گنگا و جمنا

گنگا و جمنا ( به هندی: Gunga Jumna ) فیلمی محصول سال ۱۹۶۱ و به کارگردانی نیتین بوس است. در این فیلم بازیگرانی همچون دیلیپ کومار، ویجینتی مالا، نصیر خان، آریونا ایرانی، نظیر حسین، لیلا چیتنیس و هلن ایفای نقش کرده اند. این فیلم به دلیل ساخت تکنیکال، استفاده از گویش آوادی و فضای روستایی آن که نمونه مشخصی از ژانریک فیلم داکویت است، قابل توجه بود. در نظرسنجی مجله Outlook با در نظر گرفتن 25 رای در سال 2003 در میان بهترین فیلم های بالیوود در رتبه یازدهم قرار گرفت.
پس از شش ماه تأخیر، سرانجام این فیلم در ژانویه 1961 اکران شد و پس از اکران، فیلم با استقبال خوب منتقدان و تماشاگران مواجه شد. این فیلم یکی از پرفروش ترین فیلم های دهه 1960 و یکی از موفق ترین فیلم های هندی از نظر گیشه، در داخل هند و خارج از کشور در اتحاد جماهیر شوروی ( با فروش تخمینی بیش از 84 میلیون بلیت در سراسر جهان ) بود. طبق گزارش های مختلف، هنوز هم در میان 10 فیلم هندی پردرآمد تمام دوران است که بر اساس تورم قیمت بلیط تنظیم شده است. در سال 2011، با درآمد خالص تعدیل شده 736 کرور، این فیلم توسط مجله باکس آفیس هند در رتبه دوم پس از مغول اعظم ( 1960 ) و بالاتر از شعله ( 1975 ) در فهرست "50 فیلم برتر در 50 سال اخیر" قرار گرفت که پردرآمدترین فیلم های بالیوود در تمام دوران است.
این فیلم مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و به عنوان یکی از بهترین فیلم های تمام دوران شناخته شد. منتقدان داستان، فیلمنامه، کارگردانی، فیلمبرداری و موسیقی آن را به همراه بازی بازیگران اصلی دیلیپ کومار و ویجینتی مالا تحسین کردند. پس از اکران در نهمین جوایز فیلم فیر این فیلم در هفت رشته نامزد شد، از جمله بهترین فیلم و بهترین کارگردانی برای کومار و بوس، و برنده سه رشته، بهترین بازیگر زن برای ویجینتی مالا، بهترین فیلمبرداری برای وی بالاصاحب و بهترین دیالوگ نویس برای وجهات میرزا. همچنین در بیست و پنجمین جوایز انجمن روزنامه نگاران فیلم بنگال به عنوان بزرگترین برنده ظاهر شد، جایی که 9 جایزه در بخش فیلم هندی به دست آورد. علاوه بر این، این فیلم در نهمین دوره جوایز ملی فیلم نیز موفق به دریافت گواهینامه افتخار شد. این فیلم جوایزی را در جشنواره های بین المللی فیلم از جمله جشنواره بین المللی فیلم بوستون و جشنواره بین المللی فیلم کارلووی واری دریافت کرد.
این فیلم یک فیلم کالت در سینمای هند بود که تا امروز الهام بخش بسیاری از فیلمسازان بوده است. بازی دیلیپ کومار در نقش گنگا یکی از بهترین بازی ها در تاریخ سینمای هند به حساب می آید و الهام بخش نسل های آینده بازیگران هندی، به ویژه آمیتاب باچان بوده که آمیتاب باچان آن را «عملیات نهایی» نقل کرد. در غرب، هنرمندانی مانند سوفیا لورن برنده جایزه اسکار عمیقاً تحت تأثیر عملکرد این فیلم قرار گرفتند.