گمنه
واژه نامه بختیاریکا
پیشنهاد کاربران
گِمنه، با کسره زیر گ، بلغور گندم، نوعی خوراکی که با گندم درست میکنند در گویش دشتی ، ( گندمینه )
گمان کردن، خیال کردن، فکر کردن، تصور داشتن
بَلغور به ترکی گِمنِه به فارسی ( نیز بُلغوریاگمنه ) به خود غله ای که در آسیاب آن را خرد کنند و بشکنند چنان که آرد نشود گویند، همچنین آش و خوراکی است که از گندم یا جوی نیم کوب تهیه می شود.
برای تهیه بلغور یاگمنه گندم پخته را پس از خشک شدن با آسیاب خرد می کنند، نه به نرمی آرد بلکه به درشتی لپهٔ ماش و کوچکتر و بزرگتر. قدما از برنج کمتر و شاید سالی یک یا دو بار استفاده می کردند و بیشتر از غذاهایی مانند شب چره، به جای شام و پلوی بلغور یا آش بلغوریا گمنه استفاده می کردند. از آنجا که نمی توان گندم یا جو را به مدت طولانی نگاه داشت، گندم یا جو را پس از پوست گرفتن با آب یا شیر نیم پخت کرده و سپس خشک می نمودند و در هاون نیم کوب کرده و نگاه می داشتند.
... [مشاهده متن کامل]
بلغوریا گمنه را می توان مدت ها نگاهداری کرد بدون آنکه کپک بزند یا بوی رطوبت بگیرد و در مواقع ضرورت می توان با آن آش یا پلو تهیه کرد. هر کیلوگرم بلوریان گمنه پخته شده حاوی ۸۰ میلی گرم کلسیم، ۴۰۰ میلی گرم فسفر، ۱۰ میلی گرم آهن، ۶۰۰ میلی گرم پتاسیم است و حدود ۸۵۰ کالری انرژی تولید می کند.
از نظر لغوی، بلغور یاگمنه به طور عام به معنی هرچیز درهم شکسته و درهم کوفته است و در اصطلاح، بلغور کردن یعنی نامفهوم، غلط و شکسته حرف زدن.
فواید بلغوریا گمنه
بلغور یاگمنه عطر و طعمی همانند آجیل ( مغزهای موجود در آجیل ) دارد و بسیار مغذی است. این نوع از غلات کالری و چربی کمی دارد اما سرشار از پروتئین و فیبر می باشد. این امر آن را به یک غذای ایده آل برای جایگزینی غلات تصفیه شده نظیر برنج سفید ـ که دارای شاخص قند خون بالا می باشد ـ تبدیل نموده است. بلغوریا گمنه مزایای متعددی دارد که در قسمت پایین برخی از آن ها را که مربوط به سلامتی فرد می باشند مورد بررسی قرار می دهیم.
ـ کاهش وزن: همان طور که گفته شد بُلغوریاگمنه چربی و کالری کمی دارد اما سرشار از پروتئین و فیبر است به همین علت گزینه مناسبی برای کاهش وزن می باشد. ۱۰۰ گرم بلغور یاگمنه شده حاوی ۸۳ کالری است. پس اگر قصد کاهش وزن دارید بهتر است غلات را جایگزین مواد پروتئینی با چربی بالا ـ همانند گوشت قرمز ـ نمایید. فیبر موجود در بلغور یا گمنه باعث می شود که شما احساس سیری کامل نمایید و همچنین سرعت جذب مواد غذایی را پایین می آورد. این ماده دارای شاخص قند خون پایین است و در نتیجه ممکن است به ثبات سطح انسولین نیز کمک نماید.
ـ بهبود گوارش: این سودمندی بُلغوریاگمنه را می توان به فیبر موجود در آن نسبت داد. بُلغوریاگمنه حاوی مقدار قابل توجهی فیبر نامحلول است که به سلامت دستگاه گوارش کمک می نماید. این فیبر نامحلول عبور غذا و مواد زائد از طریق دستگاه گوارش را برای کمک به جلوگیری از یبوست تسریع می نماید. این سبب حفظ سلامت روده بزرگ شده و خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش می دهد.
ـ جلوگیری از کمبود آهن: بدن ما برای تولید هموگلوبین به آهن نیاز دارد. هموگلوبین پروتئینی است که در سلول های قرمز خون که مسئول انتقال اکسیژن در بدن هستند، وجود دارد. علاوه بر این آهن نقش مهمی را سلامت بدن ما ایفا می کند از جمله اینکه دما و متابولیسم بدن را تنظیم می کند و سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند. خستگی بیش از حد، احساس سبکی سر، ضعف، دست و پاهای سرد و عفونتهای مکرر از جمله علائم کمبود آهن به شمار می آیند. بلغور یا گمنه بعلت اینکه منبع غنی آهن به شمار می آید می تواند مانع از کمبود این ماده اساسی در بدن شود.
ـ ویتامین ب: بُلغوریاگمنه سرشار از ویتامین ۶B، فولات و اسید پانتوتنیک است همه این ها نقش مهمی در فعال نمودن آنزیم هایی دارند که متابولیک بدن را تنظیم می نمایند. اسید فولیک و فولات برای خانوم های باردار مهم هستند. همچنین مشاهده شده است که مصرف مکمل های اسید فولیک در طول سه ماهه اول بارداری به طور قابل توجهی می تواند خطر اسپینا بافیلدا که نوعی نقص در حین تولد در نوزادان است، را کاهش دهد.
ـ کاهش خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا: با توجه به اینکه بلغوریا گمنه منبع غنی از فیبر نامحلول است پس مصرف آن سبب کاهش ابتلا به سنگ کیسه صفرا می شود. فیبر نامحلول عبور ضایعات از میان روده را بهبود می بخشد و همچنین ثبات صفرا را تحت تأثیر قرار می دهد. همین طور به کم شدن ترشح صفرا نیز کمک می کند. اکثریت سنگ های کیسه صفرا سنگ کلسترولی هستند که بعلت تولید بیش از حد صفرا و میزان زیاد کلسترول موجود در صفرا به وجود می آیند. فیبر نامحلول موجود در بلغوریا گمنه از شکل گیری سنگ کیسه صفرا جلوگیری می کند.
ـ تأمین مواد معدنی ضروری: ۱۰۰گرم بلغور یا گمنه حاوی ۰٫۶۱ میلی گرم منگنز است که حدوداً %۳۰ از ارزش روزانه توصیه شده برای این مواد معدنی است. منگنز یک ماده ضروری جهت شکل گیری بافت های همبند، استخوان ها و هورمون های رابطه جنسی است. همچنین بلغورگمنه سرشار از کلسیم و منیزیم است که برای حفظ سلامتی استخوان ها مفید است. منیزیم به استفاده از کلسیم برای سلامتی استخوان ها کمک می کند و البته برای تنظیم فشار خون نیز مفید است. از جمله مواد معدنی دیگری که در بلغوریا گمنه وجو دارند می توان به پتاسیم، فسفر، سدیم و روی اشاره کرد و همهٔ اسن مواد برای فرایندهای مختلف شیمیایی بدن مفید هستند.
در آخر بدانید که بلغور یا گمنه جهت گنجانده شدن در وعده غذایی یک ماده سالم و خوشمزه به شمار می آید. راه های مختلفی برای تهیه غذا از بلغوریا گمنه وجود دارد از جمله اینکه می توانید آن را در سالاد تبوله استفاده کنید یا می توانید آن را به شکل برنج بپزید یا در سوپ از آن استفاده نمایید.
برای تهیه بلغور یاگمنه گندم پخته را پس از خشک شدن با آسیاب خرد می کنند، نه به نرمی آرد بلکه به درشتی لپهٔ ماش و کوچکتر و بزرگتر. قدما از برنج کمتر و شاید سالی یک یا دو بار استفاده می کردند و بیشتر از غذاهایی مانند شب چره، به جای شام و پلوی بلغور یا آش بلغوریا گمنه استفاده می کردند. از آنجا که نمی توان گندم یا جو را به مدت طولانی نگاه داشت، گندم یا جو را پس از پوست گرفتن با آب یا شیر نیم پخت کرده و سپس خشک می نمودند و در هاون نیم کوب کرده و نگاه می داشتند.
... [مشاهده متن کامل]
بلغوریا گمنه را می توان مدت ها نگاهداری کرد بدون آنکه کپک بزند یا بوی رطوبت بگیرد و در مواقع ضرورت می توان با آن آش یا پلو تهیه کرد. هر کیلوگرم بلوریان گمنه پخته شده حاوی ۸۰ میلی گرم کلسیم، ۴۰۰ میلی گرم فسفر، ۱۰ میلی گرم آهن، ۶۰۰ میلی گرم پتاسیم است و حدود ۸۵۰ کالری انرژی تولید می کند.
از نظر لغوی، بلغور یاگمنه به طور عام به معنی هرچیز درهم شکسته و درهم کوفته است و در اصطلاح، بلغور کردن یعنی نامفهوم، غلط و شکسته حرف زدن.
فواید بلغوریا گمنه
بلغور یاگمنه عطر و طعمی همانند آجیل ( مغزهای موجود در آجیل ) دارد و بسیار مغذی است. این نوع از غلات کالری و چربی کمی دارد اما سرشار از پروتئین و فیبر می باشد. این امر آن را به یک غذای ایده آل برای جایگزینی غلات تصفیه شده نظیر برنج سفید ـ که دارای شاخص قند خون بالا می باشد ـ تبدیل نموده است. بلغوریا گمنه مزایای متعددی دارد که در قسمت پایین برخی از آن ها را که مربوط به سلامتی فرد می باشند مورد بررسی قرار می دهیم.
ـ کاهش وزن: همان طور که گفته شد بُلغوریاگمنه چربی و کالری کمی دارد اما سرشار از پروتئین و فیبر است به همین علت گزینه مناسبی برای کاهش وزن می باشد. ۱۰۰ گرم بلغور یاگمنه شده حاوی ۸۳ کالری است. پس اگر قصد کاهش وزن دارید بهتر است غلات را جایگزین مواد پروتئینی با چربی بالا ـ همانند گوشت قرمز ـ نمایید. فیبر موجود در بلغور یا گمنه باعث می شود که شما احساس سیری کامل نمایید و همچنین سرعت جذب مواد غذایی را پایین می آورد. این ماده دارای شاخص قند خون پایین است و در نتیجه ممکن است به ثبات سطح انسولین نیز کمک نماید.
ـ بهبود گوارش: این سودمندی بُلغوریاگمنه را می توان به فیبر موجود در آن نسبت داد. بُلغوریاگمنه حاوی مقدار قابل توجهی فیبر نامحلول است که به سلامت دستگاه گوارش کمک می نماید. این فیبر نامحلول عبور غذا و مواد زائد از طریق دستگاه گوارش را برای کمک به جلوگیری از یبوست تسریع می نماید. این سبب حفظ سلامت روده بزرگ شده و خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش می دهد.
ـ جلوگیری از کمبود آهن: بدن ما برای تولید هموگلوبین به آهن نیاز دارد. هموگلوبین پروتئینی است که در سلول های قرمز خون که مسئول انتقال اکسیژن در بدن هستند، وجود دارد. علاوه بر این آهن نقش مهمی را سلامت بدن ما ایفا می کند از جمله اینکه دما و متابولیسم بدن را تنظیم می کند و سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند. خستگی بیش از حد، احساس سبکی سر، ضعف، دست و پاهای سرد و عفونتهای مکرر از جمله علائم کمبود آهن به شمار می آیند. بلغور یا گمنه بعلت اینکه منبع غنی آهن به شمار می آید می تواند مانع از کمبود این ماده اساسی در بدن شود.
ـ ویتامین ب: بُلغوریاگمنه سرشار از ویتامین ۶B، فولات و اسید پانتوتنیک است همه این ها نقش مهمی در فعال نمودن آنزیم هایی دارند که متابولیک بدن را تنظیم می نمایند. اسید فولیک و فولات برای خانوم های باردار مهم هستند. همچنین مشاهده شده است که مصرف مکمل های اسید فولیک در طول سه ماهه اول بارداری به طور قابل توجهی می تواند خطر اسپینا بافیلدا که نوعی نقص در حین تولد در نوزادان است، را کاهش دهد.
ـ کاهش خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا: با توجه به اینکه بلغوریا گمنه منبع غنی از فیبر نامحلول است پس مصرف آن سبب کاهش ابتلا به سنگ کیسه صفرا می شود. فیبر نامحلول عبور ضایعات از میان روده را بهبود می بخشد و همچنین ثبات صفرا را تحت تأثیر قرار می دهد. همین طور به کم شدن ترشح صفرا نیز کمک می کند. اکثریت سنگ های کیسه صفرا سنگ کلسترولی هستند که بعلت تولید بیش از حد صفرا و میزان زیاد کلسترول موجود در صفرا به وجود می آیند. فیبر نامحلول موجود در بلغوریا گمنه از شکل گیری سنگ کیسه صفرا جلوگیری می کند.
ـ تأمین مواد معدنی ضروری: ۱۰۰گرم بلغور یا گمنه حاوی ۰٫۶۱ میلی گرم منگنز است که حدوداً %۳۰ از ارزش روزانه توصیه شده برای این مواد معدنی است. منگنز یک ماده ضروری جهت شکل گیری بافت های همبند، استخوان ها و هورمون های رابطه جنسی است. همچنین بلغورگمنه سرشار از کلسیم و منیزیم است که برای حفظ سلامتی استخوان ها مفید است. منیزیم به استفاده از کلسیم برای سلامتی استخوان ها کمک می کند و البته برای تنظیم فشار خون نیز مفید است. از جمله مواد معدنی دیگری که در بلغوریا گمنه وجو دارند می توان به پتاسیم، فسفر، سدیم و روی اشاره کرد و همهٔ اسن مواد برای فرایندهای مختلف شیمیایی بدن مفید هستند.
در آخر بدانید که بلغور یا گمنه جهت گنجانده شدن در وعده غذایی یک ماده سالم و خوشمزه به شمار می آید. راه های مختلفی برای تهیه غذا از بلغوریا گمنه وجود دارد از جمله اینکه می توانید آن را در سالاد تبوله استفاده کنید یا می توانید آن را به شکل برنج بپزید یا در سوپ از آن استفاده نمایید.
نام جمی للک