گیلانشاه

گیلانشاه شاهزاده ساسانی والی گیلان فرزند فیروز می باشد که تا سال ۶۴۲ بر گیلان حکومت نمود. گیلانشاه نتیجهٔ جاماسپ بیست و یکمین پادشاه ساسانی می باشد. پدر بزرگ وی نرسی کامگار والی ارمنستان بود که دربند و گیلان را تحت انقیاد خود در آورد و پس از آن پدر وی فیروز ابتدا بر ارمنستان حاکم گردید و بعد به سوی گیلان آمد و گیل ها را مطیع خود ساخت و حاکم گیلان گردید. [ ۱] پس از گیلانشاه فرزندش گیل گاوباره به حکومت گیلان رسید و علاوه بر گیل ها دیلمیان را نیز مطیع خود ساخت. [ ۲]

گیلانشاه (godwit)
پرندگان آب چر جنس Limasa، از خانوادۀ آبچلیکان، راستۀ آبچلیک سانان. این خانواده آبچلیک ها و پاشلک ها را نیز شامل می شود. گیلانشاه منقاری بسیار بلند و اندکی خمیده، و پاهایی بلند و باریک دارد. بخش اعظم درشت نی پرنده فاقد پر است، و ناخن شانه مانندی روی انگشت سوم دارد. چهار گونه از این جنس شناخته شده اند که همۀ آن ها در تالاب ها، به خصوص در تالاب های ساحلی، یافت می شوند. این پرندگان عمدتاً ساکن قطب شمال و نواحی معتدل نیمکرۀ شمالی اند، امّا در تابستان ها به طرف جنوب، و تا امریکای شمالی و جنوبی و نیوزیلند مهاجرت می کنند. گیلانشاه دم سیاه Limosa limosa و گیلانشاه حنایی Limosa lapponica پرندگان مهاجر عبوری بریتانیایند. در ایران نیز این پرندگان در زمستان ها مهاجر عبوری اند و در اغلب آبگیرهای داخلی و ساحلی دیده می شوند. در گذشته، گیلانشاه دم سیاه به فراوانی در بریتانیا زاد و ولد می کرد، امّا از اواخر قرن ۱۹، عمدتاً به این علت که انسان ها محیط زندگی آن ها را خشک کردند، از زادآوری در بریتانیا خودداری کرده اند. اکنون این پرندگان به صورت محدود در نواحی حفاظت شدۀ طبیعی در فِنز، در امتداد رود اوز، زادآوری می کنند. در ایران از جنس Limosa، دو گونه شناسایی شده است که عبارت اند از گیلانشاه بال سفید یا گیلانشاه دم سیاه Limosa Limosa، و گیلانشاه حنایی Limosa lapponica. از جنس Numenius نیز چهارگونه در ایران یافت می شود که همگی گیلانشاه خوانده می شوند و عبارت اند از گیلانشاه ابرو سفید Numienius phaeopus، گیلانشاه خالدار Numenius tenuirostris، گیلانشاه بزرگ Numenius arquata، و گیلانشاه خاور دور Numenius madagascariensis. گیلانشاه با نُه گونه آبچلیک، هفت گونه تلیله و تعدادی دیگر از پرندگان، مجموعاً ۳۰ گونه، خانوادۀ آبچلیک را در ایران تشکیل می دهند.