گیاهان دارویی و نحوه کاربرد انها

[ویکی فقه] گیاهان دارویی و نحوه کاربرد آنها (کتاب). کتاب«گیاهان دارویی و نحوه کاربرد آنها برای بیماری های مختلف در طب سنتی»، نوشته آقای مهدی خسروی، نگاشته ای به زبان فارسی، پیرامون شناخت گیاهان دارویی و خواص آنها در درمان بیماری هاست.
مؤلف، انگیزه اش را از نگارش این اثر چنین بیان می کند: «و اما عواملی که سبب نوشتن کتاب گیاهان دارویی بعد از تالیف کتاب طب سنتی سینا گردید، اول اطلاعاتی بود که این جانب از گیاهان دارویی داشتم و این اطلاعات در خانواده ما نسل به نسل بوده و اجداد ما تحقیقات و تجربیات فراوانی هرکدام در زمان حیات خود داشته اند؛ در ثانی رشته تحصیلی حقیر در دانشگاه با اطلاعات این جانب هماهنگی داشته؛ ثالثا احساس نمودم که مردم عزیز کشور ما در حال دور شدن از علم گیاهان دارویی می باشند و این سرمایه عظیم خدادادی ممکن است روزی به بوته فراموشی سپرده شود، لذا در حد فرصت، اقدام به نوشتن این کتاب نمودم». تاریخ پایان نگارش این اثر، شهریور ۱۳۷۲ ش است.
ساختار کتاب
کتاب، در یک مقدمه و بیست و هشت بخش، بر اساس ترتیب الفبایی گیاهان مورد استفاده در طب سنتی، به رشته تحریر درآمده است. هر بخش از این کتاب، با توجه به تعداد گیاهان معرفی شده در آن، به چند قسمت تقسیم می شود.مؤلف، در ابتدا، نام مشهور هر گیاه را ذکر می کند، آن گاه نام علمی آن را و سپس نام های دیگرش را.در ذیل هر گیاه، به تیره گیاه، شکل ظاهری، طبیعت آن از لحاظ گرمی، سردی، خشکی و تری، خواص و منافع آن، مضار و شیوه دفع زیان های احتمالی آن، شیوه و مقدار مصرف آن می پردازد.
گزارش محتوا
۱. در نگارش این اثر- چنان که از محتوای آن می توان استنباط کرد- مؤلف از منابعی بهره برده، ولی مگر به ندرت، از این منابع یاد نمی کند. ۲. به نظر می رسد بیشتر همت مؤلف- چنان که از مقدمه کتاب هم می توان فهمید- نگارش کتابی در درمان بیماری ها برای عموم مردم و بر اساس تجربیات و آموخته های خود است؛ ازاین رو، کمتر به سخنان دیگران استناد می کند، همچنین در این اثر، کمتر با استدلال و یا مطالب پیچیده علمی روبه رو می شویم.۳. مؤلف، در این اثر، تنها به بیان خصوصیات و فواید گیاهان مورد کاربرد در پزشکی سنتی پرداخته، ولی چنان که خود در مقدمه کتاب متذکر شده است:«داروهای طب سنتی ، منحصر به گیاهان دارویی نیست، بلکه اطباء طب سنتی از تمام امکانات موجود در محیط خود، از قبیل عامل فیزیکی و مواد شیمیایی و گیاهی و جانوری و ترکیبات معدنی و غیره برحسب لزوم استفاده می نمایند و این اشتباه است که فردی تصور کند داروهای طب سنتی، منحصر به گیاهان دارویی است». ۴. نثر مؤلف در تحریر مطالب این کتاب، نثری امروزی و خالی از پیچیدگی است. از سوی دیگر، مؤلف، تنها به معرفی گیاهانی می پردازد که امروزه در دسترس عموم است و برخلاف بسیاری از کتاب های دیگری که در این موضوع نگاشته شده، تنها به صرف یک گزارش نامعتبر، مفردات گیاهی ناشناخته و یا نایاب را در این کتاب ذکر نمی کند. وی در این باره می گوید: «این کتاب، گرچه همه داروهای گیاهی را شامل نمی شود، لکن اکثر داروهایی را که در دسترس بوده و می توانند نیازهای دارویی را از نظر گیاهان دارویی مرتفع نمایند، در بر دارد». ۵. همچنین مؤلف از اطناب های بی فایده و پرگویی های ملال آور پرهیز می کند. عوامل مزبور، باعث می شود خواننده ای که حوصله و یا توان علمی مراجعه به منابع مفصل و قدیمی را ندارد، به راحتی و با اندک آشنایی با مبانی علمی طب سنتی بتواند از این کتاب بهره ببرد. البته، مؤلف، بسیاری از اصطلاحات طب سنتی (مثل استرخاء، خفقان، اخلاط بلغمی) را در این کتاب به کار برده، ولی متاسفانه- مگر در مواردی- نه در پاورقی و نه در فهرستی مجزا، به تبیین آنها نپرداخته است و این امر تا حدی خواننده ناآشنا با این اصطلاحات را دچار مشکل می کند.
وضعیت کتاب
...