گزارش شطرنج و وضع نَرد
از مؤلفی ناشناس، کتابی مختصر به فارسی میانه، دربارۀ چگونگی آمدن بازی شطرنج از هندوستان به ایران در زمان خسرو انوشیروان و نیز اختراع بازی نرد به دست بزرگمهر حکیم. مطالب رساله افسانه آمیز است و احتمالاً از روایات شفاهی رایج در اواخر دورۀ ساسانی به کتابت درآمده و بعدها با اختلافاتی به شاهنامۀ فردوسی و غررالسیر ثعالبی راه یافته است. در این افسانه شاه هندوان، دیوشیرم (دبشلیم)، در زمان خسرو انوشیروان برای آزمودن خرد و دانایی ایرانیان، شطرنج را به دربار ایران فرستاد با این شرط که اگر ایرانیان مفهوم آن را درنیابند به هندوان باج و خراج بپردازند. بزرگمهر بختگان پس از سه روز مفهوم آن را، که نماد کارزار است، دریافت و نقش نمادین مهره ها را بیان داشت. آن گاه نرد را که به نظر مؤلف رساله نماد جهان بر اساس جهان بینی زردشتی است، اختراع کرد و آن را به نام اردشیر بابکان، مؤسس سلسلۀ ساسانی، «نیواردشیر» (نَردشیر) نامید و به دستور شاه به هند رفت تا دانشمندان دربار دبشلیم مفهوم نمادین مهره ها و تاس ها را بیابند، اما کسی نتوانست. ملک الشعرای بهار این کتاب را به فارسی امروزی ترجمه کرده است.
از مؤلفی ناشناس، کتابی مختصر به فارسی میانه، دربارۀ چگونگی آمدن بازی شطرنج از هندوستان به ایران در زمان خسرو انوشیروان و نیز اختراع بازی نرد به دست بزرگمهر حکیم. مطالب رساله افسانه آمیز است و احتمالاً از روایات شفاهی رایج در اواخر دورۀ ساسانی به کتابت درآمده و بعدها با اختلافاتی به شاهنامۀ فردوسی و غررالسیر ثعالبی راه یافته است. در این افسانه شاه هندوان، دیوشیرم (دبشلیم)، در زمان خسرو انوشیروان برای آزمودن خرد و دانایی ایرانیان، شطرنج را به دربار ایران فرستاد با این شرط که اگر ایرانیان مفهوم آن را درنیابند به هندوان باج و خراج بپردازند. بزرگمهر بختگان پس از سه روز مفهوم آن را، که نماد کارزار است، دریافت و نقش نمادین مهره ها را بیان داشت. آن گاه نرد را که به نظر مؤلف رساله نماد جهان بر اساس جهان بینی زردشتی است، اختراع کرد و آن را به نام اردشیر بابکان، مؤسس سلسلۀ ساسانی، «نیواردشیر» (نَردشیر) نامید و به دستور شاه به هند رفت تا دانشمندان دربار دبشلیم مفهوم نمادین مهره ها و تاس ها را بیابند، اما کسی نتوانست. ملک الشعرای بهار این کتاب را به فارسی امروزی ترجمه کرده است.
wikijoo: گزارش_شطرنج_و_وضع_نرد