گودل اشر باخ

«گودل، اشر، باخ: بافتهٔ گرانسنگ ابدی» ( انگلیسی: «Gödel, Escher, Bach: An Eternal Golden Braid» ) یک کتاب از ریاضی دان و فیزیک دان آمریکایی داگلاس هوفشتاتر است. موضوع اصلی این کتاب دربارهٔ آگاهی، هوش و هوش مصنوعی است و نویسنده می کوشد توضیح دهد که چطور یک موجود جاندار می تواند از دل مادهٔ بی جان برآید. چگونه یک سیستم زمانی که ظاهراً از اجزای بی معنی ساخته شده است می تواند با استفاده از مفهوم ارجاع به خود و قوانین منطق مفاهیم معنی دار بسازد. چگونه مفاهیم بسیار ساده ای چون یاخته های عصبی می توانند برای انسان هوش به وجود بیاورند و آن را با رفتار یک کلونی مورچه ها مقایسه می کند که رفتار هر مورچه بسیار ساده اما رفتار کلونی هوشمند است. در ادامه نویسنده به گمانه زنی دربارهٔ هوش مصنوعی و امکان دستیابی به آن می پردازد.
هوفشتادر در در فصل های مختلف این کتاب ۱۰۰۶ صفحه ای به موضوع های متنوعی چون منطق صوری، حساب گزاره ها، ارتباطات و مفهوم «معنا» ، ذن، زیست شناسی مولکولی و ژنتیک، برنامه نویسی کامپیوتری، موسیقی، هنر جدید و … می پردازد و نهایتاً می کوشد پدیدهٔ آگاهی را با استفاده از مفهوم هایی چون «خودارجاعی» و «حلقه های عجیب» توضیح دهد. او به طور مفصل دربارهٔ کارهای منطق دان اتریشی کورت گودل، نقاش هلندی موریس اشر و آهنگساز آلمانی یوهان سباستیان باخ بحث می کند و عنوان می کند که آثار آنان همگی سایه هایی از یک ذات استوار مرکزی در جهت هایی مختلف هستند و به همین دلیل است که در این کتاب درون یک بافتهٔ گرانسنگ ابدی در هم بافته شده اند.
گودل، اشر، باخ در سال ۱۹۸۰ برندهٔ جایزه پولیتزر شد و در زمینهٔ موضوع خود جز کتاب های کلاسیک جهان شناخته می شود.
این کتاب در سال ۱۳۹۶ با ترجمه «مرتضی خرانه داری» ، «سروش ثابت» و «عبدالرضا خزانه داری» توسط نشر مرکز در ایران منتشر شد.