گسیل گرمایونی

گسیل گرمایونی[ ۲] به جریان یافتن حامل های بار الکتریکی بر اثر گرما از یک سطح یا از روی یک سد انرژی پتانسیل گفته می شود. این پدیده به این سبب رخ می دهد که انرژی داده شده به حامل ها از پتانسیل اتصال دهنده شان ( که با نام تابع کار[ ۳] شناخته می شود ) بیشتر می گردد. حامل های بار می توانند الکترونها یا یونها باشند که در منابع قدیمی تر به آن ها گرمایون ها[ ۴] گفته می شود. پس از گسیل گرمایون ها، در منطقه ای که حامل جدا شده است، بار الکتریکی پدید می آید که اندازهٔ آن هم اندازهٔ بار الکتریکی جدا شده اما با علامت مخالف خواهد بود. اما اگر گسیل دهنده به یک باتری متصل باشد این بار الکتریکی به وسیلهٔ باری که باتری فراهم می کند جبران خواهد شد. به پدیدهٔ گسیل یافتن الکترون ها بر اثر گرما گسیل گرمایی الکترون ها نیز گفته می شود.
به عنوان یک مثال کلاسیک از گسیل گرمایونی می توان به گسیل الکترون ها از یک کاتد داغ به درون خلأ اشاره کرد که به آن اثر ادیسون می گویند و در لامپ های خلأ رخ می دهد. گسیل در خلأ از فلزات معمولاً تنها در دماهای بیشتر از ۱۰۰۰ کلوین مشخصاً خود را نشان می دهد. علمی که به بررسی این پدیده می پردازد نیز ترمیونیک نام دارد اما این نام رفته رفته استفادهٔ خود را از دست می دهد.
امروزه عبارت «گسیل گرمایونی» برای اشاره به هر نوع فرایند گسیل بارهای تحریک شده بر اثر گرما نیز به کار می رود، حتی اگر بار از یک منطقهٔ حالت جامد به یک منطقهٔ حالت جامد دیگر منتقل شود. این فرایند اهمیت بسیار زیادی در کار وسایل الکترونیکی مختلف دارد و می توان از آن برای تولید انرژی الکتریکی ( مثلاً در مبدل گرمایونی یا تدر الکترودینامیک[ ۵] ) یا خنک کردن استفاده کرد. جریان الکتریکی با زیادشدن دما به شدت افزایش خواهد یافت.