گونه های در معرض خطر (endangered species)
گونه های گیاهی یا جانوری با تعدادی چندان اندک که درمعرض خطر انقراض قرار دارند. اتحادیۀ حفاظت جهانی طبیعت گونه های در معرض خطر را که رسماً مشخص می شوند در فهرست خود ثبت می کند. گونه های درمعرض خطر پدیدۀ جدیدی نیستد و انقراض جزء لاینفک تکامل به شمار می آید. جای سپردن یک گونه به گونۀ دیگر معمولاً متضمن نابودی گونۀ ضعیف تر است و استمرار و تنوع همۀ صورت های حیات را تضمین می کند. اما گمان می رود که انقراض های ناشی از دخالت آدمی بسیار ویرانگرند و به بن بست هایی تکاملی منجر می شوند، نه آن که جانشینی یک گونۀ مناسب تر را میسر کنند. اکثریت عظیمی از انقراض های اخیر به نحو مستقیم یا غیرمستقیم ناشی از عامل انسانی بوده اند. این انقراض ها غالباً براثر نابودی، دستکاری یا آلودگی زیستگاه موجودات زنده روی داده اند، اما شکار تفریحی و تجاری نیز از عوامل مؤثر به شمار می آید. بنابر گزارش خدمات حیات وحش و شیلات امریکا به کنگره در ۱۹۹۵، اگرچه هفت گونه از ۸۹۳ گونه ای که در قالب قانونِ گونه های درمعرض خطر امریکا (۱۹۶۸ـ۱۹۹۳) در فهرست گونه های درمعرض خطر قرار گرفته بودند تاکنون منقرض شده اند، جمعیت ۴۰ درصد از آن ها دیگر روبه کاهش نیست. در فوریۀ ۱۹۹۶، یک گروه غیردولتی حفاظت از طبیعت، با نام حفظ محیط زیست، گزارش داد که حدود ۲۰هزار گونۀ گیاهی و جانوری بومی ایالات متحد کمیاب شده یا بقایشان به مخاطره افتاده است. بنابر لیست قرمز جانوران در معرض خطر انقراض که اتحادیۀ جهانی حفاظت طبیعت در ۱۹۹۶ منتشر کرد، ۲۵ درصد کلّ گونه های پستاندار، ازجمله ۴۶ درصد گونه نخستیان، ۳۶ درصد گونۀ حشره خواران، و ۳۳ درصد گونۀ گرازها و بزهای کوهی، و ده درصد کلّ گونه های پرندگان درمعرض خطر انقراض قرار دارند. نمونه ای از گونه های درمعرض خطر کرگدن تک شاخ جاوه ای است. از این حیوان فقط حدود ۵۰ رأس باقی مانده است و اگر گام هایی برای تأمین بقای این گونه برداشته نشود، احتمالاً نسل آن تا دو سه دهۀ دیگر منقرض خواهد شد.
گونه های گیاهی یا جانوری با تعدادی چندان اندک که درمعرض خطر انقراض قرار دارند. اتحادیۀ حفاظت جهانی طبیعت گونه های در معرض خطر را که رسماً مشخص می شوند در فهرست خود ثبت می کند. گونه های درمعرض خطر پدیدۀ جدیدی نیستد و انقراض جزء لاینفک تکامل به شمار می آید. جای سپردن یک گونه به گونۀ دیگر معمولاً متضمن نابودی گونۀ ضعیف تر است و استمرار و تنوع همۀ صورت های حیات را تضمین می کند. اما گمان می رود که انقراض های ناشی از دخالت آدمی بسیار ویرانگرند و به بن بست هایی تکاملی منجر می شوند، نه آن که جانشینی یک گونۀ مناسب تر را میسر کنند. اکثریت عظیمی از انقراض های اخیر به نحو مستقیم یا غیرمستقیم ناشی از عامل انسانی بوده اند. این انقراض ها غالباً براثر نابودی، دستکاری یا آلودگی زیستگاه موجودات زنده روی داده اند، اما شکار تفریحی و تجاری نیز از عوامل مؤثر به شمار می آید. بنابر گزارش خدمات حیات وحش و شیلات امریکا به کنگره در ۱۹۹۵، اگرچه هفت گونه از ۸۹۳ گونه ای که در قالب قانونِ گونه های درمعرض خطر امریکا (۱۹۶۸ـ۱۹۹۳) در فهرست گونه های درمعرض خطر قرار گرفته بودند تاکنون منقرض شده اند، جمعیت ۴۰ درصد از آن ها دیگر روبه کاهش نیست. در فوریۀ ۱۹۹۶، یک گروه غیردولتی حفاظت از طبیعت، با نام حفظ محیط زیست، گزارش داد که حدود ۲۰هزار گونۀ گیاهی و جانوری بومی ایالات متحد کمیاب شده یا بقایشان به مخاطره افتاده است. بنابر لیست قرمز جانوران در معرض خطر انقراض که اتحادیۀ جهانی حفاظت طبیعت در ۱۹۹۶ منتشر کرد، ۲۵ درصد کلّ گونه های پستاندار، ازجمله ۴۶ درصد گونه نخستیان، ۳۶ درصد گونۀ حشره خواران، و ۳۳ درصد گونۀ گرازها و بزهای کوهی، و ده درصد کلّ گونه های پرندگان درمعرض خطر انقراض قرار دارند. نمونه ای از گونه های درمعرض خطر کرگدن تک شاخ جاوه ای است. از این حیوان فقط حدود ۵۰ رأس باقی مانده است و اگر گام هایی برای تأمین بقای این گونه برداشته نشود، احتمالاً نسل آن تا دو سه دهۀ دیگر منقرض خواهد شد.
wikijoo: گونه_های_در_معرض_خطر