ای کبک خوش خرام، کجا می روی؟ بایست!
غرّه مشو که ( گربه ی ) عابد نماز کرد
در مورد این بیت معروف حافظ سه گربه ی عابد مورد اتهام هستند:
فرض اول گربه ی عماد فقیه: و آن گربه ای بوده که عماد فقیه گونه ای آن را تعلیم داده بوده تا در نماز به او اقتدا کند. در کتاب ( حبیب السیر ) چنین آمده : گویند خواجه عماد هرگاه نماز گزاردی، گربه ی او شرط متابعت به جای آوردی و شاه شجاع این معنی را بر کرامت حمل می فرمود و پیوسته به قدم اخلاص ، ملازمت آن جناب می نمود، حافظ که بر این معنی رشک می برد، این غزل به نظم آورد: صوفی نهاد دام و، ، ، این قول را غالب شارحان حافظ از حبیب السیر نقل کرده اند.
... [مشاهده متن کامل]
فرض دوم گربه ی کلیله و دمنه در داستان ( گربه ی متعبد و کبک انجیر ) . و آن گربه ای است عابد و زاهد، روزها روزه می گیرد و شب ها نماز می خواند. هرگز خونی نریزد و حیوانی را اذیت نکند و افطارش بر آب و گیاه مقصور می باشد.
روانشاد مجتبی مینوی بر این باور است که گربه ی متهم در شعر حافظ همین گربه ی کلیله و دمنه است و لاغیر
فرض سوم گربه ی عبید زاکانی : که همان گربه ی معروف در داستان معروف ( موش و گربه ) است. زنده یاد دکتر خانلری بیشتر از همه ظنّش به گربه ی عبید می برد و عقیده دارد که عبید آن را نماد شخصیت ( امیر مبارزالدین ) خلق کرده وحافظ هم در مورد امیر مبارزالدین همین گونه قضاوت را داشته است. دکتر خانلری اضافه می کند که عبید در بیتی دیگر هم به کنایه و تصریح این گربه را به مبارزالدین نزدیک می کند:
ناگهان گربه جست بر موشان
چون ( مبارز ) به روز میدانا
پیرایه یغمایی
غرّه مشو که ( گربه ی ) عابد نماز کرد
در مورد این بیت معروف حافظ سه گربه ی عابد مورد اتهام هستند:
فرض اول گربه ی عماد فقیه: و آن گربه ای بوده که عماد فقیه گونه ای آن را تعلیم داده بوده تا در نماز به او اقتدا کند. در کتاب ( حبیب السیر ) چنین آمده : گویند خواجه عماد هرگاه نماز گزاردی، گربه ی او شرط متابعت به جای آوردی و شاه شجاع این معنی را بر کرامت حمل می فرمود و پیوسته به قدم اخلاص ، ملازمت آن جناب می نمود، حافظ که بر این معنی رشک می برد، این غزل به نظم آورد: صوفی نهاد دام و، ، ، این قول را غالب شارحان حافظ از حبیب السیر نقل کرده اند.
... [مشاهده متن کامل]
فرض دوم گربه ی کلیله و دمنه در داستان ( گربه ی متعبد و کبک انجیر ) . و آن گربه ای است عابد و زاهد، روزها روزه می گیرد و شب ها نماز می خواند. هرگز خونی نریزد و حیوانی را اذیت نکند و افطارش بر آب و گیاه مقصور می باشد.
روانشاد مجتبی مینوی بر این باور است که گربه ی متهم در شعر حافظ همین گربه ی کلیله و دمنه است و لاغیر
فرض سوم گربه ی عبید زاکانی : که همان گربه ی معروف در داستان معروف ( موش و گربه ) است. زنده یاد دکتر خانلری بیشتر از همه ظنّش به گربه ی عبید می برد و عقیده دارد که عبید آن را نماد شخصیت ( امیر مبارزالدین ) خلق کرده وحافظ هم در مورد امیر مبارزالدین همین گونه قضاوت را داشته است. دکتر خانلری اضافه می کند که عبید در بیتی دیگر هم به کنایه و تصریح این گربه را به مبارزالدین نزدیک می کند:
ناگهان گربه جست بر موشان
چون ( مبارز ) به روز میدانا
پیرایه یغمایی