گلخن

/golxan/

مترادف گلخن: تون، مزبله

متضاد گلخن: گلشن

معنی انگلیسی:
heater, boiler, stove of a bath

لغت نامه دهخدا

گلخن. [ گ ُ خ َ ] ( اِ مرکب ) ( از: گل = کردی کل ، حرارت ، جوش + خن ، خانه ، پسوند مکان ) گلخان ، کردی کول خن ( بخاری )، طبری گولخوم . ( از حاشیه برهان قاطع چ معین ). آتشگاه حمام را گویند، و معنی ترکیبی این آتشخانه باشد چه گل به معنی اخگر آتش و خن خانه زیرزمین را گویند. ( برهان ). آتشگاه و نوعی از آتشدان است که در آن به ریگ گرم غله بریان کنند و معنی ترکیبی این لفظ آتش خانه باشد، چه گل به ضم به معنی اخگر آتش است و خن مخفف خانه. ( غیاث ) ( مجموعه مترادفات ص 300 ).تون گرمابه. اتون. ( زمخشری ). عُنّه اجاق. اتون الحمام ؛ گلخن گرمابه. کانون. ( منتهی الارب ) :
حاکم درخورد شهریاران باید
نیکو نبود فرشته ای در گلخن.
ناصرخسرو.
گلخن با دانا گلشن شود
گلشن با بیخردان گلخن است.
ناصرخسرو.
چو گلشن را نمی بینی نیاری
همی بیرون شد از تاریک گلخن.
ناصرخسرو.
ور نمانند هیچ آن گویند
که بود راست بابت گلخن.
مسعودسعد.
من اندر رنج و دونان بر سر گنج
مگس در گلشن و عنقا به گلخن.
خاقانی.
آب حیات ز آتش گلخن دمد چو باد
کز نقش خاک پاش به گلخن درآورم.
خاقانی.
وز آن گلخن بر آن گلگون فشاندش
به گلزار مراد شاه راندش.
نظامی.
آنکه سزاوار در گلخن است
در حرم شاه سزاوار نیست.
عطار.
سفله گر خجلت کشد ز آثار فعل خود کشد
گلخنی را روسیه از دود یا خاکستر است.
( از تاریخ گیلان مرعشی ).
گر گل است اندیشه تو گلشنی
ور بود خاری تو هیمه ی گلخنی.
مولوی.
چو عیسی گر توانی خفت بی جفت
مده نقد تجرد را ز کف مفت.
به گلخن پشت بر خاکستر گرم
به از پهلوی زن در بستر نرم.
جامی.
|| جایی را گویند که روفته در آن اندازند و آن عبارت از آتشگاه حمام و مانند آن بود، پس چنانکه صاحب شرفنامه آورده مجازاست. ( آنندراج ). مزبله تون گرمابه باشد. جای انداختن خس و خاشاک نیز گفته اند. ( از غیاث ) ( مجموعه مترادفات ص 300 ) :
اندر پلیدزادگی ، پاکزادگی
تو چغر حوض گلخن و من شیم کوثرم.
سوزنی.
شاید او گلبن صفت در گلخن از فیض هوا
پرده های عنکبوت انگیزد ازهر تار گل.
عرفی ( از غیاث ).

فرهنگ فارسی

( اسم ) ۱ - نوعی آتشدان که در آن غله را بریگ گرم بریان کنند. ۲ - تون گرمابه اجاق حمام : آب حیات از آتش گلخن دمد چو باد کز نقش خاک پاش بگلخن در آورم . ( خاقانی ) ۳ - مزبل. تون حمام . ۴ - جایی که خس و خاشاک در آن ریزند مزبله : گلشن گلخن شود چون بستیزه کنند در یک خانه دو تن دعوی کدبانویی . ( سنائی )

فرهنگ معین

( ~ . خَ ) (اِمر. ) ۱ - تون حمام . ۲ - جای انداختن زباله .

فرهنگ عمید

آتش خانۀ حمام، تون، توشکان.

گویش مازنی

/golKhan/ تون و آتشدان گرمابه

دانشنامه عمومی

گلخن ( به لاتین: Gelkhen ) یک منطقهٔ مسکونی در روسیه است که در شهرستان کوراخسکی واقع شده است. [ ۱]
عکس گلخنعکس گلخن
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

جدول کلمات

تون

پیشنهاد کاربران

گلشن = گل شن بخش اول ان بیشک گل می باشد اما بخش دوم ان شَن چه از شان آمده باشد چه از خن یا خان همگی به جایگاه / مقام و خانه اشاره دارند . چرا مقام برایتان مثال می اورم
افشین که در گذشته آپشین بوده در اینجا شان به شین تبدیل شده که میشود والا مقام یا کسی که خانه یا لول بالایی دارد ؛ دقت بفرمایید خانه همان کانه و کان میباشد یعنی سفت شده و جایگاه
...
[مشاهده متن کامل]

پس گلشن میشود جایگاه گل = گلزار یا گل مقام که همگی درست است ؛ گلخن هم میشود خانه گل آنچه که میگویند گلخن میوشد آتشدان یا آتشگاه احتمالا گورخن بوده یعنی خانه گور/ خور / قبر یعنی جایی که فضولات و گور و خور را در آن قرار میگرفته و خور ( خوراک = آخور و . . . بوده که همگی از گور / گبر / گپر و . . . آمده اند )

گُلْخَن:آتشگاه گرمابه. توشکان. تون وآتشدان حمام .
نمونه: به گلخن حمام رفت. ( کلیدر ج ۹ص ۲۴۶۱ ) . محمدجعفر نقوی
تون حمام ، جایی که فضولات حیوانات و خس و خاشاک میسوزاند
جای زباله
جایی در حمام که در آن خس و خاشاک می ریزند ، آتشدان، تون، مزبله

بپرس