گیلانی، خان احمدخان (۹۴۲ـ۱۰۵۵ق)
آخرین فرمانروای گیلان از دودمان کیاییان. فرزند کارکیاحسن بود و پس از درگذشت پدرش، امیرعباس سپهسالار کارکیاحسن، او را که کودکی یک ساله بود بر تخت نشاند و طهماسب اول صفوی نیز حق موروثی او را بر بیه پیش لاهیجان پذیرفت. پس از چندی خان احمد خان قدرت خود را در سراسر بیه پس (بخش غربی سپیدرود) نیز گسترش داد و دیری نگذشت که کوچصفهان را ضمیمۀ قلمرو بیه پیش کرد. در ۹۷۴ق از فرمان شاه طهماسب سرپیچید و به فرمان شاه صفوی دستگیر شد و در دژ قهقهه در نزدیکی اردبیل و سپس در دژ استخر فارس زندانی گردید. در ۹۸۵ق سلطان محمد خدابنده به پادشاهی رسید و خان احمدخان را از زندان بیرون آورد و خواهرش مریم بیگ را به عقد او درآورد. در نخستین سال های سلطنت شاه عباس اول خان احمدخان به عثمانی ها پیشنهاد کرد تا نیروهایی به لاهیجان بفرستند و از آن جا قزوین را که پایتخت صفویان بود تهدید کنند. از این روی، شاه عباس بر آن شد تا حکومت خان احمدخان را براندازد و گیلان را زیر نظر مستقیم دولت مرکزی درآورد. شاه عباس با سپاهی انبوه رهسپار گیلان شد و خان احمدخان که تاب ایستادن در برابر نیروهای قزلباش را نداشت از راه دریا به شروان و از آن جا به استانبول گریخت و تا هنگامی که درگذشت در آن جا ماند. خان احمدخان ادیب و ادب دوست بود و با موسیقی و نجوم آشنایی داشت.
آخرین فرمانروای گیلان از دودمان کیاییان. فرزند کارکیاحسن بود و پس از درگذشت پدرش، امیرعباس سپهسالار کارکیاحسن، او را که کودکی یک ساله بود بر تخت نشاند و طهماسب اول صفوی نیز حق موروثی او را بر بیه پیش لاهیجان پذیرفت. پس از چندی خان احمد خان قدرت خود را در سراسر بیه پس (بخش غربی سپیدرود) نیز گسترش داد و دیری نگذشت که کوچصفهان را ضمیمۀ قلمرو بیه پیش کرد. در ۹۷۴ق از فرمان شاه طهماسب سرپیچید و به فرمان شاه صفوی دستگیر شد و در دژ قهقهه در نزدیکی اردبیل و سپس در دژ استخر فارس زندانی گردید. در ۹۸۵ق سلطان محمد خدابنده به پادشاهی رسید و خان احمدخان را از زندان بیرون آورد و خواهرش مریم بیگ را به عقد او درآورد. در نخستین سال های سلطنت شاه عباس اول خان احمدخان به عثمانی ها پیشنهاد کرد تا نیروهایی به لاهیجان بفرستند و از آن جا قزوین را که پایتخت صفویان بود تهدید کنند. از این روی، شاه عباس بر آن شد تا حکومت خان احمدخان را براندازد و گیلان را زیر نظر مستقیم دولت مرکزی درآورد. شاه عباس با سپاهی انبوه رهسپار گیلان شد و خان احمدخان که تاب ایستادن در برابر نیروهای قزلباش را نداشت از راه دریا به شروان و از آن جا به استانبول گریخت و تا هنگامی که درگذشت در آن جا ماند. خان احمدخان ادیب و ادب دوست بود و با موسیقی و نجوم آشنایی داشت.
wikijoo: گیلانی،_خان_احمدخان_(۹۴۲ـ۱۰۵۵ق)