گشن گیری. [ گ ُ ] ( حامص مرکب ) ( اصطلاح گیاه شناسی ) عبارت است از آمیختن گامت نر با گامت ماده. در این عمل چند مرحله میتوان در نظر گرفت. اول گرده افشانی ، انتقال دانه گرده به اشکال مختلف صورت میگیرد. اگر گل ، نر ماده باشد و پرچم و مادگی آن در یکجا و نزدیک قرار گیرد، انتقال دانه گرده به آسانی انجام میشود و مستقیماً پس از باز شدن بساک دانه های گرده بر روی کلاله می نشیند. در این حالت گرده افشانی مستقیم است. اگر پرچم و مادگی دریک موقع نرسند و یکی از آنها زودتر بالغ شود، پرچمهای یک گل به مادگی گلهای دیگر که رسیده اند منتقل میشود و اگر گلهای ماده و گلهای نر جداگانه باشند نیز همین عمل صورت میگیرد. گیاهانی که گلهای نر و ماده آنها جدا، ولی بر روی یک پایه اند تک پایه نامیده میشوند، مانند: ذرت ، بلوط و فندق و اگر گلهای نر بر روی یک گیاه و گلهای ماده بر روی گیاه دیگر باشد آنرا دو پایه خوانند، مانند: شاهدانه و خرما، و در تمام این حالت گردافشانی مستقیم است. گردافشانی غیرمستقیم ، بوسیله باد یا حشرات ( زنبور، مگس و پروانه ) صورت میگیرد. گاهی نیز بوسیله انسان انجام میشود که گرده ها را از روی درخت نر گرفته بر روی درخت ماده می افشانند ( خرما ). بعضی از دانه های گرده بالهایی دارند که وزش باد انتقال آنها را آسان تر میکند ( کاج ). آمیزش : همین که دانه گرده ای بر روی کلاله قرار گیرد ناهمواری سطح آن به همواریهای لاله میچسبد. رطوبت ماده غذایی و لعابی لاله در داخل گرده اثر کرده لوله گرده ساخته می شود... رجوع به گیاه شناسی گلاب ص 5 و 182 و 183 شود.
فرهنگ فارسی
۱ - بار برداشتن آبستن شدن . ۲ - آمیختن گامت نر با گامت ماده . در این امر چند مرحله میتوان در نظر گرفت : اول - گرده افشانی . انتقال دان. گرده با شکال مختلف صورت میگیرد . اگر گل نر ماده باشد و پرچم و مادگی آن در یک جا و نزدیک قرار گیرد انتقال دان. گرده باسانی انجام میشود و مستقیما پس از باز شدن بساک دانه های گرده بر روی کلاله می نشیند . در این حالت گرد افشانی مستقیم است . اگر پرچم و مادگی در یک موقع نرسند و یکی از آنها زودتر بالغ شود پرچمهای یک گل بمادگی گلهای دیگر که رسیده اند منتقل میشود و اگر گلهای ماده و گلهای نر جداگانه باشند نیز همین عمل صورت میگیرد . گیاهانی که گلهای نرو ماد. آنها جدا ولی بر روی یک پایه اند تک پایه نامیده میشوند مانند ذرت و بلوط و فندق و اگر گلهای نر بر روی یک گیاه و گلهای ماده بر روی گیاه دیگر باشد آنرا دو پایه خوانند مانند : شاهدانه و خرما و در تمام این حالت گرده افشانی مستقیم است . گرده افشانی غیر مستقیم بوسیل. باد یا حشرات ( زنبور مگس پروانه ) صورت میگیرد گاهی نیز بوسیل. انسان انجام میشود که گرده ها را از روی درخت نر گرفته بر روی درخت ماده می افشانند ( مانند خرما ) . بعضی از دانه های گرده بالهایی دارند که وزش باد انتقال آنها را آسانتر میکند ( مانند کاج ) . دوم - آمیزش . همینکه دان. گرده ای بر روی کلاله قرار گیرد ناهمواری سطح آن بهمواریهای کلاله می چسبد . رطوبت ماد. غذایی و لعابی کلاله در داخل گرده اثر کرده لول. گرده ساخته میشود .
فرهنگ عمید
۱. آمیزش برای آبستن شدن، جفت گیری. ۲. گرده افشانی در بعضی گیا هان و درختان برای بارور گشتن.
