گلسنگ نقشه ای ( انگلیسی: Rhizocarpon geographicum ) گونه ای از گلسنگ است که روی صخره های مناطق کوهستانی با آلودگی کم هوا رشد می کند. هریک از این نوع گلسنگ ها به صورت یک تکهٔ سبز مسطح است که با یک خط سیاه از نخینه های قارچی حاشیه بندی شده است. این تکه ها در کنار یکدیگر روییده و صورتی نقشه مانند درست می کنند.
عمر گلسنگ های نقشه ای واقع در شمالگان ۸۶۰۰ سال برآورد می شود که بنابر این قدیمی ترین موجود زنده روی زمین به شمار می آیند. [ ۱]
زمانی که شکل آن ها دایره ای یا تقریباً گرد باشد، از اندازه گیری قطر این گونه گلسنگ ها برای تعیین سن نسبی رسوبات استفاده می کنند. ازجمله برای تعیین سن یخ رُفت ها و با این کار می شود شواهدی از روند یخبندان ها پیدا کرد. به این روش، گلسنگ سنجی ( لیکنومتری ) می گویند. این تکنیک را بیشتر «رولاند بشل» در کوه های آلپ انجام داد. گلسنگ سنجی بر این فرض استوار است که بزرگترین گلسنگِّ روییده بر روی یک سنگ، قدیمی ترین گلسنگ آن است.
گلسنگ نقشه ای یک میزبان شناخته شده برای گونه ای قارچ گلسنگی به نام مولرلای کوتوله ( Muellerella pygmaea ) است.
در آزمایشی، گلسنگ نقشه ای را در یک کپسول قرار داده و به فضا پرتاب کردند. در آنجا کپسول باز شد و گلسنگ را به مدت ۱۰ روز در معرض شرایط فضای بیرون از کره زمین قرار داده و سپس به زمین بازگرداندند. گلسنگ نقشه ای در این آزمایش دچار تغییر یا آسیب زیادی نشد.
گلسنگ نقشه ای پراکندگی گسترده ای دارد و در بیشتر مناطق سرد با سطوح سنگی در معرض دید قرار می گیرد. محدوده آمریکای شمالی آن شامل سیرا نوادا و جنگل های شمالی شمالی کانادا، گرینلند، ایسلند، فنواسکاندیا و سیبری است. در مناطق استوایی فقط در ارتفاعات بالا مانند آند پرو و کلمبیا دیده می شود. در جنوب، گلسنگ نقشه ای به طور گسترده در سراسر پاتاگونیا، در جزایر فالکلند، جزایر نزدیک به قطب جنوب و شبه جزیره جنوبگان یافت می شود.
در بریتانیا می توان آن را به طور معمول روی سنگ های سیلیسی سخت به ویژه در مناطق مرتفع یافت. دامنه آن تقریباً تمام اسکاتلند، بیشتر شمال غرب انگلستان، و سایر مناطق مرتفع در بسیاری از بقیه انگلستان، ولز و ایرلند را نیز در بر می گیرد. در اسپانیا عمدتاً در رشته های کوه سیلیسی یافت می شود، اگرچه گاهی اوقات می توان آن را در نزدیکی سطح دریا یافت، حتی در جنوب اسپانیا در پارک ملی کابو دگاتا - نیخار.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفعمر گلسنگ های نقشه ای واقع در شمالگان ۸۶۰۰ سال برآورد می شود که بنابر این قدیمی ترین موجود زنده روی زمین به شمار می آیند. [ ۱]
زمانی که شکل آن ها دایره ای یا تقریباً گرد باشد، از اندازه گیری قطر این گونه گلسنگ ها برای تعیین سن نسبی رسوبات استفاده می کنند. ازجمله برای تعیین سن یخ رُفت ها و با این کار می شود شواهدی از روند یخبندان ها پیدا کرد. به این روش، گلسنگ سنجی ( لیکنومتری ) می گویند. این تکنیک را بیشتر «رولاند بشل» در کوه های آلپ انجام داد. گلسنگ سنجی بر این فرض استوار است که بزرگترین گلسنگِّ روییده بر روی یک سنگ، قدیمی ترین گلسنگ آن است.
گلسنگ نقشه ای یک میزبان شناخته شده برای گونه ای قارچ گلسنگی به نام مولرلای کوتوله ( Muellerella pygmaea ) است.
در آزمایشی، گلسنگ نقشه ای را در یک کپسول قرار داده و به فضا پرتاب کردند. در آنجا کپسول باز شد و گلسنگ را به مدت ۱۰ روز در معرض شرایط فضای بیرون از کره زمین قرار داده و سپس به زمین بازگرداندند. گلسنگ نقشه ای در این آزمایش دچار تغییر یا آسیب زیادی نشد.
گلسنگ نقشه ای پراکندگی گسترده ای دارد و در بیشتر مناطق سرد با سطوح سنگی در معرض دید قرار می گیرد. محدوده آمریکای شمالی آن شامل سیرا نوادا و جنگل های شمالی شمالی کانادا، گرینلند، ایسلند، فنواسکاندیا و سیبری است. در مناطق استوایی فقط در ارتفاعات بالا مانند آند پرو و کلمبیا دیده می شود. در جنوب، گلسنگ نقشه ای به طور گسترده در سراسر پاتاگونیا، در جزایر فالکلند، جزایر نزدیک به قطب جنوب و شبه جزیره جنوبگان یافت می شود.
در بریتانیا می توان آن را به طور معمول روی سنگ های سیلیسی سخت به ویژه در مناطق مرتفع یافت. دامنه آن تقریباً تمام اسکاتلند، بیشتر شمال غرب انگلستان، و سایر مناطق مرتفع در بسیاری از بقیه انگلستان، ولز و ایرلند را نیز در بر می گیرد. در اسپانیا عمدتاً در رشته های کوه سیلیسی یافت می شود، اگرچه گاهی اوقات می توان آن را در نزدیکی سطح دریا یافت، حتی در جنوب اسپانیا در پارک ملی کابو دگاتا - نیخار.
wiki: گلسنگ نقشه ای