گناباد شهر

دانشنامه آزاد فارسی

گُناباد، شهر
مزار سلطان علیشاه گنابادی، بیدخت گناباد
مزار سلطان علیشاه گنابادی، بیدخت گناباد
مزار سلطان علیشاه گنابادی، بیدخت گناباد
مزار سلطان علیشاه گنابادی، بیدخت گناباد
مزار سلطان علیشاه گنابادی، بیدخت گناباد
(نام سابق: جویمند) واقع در استان خراسان رضوی، و مرکز اداری شهرستان گناباد. با ارتفاع ۱,۱۰۰ متر، در دشتی در ۶۸۹کیلومتری شرق جنوبی تهران و ۲۳۲کیلومتری جنوب غربی مشهد، سر راه تربت حیدریه به فردوس، قرار دارد. اقلیم این شهر معتدل و خشک و جمعیت آن ۳۶,۹۹۶ نفر است (۱۳۸۵). گناباد شهری است بسیار قدیمی و جُنابد معرب آن است. بنای گناباد را به هخامنشیان نسبت داده اند و قلعۀ فرود یا قلعه دختر، قلعه پشن، و جّرپیران ویسه متعلق به همین دوره است. مقدسی، جغرافی دان عصر سامانیان، آن را جُنابَد، ابن حوقل ( ـ ح ۳۵۰ق) آن را ینابد، یاقوت حموی (قرن ۷ق) آن را گُنابد، و حمدالله مستوفی آن را جنابذش می خوانند. در آغاز عصر صفویه، مدتی میدان تاخت وتاز ازبک ها بود و در اویل قرن ۱۳ق (روزگار قاجاریان)، به تصرف ایل شیبانی درآمد؛ ولی ناچار به عقب نشینی شدند و دولت ایران بر آن نواحی استیلا یافت. غالب آثار تاریخی گناباد با اساطیر ایرانی ارتباط و پیوستگی دارد. قبر پیران ویسه، قلعۀ رستم، قلعه و خرابه های شهر پشن از این گونه آثار است و قلعه دختر و مسجد جامع از آثار قدیمی آن به شمار می روند. شهر گناباد از پدیدۀ زمین لرزه آسیب فراوان دیده است. زمین لرزه مهیب دورۀ صفویه و نیز زمین لرزۀ شدید ۱۳۴۷ش، آن را ویران کرد و سپس بازسازی شد.

پیشنهاد کاربران

بپرس