گولپینارلی عبدالباقی

گولْپینارلی، عبدالباقی (استانبول ۱۹۰۰ـ۱۹۸۲)
گولْپینارلی، عبدالباقی
(یا: مصطفی عزت باقی) قرآن پژوه، مولوی شناس و عرفان پژوه ترک. در خانواده ای فرهیخته به دنیا آمد. براثر مرگ پدر و تنگدستی تحصیلاتش ناتمام ماند. در ۱۹۲۷ از رشته ادبیات ترکی دانشکدۀ ادبیات دانشگاه استانبول فارغ التحصیل شد. در استانبول و شهرهای مختلف آناتولی معلم ادبیات شد. در دانشکدۀ زبان و تاریخ ـ جغرافی آنکارا مدرس زبان فارسی شد و در عین حال، از همین دانشکده مدرک دکتری گرفت و بعد با سِمت استادی، در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه استانبول به تدریس تاریخ تصوف اسلامی و ترک و ادبیات ترکی پرداخت. از ۱۹۴۰ به نشر آثار پژوهشی خود در نشریات ادبی و تحقیقی، پرداخت. گولپینارلی به چندین طریقه صوفیه پیوست، اما در هیچ یک از آن ها زمان درازی نپایید. بیشترین دلبستگی او به تشیع و طریقه مولویه بود. به زبان فارسی تسلط کامل داشت و اشعار فراوانی به این زبان سروده است. وی قرآن پژوه و مولوی شناس برجسته و شاخص ترین پژوهشگر در زمینۀ شعر دیوان (قدمایی)، تصوف اسلامی، مذاهب و طریقت های اسلامی، و ادبیات اسلامی ترک به شمار می آید. مهم ترین اثر او ترجمۀ قرآن کریم به خط شیخ حمدالله در ۲ جلد (۱۹۵۵) است. این اثر در موزه توپکاپی نگهداری می شود و توضیح مفصل گولپینارلی دربارۀ هریک از سور و آیات، آن را به مانند تفسیر قرآن درآورده است. وی گزیدۀ نهج البلاغه را نیز به ترکی ترجمه و شرح کرده است. از دیگر آثار اوست: ملامیان (۱۹۳۱)؛ در بیان ادبیات دیوان (۱۹۴۵)؛ مولانا جلال الدین (۱۹۵۱)؛ مولویه بعد از مولوی (۱۹۵۳؛ این اثر به فارسی برگردانده شده است)؛ حضرت محمد (ص) و احادیث او (۱۹۶۲)؛ پایه های مذهب جعفری (۱۹۶۶)؛ ترجمه ها: ترجمه همراه با شرح مثنوی مولانا (۶ جلد ۱۹۴۳ـ۱۹۴۶، به فارسی ترجمه شده)؛ الهی نامه؛ دیوان کبیر (۵ جلد ۱۹۵۷ـ۱۹۶۰)؛ فهرست متون حروفیه (۱۹۷۴).