گنبدخانه

گنبد را به خوبی بگیرد ) ساخته می شد. سه بخش مردگرد ( در یک اشکوب و گاهی در دو نیم اشکوب یا به گونهٔ کمر پوش ) ، ویژهٔ زنان بود و از بخش پشت محراب آن بیشتر برای نگهداری قرآن بهره می گرفتند، یکی از نمونه های خوب این گونه گنبدخانه ها شبستان کهن مسجد میدان ساوه است که به روزگار صفویان محرابی زیبا با گچتراش رنگین بر آن افزوده اند ( که خوشبختانه تا کنون مانده و آسیب چندانی ندیده، اما محراب زیبای دیگری که در گنبدخانه مسجد جامع همان شهر است گزند بسیار دیده، پاره ای از گچتراش آن را کنده و دزدیده اند ) . پیشان یا ایوان که بر گیرهٔ آن گیری یا ایوان تابستانی بوده، در سوی یسار و پشت به آفتاب ساخته میشده نیز ته رنگ در خوری برای برگزاری نماز داشته، چون سه بر آن دیوار بسته و یک بر آن باز است و اگر درگاهی در دیوار رو به قبلهٔ آن باز بوده، به سادگی آن را می بستند تا جای محراب را بگیرد ( مسجد نیریز، مسجد گناباد، مسجد فردوس و دیر زمانی پس از آن ها مسجد علیشاه گیلانی ) .