گلوگاه جمعیت

گلوگاه جمعیت ( به انگلیسی: Population bottleneck ) یا گلوگاه ژنتیک واقعه ای فرگشتی است که در آن درصد چشمگیری از افراد جمعیت از میان می روند یا به دلایلی توان ادامه زاد و ولد از آن ها سلب می شود. از آن جا که رانش ژنتیکی با بزرگی یک جمعیت نسبت معکوس دارد، گلوگاه جمعیت سبب افزایش رانش ژنتیکی می گردد. چنین کاهشی در پراکندگی جمعیت می تواند منجر به افزایش یکدستی ژنتیکی شود. اگر گلوگاه جمعیت شدید باشد، به دلیل محدودیت شمار جفت های در دسترس، تعداد جفت گیری میان اعضای نزدیک خانواده ( درون آمیزی ) [ ۱] بیشتر می شود.
در ابتدای قرن بیستم، بیزون های اروپایی در معرض انقراض قرار گرفتند. جانورانی که باقی مانده اند همگی فرزندان ۱۲ بیزون باقی مانده از آن دوران هستند و از این رو تنوع ژنتیکی بسیار محدودی دارند. بر اساس مقاله ای که در سال ۲۰۰۵ میلادی منتشر گردید این مشکل ممکن است روی توان زاد و ولد حیوانات نر گروه اثرگذار باشد. مقاله ای دیگر در سال ۲۰۰۲ میلادی نشان داد که ژنوم پاندای غول پیکر، شواهدی از وقوع یک گلوگاه جمعیت بروی این پستانداران در حدود ۴۳۰۰۰ سال قبل دارد. گلوگاه جمعیت را می توان در میان نژادهای اصیل جانورانی اهلی مانند سگ و گربه ( مانند گربه اصیل ایرانی ) مشاهده کرد. پرورش دهندگان، چنین جانوران برگزیده ای را به دلیل زیبایی و رفتار مطلوبشان مجبور به جفت گیری با اعضای نزدیک خانواده آن ها می کنند. این کار سبب محدود گشتن استخر ژنی این جانوران می گردد.
↑ inbreeding ↑ Wisent ↑ European bison