گورخر ( به انگلیسی: Zebra؛ از ریشه کنگویی ) ، جانوری از خانوادهٔ اسب و بومی آفریقای
مرکزی و جنوبی است.
این جانور به خاطر خطوط مشکی و سفید روی بدنش معروف است. این خطوط معمولاً بر روی سر، گردن و تنه به صورت عمودی وجود دارد. این نوارهای سیاه و سفید در پنهان شدن گورخر از دید شکارچیان موثراند.
نوارهای راه راه هیچ دو گورخری شبیه به هم نیست. هر گله گورخر صحرایی، از خانواده های زیادی تشکیل شده است و هر گورخر اعضای خانوادهٔ خود و اطرافیانش را از روی خط های بدنشان تشخیص می دهد. هر خانوادهٔ گورخر در موقع حرکت، نظم خاصی دارد. اگر گورخر ضعیف یا آسیب دیده ای در خانواده وجود داشته باشد، همهٔ اعضای خانواده از او مراقبت می کنند و آهسته حرکت می کنند تا عقب نماند. [ ۱]
اگر چه در فارسی امروز اغلب به این حیوان گورخر می گویند اما گوری که در ایران و برخی نقاط دیگر
آسیا یافت می شود و بهرام گور، مطابق افسانه های ایرانی، شکار می کرد از این نوع گورخرهای آفریقایی نیست و پوستی ساده و به رنگ زرد
اخرایی دارد و به گورخر ایرانی مشهور است.
پژوهش های جدید در سال ۲۰۱۲ نشان می دهد که نوع بازتاب نور از بدن مخطط گورخر جذابیت کمتری برای
خرمگس ها دارد و خرمگس ها بدن چارپایان سیاه را برای نیش زدن به بدن راه راه گوراسب ترجیح می دهند. این پژوهش نشان می دهد احتمال اینکه راه راه شدن بدن گورخرها در مسیر تکامل ژنتیکی به خاطر دفع خرمگس ها بوده باشد زیاد است. [ ۲]
دیگر دلیل هایی که برای راه راه بودن گورخر ذکر شده این است که این امر به تنظیم دمای بدن آن ها کمک می کند، به بازشناختن گورخرها توسط یکدیگر کمک می کند و درندگانی را که می خواهند به گله گورخرها حمله کنند گیج می کند. [ ۲]
گورخرها هیچگاه تاکنون به طور کامل اهلی نشده اند. [ ۳] تلاش هایی در
اهلی کردن گورخر انجام گرفته است. از آن میان می توان به ایجاد نوعی
قاطر از نسل گورخر اشاره نمود. [ نیازمند منبع]
علاوه بر اینکه اسب و خر به عنوان
اسبیان با گورخر هم خانواده اند. گونه زانکی نزدیک به گونه گورخر نیز وجود دارد که ترکیبی از گورخر نر با دیگر گونه هاست. ترکیب گورخر نر با خر ماده ایپو نام دارد که در
ایتالیا یافت می شود و ترکیب گورخر نر با اسب ماده زورس ( Zorse ) می باشد. [ ۴]
