گوهرفشان

لغت نامه دهخدا

گوهرفشان. [ گ َ / گُو هََ ف َ / ف ِ ] ( نف مرکب ) گوهرافشان. گوهرپاش. گوهرریز. جواهرریز. جواهر نثارکننده :
همه ساله گوهر فشانی ز دو کف
همانا که تو ابر گوهرفشانی.
فرخی.
- آب گوهرفشان ؛ آب حیات بخش. بخشنده جان و روان :
ز ماهی و آن آب گوهرفشان
دگر داد تاریخ تازی نشان.
نظامی.
- جام گوهرفشان ؛ کنایه از جام و ساغر پر از شراب حیات بخش ونشاطآور :
بیا ساقی آن جام گوهرفشان
به ترکیب من گوهری درنشان.
نظامی.
- کلک گوهرفشان ؛ کنایه از قلمی که با آن سخنان فصیح و بلیغ نویسند :
ز گوهرفشان کلک فرمانبرش
نبشته چنین بود در دفترش.
نظامی.
- خامه گوهرفشان ؛ کلک گوهرفشان :
باد مسلم شده کف و بنان ترا
خنجرگوهرنگار، خامه گوهرفشان.
خاقانی.
|| کنایه از بخشنده و کریم است :
از آن تیغزن دست گوهرفشان
ز گیتی نجوید همی جز نشان.
فردوسی.
ملک باید که اندر رزمگه لشکرشکن باشد
ملک باید که اندر بزمگه گوهرفشان باشد.
فرخی.
|| کنایه از ریزنده باران است :
تا صبا شد حله باف و ابر شدگوهرفشان
هیچ لعبت در چمن خالی ز طوق و یاره نیست.
کمال الدین اسماعیل.
|| کنایه از سخن نغز و فصیح گوینده :
دهان و لبش بود گوهرفشان
سخن گفتنش بود گوهرنشان.
فردوسی ( شاهنامه چ دبیرسیاقی ج 2 ص 542 ).
|| کنایه از شراب لعل است :
بس زر رخسار کان دریا کشان سیم کش
بر صدف گون ساغر گوهرفشان افشانده اند.
خاقانی.
رجوع به گوهرافشان شود.

فرهنگ فارسی

۱ - ( صفت ) نثار کنند. گوهر : نثره به نثار گوهر افشان طرفه طرفی دگر زرافشان . ( نظامی ) ۲ - فصیح و بلیغ : زبان گوهر افشان که ترجمان ملهم اقبال بود برگشاد . ۳ - ( اسم ) گوهر افشانی : شه از گوهر افشان آن کان گنج ز گوهر بر آمودن آمد برنج . ( نظامی )

فرهنگ عمید

= گوهرافشان

پیشنهاد کاربران

بپرس