گلسنگ

گُلسَنگ یک موجود تشکیل شده از جُلبَک و قارچ است. گلسنگ ها معمولاً بر روی تخته سنگ ها و همچنین دیوارها و تنه درختان به صورت ورقه های زرد یا خاکستری مایل به سفید یا مایل به سبز می زیند. جلبک ها برای تولید غذا از نور آفتاب استفاده می کنند و بعضی از این غذاها توسط قارچ ها استفاده می شود. گلسنگ، در حقیقت، گردهم آمده ای از یک قارچ و نوعی جلبک ریز است، ولی شبیه هیچ کدام از آن ها نیست. گلسنگ ها اگرچه برگ یا گل ندارند ولی با رنگ خاکستری روشن یا سفیدی که دارند می توانند هنگامی که خیس و مرطوب هستند به سبز روشن تغییر رنگ دهند. گلسنگ ها خیلی به کند نمود می کنند ولی زندگی طولانی دارند. [ ۱] گلسنگ ها اولین جانداران چندیاخته ای بودند که به خشکی وارد شدند.
جلبک گلسنگ می تواند به تنهایی زندگی کند، ولی قارچ گلسنگ هرگز به تنهایی دیده نشده است. ویژگی های گلسنگ با ویژگی های مواد زندهٔ تشکیل دهندهٔ آن به طور کلی متفاوت است. این ویژگی ها تا حدودی شبیه ویژگی های گیاهان است ولی گلسنگ ها در اصل گیاه نیستند. می توان گفت که جلبک ها در بین قارچ ها محبوس شده اند تا گلسنگ را به وجود آورند. [ ۲]
قارچ و جلبک موجود در ساختمان گلسنگ از نظر غذایی وابسته به یکدیگر بوده و همیاری عالی و باارزشی دارند، زیرا در جاهایی که گلسنگ ها می رویند هیچ گیاهی نمی تواند به تنهایی زندگی کند. [ ۳]
در حدود ۲۰ هزار گونه گلسنگ وجود دارد. [ ۴] برآورد می شود که ۶ درصد از سطح کره زمین با گلسنگ پوشیده شده است. [ ۵] بیشتر گلسنگً ها کاملاً خشک و پودری شکل اند.
گلسنگ ها ریشه و ساقه و برگ ندارند و بنابراین تنهٔ آن ها را ریسه می گویند. جثه یا تنهٔ گلسنگ از ریسه های قارچ که به طور انبوه درهم بافته شده اند تشکیل یافته است. جلبک های کوچک در میان این ریسه ها به طور پراکنده و معمولاً نزدیک به سطح فوقانی قرار دارند.
بنابر این گلسنگ ها موجوداتی هستند ریسه دار که از هم زیستی قارچ ها و مواد زندهٔ نورساختی ( عامل فتوسنتز ) پدید می آیند. این مواد زنده معمولاً یا جلبک های سبز و سبز آبی یا فقط جلبک های سبز آبی ( سیانوباکتر ) هستند. [ ۶] [ ۷]
گلسنگ ها روی سنگ ها، صخره ها، تنهٔ درختان، ساقهٔ گیاهان و در سطح زمین می رویند. در واقع ساکنان خاک محسوب نمی شوند و در نقاط کوهستانی، مناطق قطبی و در شرایط نامناسب برای رویش سایر گیاهان می رویند. بعضی از گلسنگ ها در طول سال فقط ۱ میلی متر رشد می کنند این گیاه می تواند تا ۴۰۰۰ سال عمر کند. بیشتر گلسنگ ها به سرعت توسط هوای آلوده از بین می روند. قرن هاست که گلسنگ ها به عنوان رنگ مو و منبع رنگ کننده ها استفاده می شوند. کاغذ تورنسل نیز مادهٔ قرمزرنگی است که از گلسنگ به دست می آید و در آزمایش های شیمیایی کاربرد دارد.

گُلْسَنْگ (lichen)
گُلْسَنْگ
گروهی منحصربه فرد از موجودات زندۀ هم زیست. این رابطه شامل نوعی قارچ خاص و نوعی جلبک زنده است که در رابطه ای متقابل، هردو از یکدیگر بهره می برند. این جانداران مانند تکه های رنگی یا توده هایی اسفنج مانند بر روی درختان، تخته سنگ ها یا سطوح دیگر یافت می شوند. گلسنگ ها در شرایط سخت آب و هوایی شکوفا می شوند. برخی گلسنگ ها خوردنی اند. از برخی دیگر نیز به منزلۀ منبع رنگ استفاده می کنند، تورنسل از آن جمله است. بعضی دیگر نیز در داروسازی کاربرد دارند. این جانداران نسبت به آلودگی هوا حساس اند.

گِل سنگ (mudstone)
سنگ رسوبی ریزدانه ای متشکل از ذراتی با اندازۀ ذرات رُس تا سیلت (حداکثر تا۰.۰۶۲۵ میلی متر).