مناصب حکومتی دست یافت، ولی در همان حال با آزادی خواهان عرب که خواهان جدایی از دولت عثمانی بودند، همکاری کرد. در ۱۹۲۴ به وزارت دادگستری رسید ولی به سبب اختلاف با انگلیسی ها بر سر چگونگی بهره برداری از چاه های نفت، استعفا داد. در ۱۹۲۸ حزب برادری ملی را با همکاری یاسین هاشمی تأسیس کرد که نقش برجسته ای در زندگی سیاسی عراق داشت. در ۱۹۳۲ رئیس دربار و مشاور ویژۀ ملک فیصل اول شد و چندین بار به وزارت رسید. انقلاب آوریل ۱۹۴۱ را با هدفِ طرد انگلیسی ها از عراق و تحقق استقلال کامل عراق رهبری کرد که این انقلاب به انقلاب رشیدعالی گیلانی مشهور است. اما این انقلاب شکست خورد و چون به طور غیابی محکوم به اعدام شد، به ایران گریخت و سپس به ترکیه و آلمان، و از آن جا به فرانسه و بیروت و سرانجام به ریاض رفت. وی که توسط انگلیسی ها به جنایت کار جنگی متهم شده بود، با حمایت ملک عبدالعزیز از این اتهام تبرئه شد. پس از مرگ ملک عبدالعزیز به قاهره رفت و سپس به بغداد بازگشت. پس از انقلاب عبدالکریم قاسم، وی قصد اعدامِ رشیدعالی را داشت، ولی در نهایت او را به مدت سه سال زندانی کرد. گیلانی پس از آزادی به قاهره رفت و سپس به همراه خانواده اش به بیروت منتقل شد. وی در بیروت درگذشت، اما جنازه اش را به بغداد منتقل کردند.