گرشاسب نامه

گَرشاسْب نامه
سرودۀ اسدی طوسی، منظومه ای حماسی به فارسی. در ۴۵۸ق اسدی این منظومه را به درخواست ابودلف، فرمانروای اران، و وزیرش، محمدبن اسماعیل حقی، به نظم آورده و آن را در ۴۵۸ق، با استفاده از مآخذ موجود به زبان پهلوی، نظیر اوستا و آثار ادبی قرن ۱ق به پایان رسانیده است. به نظر می رسد اسدی از گرشاسب نامۀ منثور ابوالمؤید بلخی نیز بهره برده باشد. کتاب از داستان جمشید و عشق و ازدواجش با دختر کورنگ شاه آغاز می شود و تا گرشاسب و سرگذشت او و پسرش نریمان ادامه می یابد. گرشاسب نامه پر است از داستان های خارق العاده و نیز شگفتی هایی که گرشاسب در هندوستان دیده است. در این کتاب پاره ای عناصر سامی چون داستان هود پیامبر نیز راه یافته است. گرشاسب نامه بزرگ ترین حماسۀ ملی است که به روش شاهنامه سروده شده و اگر در شیوایی و فریبندگی به پایۀ شاهنامه نرسد، در پرمغزی و استحکام همپایۀ آن است. شگفت آن که فردوسی داستان گرشاسب را در شاهنامه نیاورده است. این منظومه افزون بر حماسه ای ادبی، اثری اخلاقی و اجتماعی نیز به شمار می رود و در آن آرای فلاسفۀ قدیم یونان نیز دیده می شود. نسخه های گوناگون این کتاب از ۷ تا ۱۱ هزار بیت دارد. کلمان هوار ۲۵۴۳ بیت از آن را به فارسی و فرانسه منتشر کرده است (۱۹۲۶). گرشاسب نامه به کوشش حبیب یغمایی به چاپ رسیده است (۱۳۱۷ش).