گذرگاه شمال شرقی

گذرگاه شمال شرقی ( به انگلیسی: Northeast Passage ) که به اختصار NEP خوانده می شود، با دید از سمت بخش شمالی اقیانوس اطلس، یک مسیر کشتی رانی در امتداد ساحل اقیانوس شمالگان در سواحل کشورهای نروژ و روسیه است. بخش غربی این راه دریایی که از میان جزایر شمالگانی کانادا می گذرد، گذرگاه شمال غربی نام دارد.
گذر شمال شرقی از غرب به شرق از دریای بارنتز، دریای کارا، دریای لاپتف، دریای سیبری شرقی و دریای چوکچی می گذرد و راه دریایی شمال ( NSR ) را در بر می گیرد. راه دریایی شمال بخشی از گذرگاه شمال شرقی است که در قوانین روسیه تعریف شده و دریای بارنتز را شامل نشده و در نتیجه به اقیانوس اطلس نمی رسد. با این حال راه دریایی شمال با بخش بزرگی از گذرگاه شمال شرقی انطباق دارد و گاهی عنوان راه دریایی شمال برای اشاره به تمامی گذرگاه شمال شرقی به کار می رود.
گذرگاه شمال شرقی یکی از چندین مسیر کرانه ای در شمالگان است؛ گذرگاه شمال غربی که از نزدیکی سواحل کانادا و آلاسکا می گذرد و راه دریایی فراقطبی که از قطب شمال می گذرد، از دیگر مسیرهای دریایی مهم شمالگان به شمار می روند.
نخستین عبور کامل از این گذر از غرب به شرق توسط آدولف اریک نوردنسکیولد کاوشگر سوئدی - فنلاندی با کشتی وگا در سال های ۱۸۷۸ تا ۷۹ انجام شد. وی پس از چند روز کشتی رانی در تنگه برینگ به دلیل توده های بزرگ یخ، مجبور به گذراندن زمستان در آنجا شد.