گوتِه، یوهان ولفگانگ فون (۱۷۴۹ـ۱۸۳۲)(Goethe, Johann Wolfgang von)
گوتِه، یوهان ولفگانگ فون
گوتِه، یوهان ولفگانگ فون
شاعر، رمان نویس، نمایش نامه نویس، و دانشمند آلمانی. او را بانی ادبیات نوین آلمان می دانند. پیشگام جنبش رُمانتیک طوفان و طغیان بود. شاهکار او نمایش نامۀ منظوم فاوست (۱۸۰۸ و۱۸۳۲) است. برخی دیگر از آثار او عبارت اند از غم های ورتر جوان (۱۷۷۴)، که تقریباً شرح حال اوست؛ نمایش نامه های کلاسیکایفی گنیا در تائوریس (۱۷۸۷)، اگمانت (۱۷۸۸)، تورکواتو تاسّو (۱۷۹۰)، و رمان های ویلهلم مایستر ( ۱۷۹۵ ـ ۱۸۲۹)؛ رمان کوتاه وصلت های اختیاری (۱۸۰۹)؛ و چند رسالۀ علمی ازجمله رساله ای درباب رنگ ها (۱۸۱۰). گوته در فرانکفورت ـ اَم ـ ماین زاده شد و حقوق خواند. با الهام از شکسپیر، که هردر او را با آثارش آشنا کرده بود، نمایش نامۀ گوتس فون بِرلیشینگن (۱۷۷۳) را نوشت، که حاکی از جنبش طوفان و طغیان بود. ماجرای عشقی ناکام، الهام بخش او در نوشتن غم های ورتر جوان بود. گوته در دربار دوک کارل اوگوست، در وایمار، به فعالیت و تحقیقات علمی پرداخت (۱۷۷۵ـ۱۷۸۶). یک سال و نیم اقامت در ایتالیا (۱۷۸۶ـ۱۷۸۸)، تحولاتی عظیم در او ایجاد کرد؛ در این هنگام از جنبش طوفان و طغیان کناره گرفت و کوشید به آرمان های یونانیِ آرامش و هماهنگی دست یابد. انتشار کتاب سال های شاگردی ویلهلم مایستر (۱۷۹۵ـ۱۷۹۶)، او را در سراسر اروپا مشهور کرد. فاوست، که در فاصله های میان آثار دیگر او در دوره ای بیش از ۵۰ سال نوشته شد، تحول اندیشه و شخصیت گوته، از جوانی تا پیری، را منعکس می کند. دو بخش این اثر به سبب عوامل دخیل در نوشتن آن ها کاملاً بی شباهتند؛ بخش نخست رُمانتیک و بخش دوم در قالب کلاسیک است. گوته تحصیلات ابتدایی را در منزل به پایان رساند و برای ادامۀ تحصیل به لایپزیگ و استراسبورگ رفت و با هردر آشنا شد که آثار شکسپیر، حماسه های آلمانی کُهن، و ترانۀ مردمی را به گوته معرفی کرد. در ۱۷۷۱ وکیل شد و به فرانکفورت بازگشت. تحت تأثیر تجربه هایش در استراسبورگ به جریانی علیه کلاسیسیم سترون پیوست، که ادبیات آلمانی آن زمان عمدتاً متأثر از آن بود، و نمایش نامه ای به سبک و سیاق شکسپیر دربارۀ گوتس فون برلیشینگن نوشت. تابستان ۱۷۷۲ را با گئورگ کریستیان کِستنر و نامزد او، شارلوته بوف، دختری که گوته عاشق او شد، در وتسلار گذراند. هر سه تن در این قضیه پرده پوشی کردند و عشق او به شارلوته الهام بخش اثر بعدی اش شد. در ۱۷۷۵ گوته دعوت دوک کارل اوگوست را پذیرفت و به دربار او در وایمار رفت و به عضویت شورای سلطنتی درآمد؛ سپس رئیس خزانه داری شد و در ۱۷۸۲ به سلک نجبا درآمد. عشق او به شارلوته فون اشتاین از ۱۷۷۶ آغاز شد که دَه سال دوام یافت. گوته در نخستین سال های اقامت در وایمار اوقاتش را صرف کارهای درباری و تحقیقات علمی کرد که مشاهدات عالمانه و شهود شاعرانه را با آن ها درمی آمیخت. کاشف استخوان میان آرواره یی در آروارۀ انسان بود که بدین سان از نظریۀ چارلز داروین مبنی بر ارتباط میان انسان و میمون پیشی گرفت و استدلال کرد که جمجمه حاصل دگردیسی ستون فقرات است، همان گونه که قسمت های گوناگون گیاه براثر تغییر شکل برگ به وجود آمده اند. در فیزیک، دربارۀ نظریۀ نور با نیوتون مخالف بود و زمان بسیاری را نیز صرف مطالعۀ نقاشی کرد. از ۱۷۸۶ بیشتر وقتش را در رُم و ناپل، ایتالیا، گذراند. ایفی گنیا را بازنویسی و منتشر کرد و در آن قواعد شعر کلاسیک را، که در نخستین آثار خود کاملاً کنار گذاشته بود، دوباره به کار گرفت. در بازگشت به وایمار (۱۷۸۸) از بسیاری از مناصب درباری اش چشم پوشید و خود را وقف نوشتن کرد. از ۱۷۹۱ همۀ وقت خود را صرف کار جدیدش، مدیریت تئاتر دربار وایمار، کرد. عشق او به کریستیانه وولپیوس الهام بخش مرثیه های رُمی (۱۷۸۸) شد. آنان در ۱۷۸۹ صاحب پسری شدند و بعدها، در ۱۸۰۶، ازدواج کردند. در ۱۷۹۴ گوته و شیلر، که با یکدیگر آشنایی مختصری داشتند و تا حدودی رقیب بودند، روابط صمیمانه ای برقرار کردند و این رابطه تا مرگ شیلر ادامه داشت. دو شاعر، با هدف اعتلای ادبیات و هنر، مجله ای با نام هورِن (شنوایی) تأسیس کردند. گوته در داستان تودرتو و پرشاخ وبرگ سال های شاگردی ویلهلم مایستر سیر زندگی یک نقاش جوان آلمانی در آغاز قرن ۱۹ را توصیف می کند که سرانجام قهرمان بی ارادۀ داستان به خویشتن داری و احساس مسئولیت دست پیدا می کند. در فاوست، اثری شرح حال گونه و بی نظیر، فاوست مانند خود گوته، برای نیل به کمال تلاش می کند، عمدتاً تسلیم شر می شود، امّا هرگز دلبستۀ آن نمی شود و اعتقاد خود را به خوبی و راستی از دست نمی دهد. شکست او در جست وجوی معرفت مطلق به نومیدی می انجامد و فقط زندگی سرشار از کار مفید او را می رهاند. گوته از دوستداران فرهنگ و ادب ایرانی و به ویژه شیفته حافظ بود و مجموعۀ دیوان شرقی و غربی او تحت تأثیر غزلیات حافظ سروده شده است.
گوتِه، یوهان ولفگانگ فون
گوتِه، یوهان ولفگانگ فون
شاعر، رمان نویس، نمایش نامه نویس، و دانشمند آلمانی. او را بانی ادبیات نوین آلمان می دانند. پیشگام جنبش رُمانتیک طوفان و طغیان بود. شاهکار او نمایش نامۀ منظوم فاوست (۱۸۰۸ و۱۸۳۲) است. برخی دیگر از آثار او عبارت اند از غم های ورتر جوان (۱۷۷۴)، که تقریباً شرح حال اوست؛ نمایش نامه های کلاسیکایفی گنیا در تائوریس (۱۷۸۷)، اگمانت (۱۷۸۸)، تورکواتو تاسّو (۱۷۹۰)، و رمان های ویلهلم مایستر ( ۱۷۹۵ ـ ۱۸۲۹)؛ رمان کوتاه وصلت های اختیاری (۱۸۰۹)؛ و چند رسالۀ علمی ازجمله رساله ای درباب رنگ ها (۱۸۱۰). گوته در فرانکفورت ـ اَم ـ ماین زاده شد و حقوق خواند. با الهام از شکسپیر، که هردر او را با آثارش آشنا کرده بود، نمایش نامۀ گوتس فون بِرلیشینگن (۱۷۷۳) را نوشت، که حاکی از جنبش طوفان و طغیان بود. ماجرای عشقی ناکام، الهام بخش او در نوشتن غم های ورتر جوان بود. گوته در دربار دوک کارل اوگوست، در وایمار، به فعالیت و تحقیقات علمی پرداخت (۱۷۷۵ـ۱۷۸۶). یک سال و نیم اقامت در ایتالیا (۱۷۸۶ـ۱۷۸۸)، تحولاتی عظیم در او ایجاد کرد؛ در این هنگام از جنبش طوفان و طغیان کناره گرفت و کوشید به آرمان های یونانیِ آرامش و هماهنگی دست یابد. انتشار کتاب سال های شاگردی ویلهلم مایستر (۱۷۹۵ـ۱۷۹۶)، او را در سراسر اروپا مشهور کرد. فاوست، که در فاصله های میان آثار دیگر او در دوره ای بیش از ۵۰ سال نوشته شد، تحول اندیشه و شخصیت گوته، از جوانی تا پیری، را منعکس می کند. دو بخش این اثر به سبب عوامل دخیل در نوشتن آن ها کاملاً بی شباهتند؛ بخش نخست رُمانتیک و بخش دوم در قالب کلاسیک است. گوته تحصیلات ابتدایی را در منزل به پایان رساند و برای ادامۀ تحصیل به لایپزیگ و استراسبورگ رفت و با هردر آشنا شد که آثار شکسپیر، حماسه های آلمانی کُهن، و ترانۀ مردمی را به گوته معرفی کرد. در ۱۷۷۱ وکیل شد و به فرانکفورت بازگشت. تحت تأثیر تجربه هایش در استراسبورگ به جریانی علیه کلاسیسیم سترون پیوست، که ادبیات آلمانی آن زمان عمدتاً متأثر از آن بود، و نمایش نامه ای به سبک و سیاق شکسپیر دربارۀ گوتس فون برلیشینگن نوشت. تابستان ۱۷۷۲ را با گئورگ کریستیان کِستنر و نامزد او، شارلوته بوف، دختری که گوته عاشق او شد، در وتسلار گذراند. هر سه تن در این قضیه پرده پوشی کردند و عشق او به شارلوته الهام بخش اثر بعدی اش شد. در ۱۷۷۵ گوته دعوت دوک کارل اوگوست را پذیرفت و به دربار او در وایمار رفت و به عضویت شورای سلطنتی درآمد؛ سپس رئیس خزانه داری شد و در ۱۷۸۲ به سلک نجبا درآمد. عشق او به شارلوته فون اشتاین از ۱۷۷۶ آغاز شد که دَه سال دوام یافت. گوته در نخستین سال های اقامت در وایمار اوقاتش را صرف کارهای درباری و تحقیقات علمی کرد که مشاهدات عالمانه و شهود شاعرانه را با آن ها درمی آمیخت. کاشف استخوان میان آرواره یی در آروارۀ انسان بود که بدین سان از نظریۀ چارلز داروین مبنی بر ارتباط میان انسان و میمون پیشی گرفت و استدلال کرد که جمجمه حاصل دگردیسی ستون فقرات است، همان گونه که قسمت های گوناگون گیاه براثر تغییر شکل برگ به وجود آمده اند. در فیزیک، دربارۀ نظریۀ نور با نیوتون مخالف بود و زمان بسیاری را نیز صرف مطالعۀ نقاشی کرد. از ۱۷۸۶ بیشتر وقتش را در رُم و ناپل، ایتالیا، گذراند. ایفی گنیا را بازنویسی و منتشر کرد و در آن قواعد شعر کلاسیک را، که در نخستین آثار خود کاملاً کنار گذاشته بود، دوباره به کار گرفت. در بازگشت به وایمار (۱۷۸۸) از بسیاری از مناصب درباری اش چشم پوشید و خود را وقف نوشتن کرد. از ۱۷۹۱ همۀ وقت خود را صرف کار جدیدش، مدیریت تئاتر دربار وایمار، کرد. عشق او به کریستیانه وولپیوس الهام بخش مرثیه های رُمی (۱۷۸۸) شد. آنان در ۱۷۸۹ صاحب پسری شدند و بعدها، در ۱۸۰۶، ازدواج کردند. در ۱۷۹۴ گوته و شیلر، که با یکدیگر آشنایی مختصری داشتند و تا حدودی رقیب بودند، روابط صمیمانه ای برقرار کردند و این رابطه تا مرگ شیلر ادامه داشت. دو شاعر، با هدف اعتلای ادبیات و هنر، مجله ای با نام هورِن (شنوایی) تأسیس کردند. گوته در داستان تودرتو و پرشاخ وبرگ سال های شاگردی ویلهلم مایستر سیر زندگی یک نقاش جوان آلمانی در آغاز قرن ۱۹ را توصیف می کند که سرانجام قهرمان بی ارادۀ داستان به خویشتن داری و احساس مسئولیت دست پیدا می کند. در فاوست، اثری شرح حال گونه و بی نظیر، فاوست مانند خود گوته، برای نیل به کمال تلاش می کند، عمدتاً تسلیم شر می شود، امّا هرگز دلبستۀ آن نمی شود و اعتقاد خود را به خوبی و راستی از دست نمی دهد. شکست او در جست وجوی معرفت مطلق به نومیدی می انجامد و فقط زندگی سرشار از کار مفید او را می رهاند. گوته از دوستداران فرهنگ و ادب ایرانی و به ویژه شیفته حافظ بود و مجموعۀ دیوان شرقی و غربی او تحت تأثیر غزلیات حافظ سروده شده است.
wikijoo: گوته،_یوهان_ولفگانگ_فون_(۱۷۴۹ـ۱۸۳۲)