گواهی تدریس علامه مجلسی به محمد اردبیلی

[ویکی فقه] نحوه تکثیر کتاب های علمی، تدریس و مصون نگهداشتن آن ها از جعل و تحریف، یکی از مهمترین دغدغه های دانشمندان دینی بوده است. آن ها برای این منظور، از روشی استفاده نموده اند که در اصطلاح کتابشناسی به آن "بلاغ" یا "انها" گفته می شود. بلاغ دستخطی از استاد بود که در نسخه نوشته می شد و به وسیله آن گواهی، شرکت شاگرد در درس را تایید می گردید و ضمناً صحّت نسخه نیز تایید می گشت؛ بنابراین "بلاغ" هم گواهی تحصیلی بود و هم نشان صحّت نسخه به شمار می رفت.اساتید در هر نسخه علامت بلاغ های متعددی می نوشتند و در پایان نسخه یا پایان بخش های کتاب در ضمن بلاغ ها برای شاگرد اجازه نقل حدیث و روایت را به نحو عموم یا درباره آن اثر یا آثاری خاص صادر می کرد که این اجازه گواهی علمی برای آن شاگرد در اعتبار روایت ها و استنادهایش به شمار می آمد. در این مقاله گواهی درسی علّامه مجلسی برای شاگردش محمد اردبیلی بررسی می شود.
خان محمد اردبیلی نزد علّامه کتب حدیثی شیعه را خوانده و علّامه چند بار برای وی گواهی قرائت و اجازه نقل روایت داده است.
گواهی اول
یکی از گواهی های قرائت خان محمّد اردبیلی بعد از قرائت کتاب من لا یحضره الفقیه، در آخر جمادی الثانی ۱۰۷۱ق در حاشیه «باب بدو النکاح واصله» نگاشته شده است. در پایان جزء سوم همین نسخه مولی عبدالله بن محمدتقی مجلسی (برادر علّامه مجلسی) نیز برای همین خان محمّد، گواهی قرائتی نگاشته است.
← متن گواهی
متن درسی: تهذیب الاحکام؛ تاریخ اتمام درس: اواسط ذیقعده ۱۰۷۲ق.انهاء و اجازه ای که علّامه مجلسی در اواسط ذی قعده ۱۰۷۲ق، بعد از قرائت جلد اوّل تهذیب الاحکام شیخ طوسی، برای خان محمّد اردبیلی نوشته است. این نسخه در کتابخانه امیرالمؤمنین در نجف اشرف قرار دارد و متن آن در دسترس نگارنده نمی باشد.
حسینی اشکوری، احمد بن علی، اجازات الحدیث، ص۴۰.
...