گفتگو در کاتدرال

عنوان اصلی: Conversación en la cathedral
رمانی نوشته ی ماریو بارگارس یوسا، نویسنده ی شهیر و برنده ی نوبل ادبیات. این اثر برای اولین بار در سال 1969 و به زبان اسپانیایی در پرو منتشر شد و خیلی زود به شهرتی فراتر از مرزهای این کشور رسید. در برداشتی کلی، گفتگو در کاتدرال را می توان توصیفی از وضعیت پرو مابین سال های 1948 تا 1956 تحت حکومت استبدادی مانوئل اودریا دانست. اگر چه شخصیت اودریا به شکلی مستقیم در کتاب حضور ندارد، اما تأثیر فساد گسترده ی حکومت او بر گروه های مختلف جامعه واکاوی می گردد. آن چه این اثر را از رمان های سیاسی دیگری با مضمون مشابه متمایز می کند، شیوه ی بدیع و منحصر به فرد آن در زمینه ی روایت است.
طرح داستان
سانتیاگو زاوالا، روزنامه نگاری حدوداً سی ساله، بی هیچ شور و شوقی به در و دیوار و خیابان ها و ماشین های شهر نگاه می کند و از خودش می پرسد که کشورش پرو از چه زمانی از دست رفت؟ و از چه زمانی همین اتفاق مشابه برای خودش افتاد؟ بیش از هفتصد صفحه داستانی که در پی می آید، به نوعی پاسخی است برای این سوال. سانتیاگو به سمت مرکز نگهداری سگ ها در شهرداری حرکت می کند، چون مأموران سگ اورا به زور از دست همسرش گرفته اند و حالا سانتیاگو به دنبال طرح شکایت است. در این مرکز، آشنایی قدیمی را پس از سال ها می بیند: آمبروسیو، راننده ی سابق پدرش، که حالا با وضعیتی فلاکت بار در آن جا مشغول به کار است. آن ها با هم به میخانه ای در همان حوالی به نام کاتدرال می روند و درباره ی آن چه بر خود و کشورشان گذشته، صحبت می کنند.
پدر سانتیاگو، دن فرمین، از سرمایه داران بزرگ وابسته به دولت بوده است و تضاد فکری بین پدر و پسر، سانتیاگو را وادار می سازد تا به محض ورود به دانشگاه از خانواده جدا شود. او در محیط دانشگاه به کمونیسم گرایش پیدا می کند، بعد تحصیلات دانشگاهی را نیمه کاره می گذارد و در نهایت به روزنامه نگاری روی می آورد. تجدید دیدار او با راننده ی سابق پدر مرحومش، بهانه ای است برای یادآوری زندگی شخصی این دو و همچنین ترسیم اتفاقات مهمی که در دوران حکومت ژنرال اودریا در پرو رخ داده است.
شیوه ی روایت
رمان تلفیقی است از زاویه ی دید دانای کل و گفتگوهایی مابین شخصیت های داستان در برهه های زمانی مختلف. خلاقیت یوسا در شیوه ی بدیعی که برای روایت نقل قول ها انتخاب کرده مشهود است: این دیالوگ ها به شیوه ی مرسوم پیش نمی روند و مدام با دیالوگ هایی از دیگر شخصیت ها یا گفتگوهایی مربوط به سال های گذشته قطع می شوند. به عبارت روشن تر، هنگامی که نویسنده قصد دارد سه گفتگوی مختلف (مثلاً یکی بین آ و ب در زمان حال، یکی بین آ و ج مربوط به بیست سال پیش و دیگری مربوط به د و ه مربوط به پنج سال قبل) را نقل کند، این سه گفتگو را با هم ترکیب می کند و روایتی پیچیده می سازد که رمزگشایی برای آن در ابتدا برای خواننده آسان نیست. برای توصیف دقیق تر این تکنیک، نمونه ای از گفتگوها ذکر می شود:
سانتیاگو می گوید: چیزی ازت می پرسم، قیافه ی من به حرامزاده ها می خورد؟
پوپیه گفت: چیزی بهت بگویم: فکر نمی کنی این که رفت و برایمان کوکاکولا خرید از روی بدجنسی بود؟ مثل این که می خواست امتحان کند که کار آن شب را تکرار می کنیم یا نه.
سانتیاگو گفت: تو ذهن کثیفی داری کک مکی.
آمبروسیو می گوید: چه سوالی پسر، معلوم است که نمی خورد.
پوپیه گفت: بسیار خوب. آن دخترک دورگه قدیسه است و من هم ذهن کثیفی دارم. حالا بیا برویم خانه تان و صفحه گوش کنیم.
دن فرمین پرسید: به خاطر من این کار را کردی؟ به خاطر من، سیاه بدبخت دیوانه ی حرامزاده.
آمبروسیو می خندد: قسم می خورم که نمی خورد پسر. مرا دست انداختی؟
سانتیاگو گفت: تته خانه نیست. با دوست هاش به سینما رفته.
پوپیه گفت: گوش کن، این قدر حرامزاده نباش، داری دروغ می گویی، مگر نه؟ تو قول دادی لاغرو.
سانتیاگو می گوید: آمبروسیو، منظورت این است که حرامزاده ها قیافه شان به حرامزاده ها نمی خورد؟
در این نمونه، سه گفتگو در زمان های مختلف و با افراد متفاوت، با یکدیگر تلفیق شده اند: گفتگوی آمبروسیو و سانتیاگو در زمان حال، گفتگوی سانتیاگو و پوپیه در زمان گذشته و نقل قولی از پدر سانتیاگو (دن فرمین) در گذشته.
گفتگو در کاتدرال از شاخص ترین آثار یوسا محسوب می شود و نسخه ی فارسی آن در ایران با ترجمه ی عبدالله کوثری موجود است.