گروه خونی

گروه های خونی ( به انگلیسی: Blood type ) روشی برای تقسیم بندی خون ها بر پایه وجود یا عدم وجود آنتی بادی ها در خون یا آنتی ژن های ارثی بر روی سطح گلبول های قرمز خون است. [ ۱] این آنتی ژن ها بسته به سیستم گروه خونی ممکن است پروتئین ها، کربوهیدرات ها، گلیکوپروتئین ها یا گلیکولیپیدها باشند. [ ۲] برخی از این آنتی ژن ها در سطح انواع دیگر سلول های بدن نیز وجود دارند. [ ۳] تعدادی از این آنتی ژن هایِ موجود بر سطح گلبول قرمز می توانند تنها از یک اَلل سرچشمه گرفته و در مجموع یک سیستم گروه خونی را تشکیل دهند ( برای مثال آنتی ژن Rh، می تواند تنها توسط یک الل در ژن RHCE پدید بیاید ) . [ ۴] دو سیستم مهم گروه خونی ABO و Rh هستند که بر اساس طبقه بندی اول به گروه های خونی A, B، AB، و O، و بر اساس طبقه بندی دوم به صورت + یا - نشان داده می شوند. [ ۱] این دو طبقه بندی اساس فرایند انتقال خون هستند. [ ۵]
گروه های خونی ارثی هستند و در اثر وراثت از هر دو والدین پدید می آیند. تا دسامبر ۲۰۲۲، در مجموع ۴۴ سیستم گروه خونی انسان توسط انجمن بین المللی انتقال خون ( ISBT ) به رسمیت شناخته شده است. [ ۶]
در سال ۱۹۰۱ میلادی کارل لندشتاینر، ایمونولوژیست اتریشی برای نخستین بار، وجود آنتی ژن های گروه خونی بر روی گلبول های قرمز و نیز آنتی بادی هایی علیه همان آنتی ژن ها را در سرم انسان ثابت نمود. [ ۷] او دریافت که نوعی ترکیب شیمیایی در خون افراد مختلف متفاوت است. لندشتاینر، ابتدا گلبول های قرمز را از سرم جدا کرد و سپس به مطالعه نتایج حاصل از مخلوط کردن سرم و گلبول های قرمز افراد مختلف پرداخت. وی دریافت که سرم بعضی از افراد قادر به آگلوتینه کردن گلبول های قرمز برخی دیگر از افراد می باشد، اما بر روی گلبول های قرمز همه افراد مؤثر نیست. در تجزیه و تحلیل نتایج، او فهمید که می توان افراد را از نظر گروه های خونی به گروه هایی تقسیم نمود:
• گروه خونی A: آنتی ژن نوع A را سطح گلبول قرمز خود دارند و در پلاسمای خونشان نیز آنتی کور B ( ضد آنتی ژن B ) را دارا هستند.
• گروه خونی B: آنتی ژن نوع B را در سطح گلبول های قرمز خود را دارند و در پلاسمای خونشان نیز آنتی کور A ( ضد آنتی ژن A ) را دارند.
• گروه خونی AB: آنتی ژن نوع A و B را در سطح گلبول های قرمز خود را دارند و در پلاسمای خونشان نیز هیچ یک از آنتی کورها را ندارند.
• گروه خونی O: هیچ یک از آنتی ژن ها را در سطح گلبول های قرمز خود ندارند ولی هر دو آنتی کور را دارا هستند.

گروه خونی (blood group)
هرکدام از گروه های طبقه بندی شدۀ خون، براساس بود یا نبود پادگنهایی خاص در سطح گویچه های قرمز. سطح گویچه های قرمز خون شخص ممکن است دارای مولکول هایی باشد که در بدن فرد دیگری که گویچه های قرمز خونش فاقد این مولکول هاست، نقش پادگنی داشته باشند. دو پادگن اصلی A و B نامیده شده اند. بود یا نبود یک یا هر دو پادگن چهار گروه خونی ایجاد می کند: گروه خونی A فقط پادگن A، و گروه خونی B فقط پادگن B دارد. گروه خونی AB هر دونوع پادگن را داراست و گروه خونی O هیچ یک از این دو نوع پادگن را ندارد. هریک از این گروه ها ممکن است عامل رزوس را داشته یا نداشته باشند. تعیین دقیق گروه خون در انتقال خون اهمیت فراوان دارد، زیرا ناسازگاری گروه خون فردِ دهنده و گیرنده باعث انعقاد خون می شود. این امر گاه به مرگ فرد گیرندۀ خون می انجامد. در ۱۹۰۲، کارل لنداشتاینر، دانشمند اتریشی، سیستم گروه های خونی ABO را توصیف کرد. تحقیقات بعدی مشخص کرد که دست کم چهارده دستگاه اصلی گروه خونی وجود دارد که دربرابر یازده گروه آن پادتن تولید می شود. گروه بندی خون در پزشکی قانونی برای موارد اختلاف نظر دربارۀ رابطۀ پدر فرزندی، و نیز در مطالعات انسان شناختی اهمیت دارد.