گذر

گذر (ستاره شناسی). گذر در اصطلاح اخترشناسی، هنگامی ست که جرم کوچک تری از مقابل قرص جرم بزرگ تری در آسمان، گذر یا عبور ( Transit ) می کند. بطوری که چند رصدگر این پدیده را از نقاط مناسب بتوانند مشاهده کنند. در این مورد برای نمونه گذر سیارات داخلی ( عطارد و زهره ) از روی زمین مقابل قرص خورشید دیده می شود. در اصطلاح دیگر نجومی، وقتی یک جرم سماوی به علت حرکت ظاهری کرهٔ آسمان از نصف النهار ناظر می گذرد، نیز گذر گفته می شود. [ ۱] ( گذر مقارنه ای سیاره و گذر نصف النهاری )
گذرهای سیاره ای از مقابل خورشید از پدیده های کم یاب آسمان اند که از دید ناظر زمینی تنها برای دو سیاره تیر و ناهید ( سیارات داخلی مدار زمین ) رخ می دهند. گذرها پدیده هایی مثل خورشیدگرفتگی هستند، با این تفاوت که در خورشیدگرفتگی کامل، ماه تمام قرص خورشید را می پوشاند و دیگر نوری از خورشید به زمین نمی رسد، اما تیر و ناهید آن قدر از زمین دورند که هنگام گذر مثل لکهٔ گرد سیاهی بر قرص درخشان خورشید دیده می شوند. موقع گذر، زمین، سیاره و خورشید بر یک خط قرار دارند ( مقارنه ) . گذر تیر در هر قرن تا ۱۳ بار روی می دهد، اما گذر ناهید در بهترین شرایط هر قرن فقط ۲ بار تکرار می شود.
اخترشناسان چینی نخستین کسانی بودند که توانستند پدیدهٔ گذر را رصد کنند. [ ۲] بنظر می رسد در دورهٔ میانه، فارابی، حکیم بزرگ ایرانی، نخستین دانشمندی باشد که احتمالاً در سال ۹۱۰ میلادی گذر زهره را رصد کرده است. از طرف دیگر به نظر می رسد دانشمندانی همچون کندی، ابن بقا و ابن سینا نیز پدیده گذر زهره را به گونه ای پیش بینی و رصد کرده باشند. نخستین گزارش رصد گذر زهره توسط ابن سینا از گذر ۲۴ مهٔ ۱۰۳۲ میلادی با اشارهٔ مستقیم و مختصر خود او در کتاب شفا قابل توجه است: «من زهره را مثل خالی بر صفحهٔ خورشید دیده ام. »[ ۳]
در دوره های جدید نخستین بار کپلر در سال ۱۶۲۷ توانست گذر ۷ نوامبر ۱۶۳۱ عطارد و برای یکماه بعد وقوع گذر زهره در ۶ دسامبر ۱۶۳۱ را پیش بینی کند. [ ۳] پس از درگذشت کپلر بر اساس پیش بینی های وی، نخستین بار اخترشناسی بنام پیر گاسندی در سال ۱۶۳۱ در پاریس موفق به رصد گذر عطارد و ثبت نخستین رصد گذر یک سیاره شد؛ و گذر زهره در همان سال در اروپا چندان قابل رصد نبود. نخستین رصد گذر زهره بدنبال محاسبهٔ اخترشناس جوان انگلیسی، جرمیا هوروکس و توسط وی در ۴ دسامبر ۱۶۳۹ انجام شد. [ ۴]

گذر (شهرستان اوزکند). گذر ( به لاتین: Guzar ) یک منطقهٔ مسکونی در قرقیزستان است که در شهرستان اوزکند واقع شده است. [ ۱] گذر ۸۴۰ نفر جمعیت دارد.

گذر (فیلم). گذر ( انگلیسی: Passing ) یک فیلم درام سیاه وسفید ساخته ربکا هال محصول ۲۰۲۱ است که بر اساس رمانی با همین نام نوشته شده توسط نلا لارسن در سال ۱۹۲۹ ساخته شده است. تسا تامپسون، روث نگا اندره هلند، بیل کمپ و بنگا آکینابه از بازیگران این فیلم هستند.

گذر (مسیر). گُذر[ ۱] عبارت است از مسیر یا راهی عموماً خاکی برای پیمایش.
اصطلاح تریل ( به انگلیسی: trail ) در آمریکای شمالی به مسیرهای رودخانه ای و بزرگراهی هم گفته می شود. گذرها ممکن است تک منظوره باشند. برای نمونه گاه گذر فقط ویژهٔ پیاده روی یا مخصوص دوچرخه سواری است. اما گاه چندمنظوره است و مورداستفادهٔ پیاده، دوچرخه سواران، موتورسواران و …
گذرها یا مسیرهای خاکی برای دوچرخه های کوهستان، موتورسیکلت ها و خودروهای آفرود مناسب هستند. اسب سواری و اسکی نیز در تریل صورت می گیرد.
گذرهای اشتراکی همزمان یا در روزها و ساعات مختلف می توانند مورد استفاده گروه ها و وسایل نقلیه مختلف قرار گیرند. برای مثال ممکن است مسیری هم زمان مورد استفاده افراد پیاده و دوچرخه سوار قرار گیرد.
گذر ترانس کانادا نمونه ای از گذرهای اشتراکی است که توسط کوه پیمایان، دوچرخه سواران، اسب سواران و نیز اسکی کنندگان مورد استفاده قرار می گیرد. [ ۲]
راه جنگلی نوعی گذر است که به صورت یک راه با امکانات اولیه در دل جنگل ها ساخته می شود.
تریل یا مسیر ریلی به مسیرهای تریل گفته می شود که به موازات یا متعلق به راه آهن و خطوط ریلی هستند. معمولاً خطوط ریلی متروکه برای این کار مناسب اند.
مسیر یدک کش جاده یا مسیری در حاشیه رودخانه یا کانال آبی است که هدف از ساخت آن کشیدن قایق ها توسط اسب یا انسانها از طریق جاده است.
گذر شهری به شبکه گسترده مسیرهای غیر موتوری مناطق شهری گفته می شود که برای افراد پیاده، دوندگان و دوچرخه سواران طراحی شده اند. این مسیرها ممکن است جنبه تفریحی یا ترابری داشته باشند. تریل ها یا مسیرهای شهری به مناطق مسکونی، مراکز تجاری و و ایستگاه های حمل و نقل عمومی دسترسی دارند. [ ۳]
گذر تفکیک شده به گونه ای است که تداخلی بین هر نوع استفاده از تریل پیش نیاید. به این ترتیب در یک گذر تفکیک شده، مسیر عبور عابران از دوچرخه ها و سایر وسایل نقلیه جدا است.
پیاده راه یا گذرگاه پیاده نوعی معبر است که برای عابرین پیاده طراحی شده است.
گذر دوچرخه سواری شامل طیف گسترده ای از گذرهای اشتراکی است که دوچرخه سواران مجاز به استفاده از آن ها هستند. این مسیرها در شهرها یا طبیعت ساخته می شوند.
همراه با محبوبیت دوچرخه کوهستان، تعداد گذرها یا مسیرهای دوچرخه سواری آفرود هم گسترش یافته است.

بازارچه مانندی بی سقف، که اغلب گرداگردِ سه راهی ها بنا می شد. هر گذر از شماری دکانِ کوچک تشکیل می شد. صاحبان این دکان ها، عرضه کنندۀ اجناسِ ضروری و مورد نیاز ساکنانِ هر محله بودند. از آن جا که همۀ اهالی محل ناگزیر بودند برای رسیدن به خانه های خود از گذرها بگذرند، گذرها، پاتوقِ اصلیِ ساکنان محله بودند. از معروف ترین گذرهای تهران، می توان از «گذر مروی» در سه راهی پامنار و کوچۀ حاجی ها و بازارچۀ مروی نام برد.

گذر (اخترشناسی). گذر (اخترشناسی)(transit)
در اخترشناسی، عبورِ جسمی کوچک تر، از برابر قرص ظاهری جسمی بزرگ تر. گُذرهایِ سیاره های داخلی زمانی روی می دهد که دقیقاً از فاصلۀ بین زمین و خورشید می گذرند و به صورت لکه های تیرۀ کوچکی در برابر قرص خورشید دیده می شوند. دیگر شکل های گذر عبارت اند از عبور یک قمر یا سایۀ آن از قرص مشتری، و عبور عوارض سطحی سیارات از نصف النّهار مرکزی شان، از دیدگاه زمین. عبور هر جسم آسمانی از نصف النّهار ناظر در آسمان را نیز گُذر می نامند.

گذر (موسیقی). گذر (موسیقی)(transition)
(یا: انتقال) در موسیقی ، پاساژی که دو قسمت یک قطعه را به هم پیوند می دهد. مثلاً در هریک از موومان های فرم سونات اغلب یک قسمت انتقالی سوژه های اول و دوم (ملودی های اصلی ) را به هم مربوط می سازد. بازانتقالی یعنی انتقالی که قسمت های گسترش (دولوپمان ) و بازگشایش را به هم بپیوندد. انتقال دهی نیز نام دیگر مدولاسیون است ، به خصوص اگر تغییر گام ها ناگهانی صورت گیرد.