گاوچِرانَک ( به انگلیسی: Cattle Egret ) ، نوعی حواصیل ساکن آسیا، آفریقا و اروپا است که توانسته به راحتی در دیگر سامان های جهان نیز ساکن شود.
گاوچرانک از راستهٔ پلیکان سانان ( Pelecaniformes ) و خانواده حواصیلان ( Ardeidae ) است. از سال ۲۰۰۸ حواصیلان از راسته لکلکیان جدا شده و جز پلیکانان یا سقا مرغان محسوب می شوند.
... [مشاهده متن کامل]
زیاد دیده شده که گاوچرانک روی گاو یا در کنار آن، روی زمین بایستد و حشره های مزاحم گاو را شکار کند. گاهی هم بر گاو سوار می شود و از انگل های پوستی اش تغذیه می کند ( گاو را می چرد ) . نام فارسی و انگلیسی این پرنده، از همین رفتارش گرفته شده است.
گاوچرانک در سراسر آسیا و استرالیا به طور وسیعی پراکنده است. در قرن بیستم، کلنی بزرگی در آمریکای شمالی و جنوبی داشت. در اروپا، در دو کشور لیبریا و فرانسه محدود شده است. در ایران، در نیمهٔ غربی و سواحل شمال و جنوب، جمعیت مناسبی دارد.
گاوچرانک در نواحی تالابی و علف زارها و فضاهای باز و خشک زندگی می کند و در مقایسه با حواصیل های دیگر، به آب وابستگی کم تری دارد.
گلهٔ گاوچرانک ها آشیانه های خود را در کنار هم، روی درختان یا جای خشکی روی بوته های کنار رودخانه ها، دریاچه ها و تالاب ها می سازند.
این حیوان را می توان در آفریقا و در کنار فیل ها اسب های آبی و دیگر حیوات گیاه خوار بزرگ پیدا کرد.
طول بدن گاوچرانک در حدود ۴۵ تا ۵۲ سانتی متر و طول دو بالش در حدود ۸۲ تا ۹۵ سانتی متر است.
گاوچرانک نر و ماده کم و بیش هم شکل هستند و گردن کوتاه و کلفت، منقار کوتاه و زردرنگ، گلوی برجسته و پاهای سیاه دارند که در زمستان ها سفید می شود. منقار گاوچرانک ها تقریباً قهوه ای است و پرهای دراز نخودی رنگی روی سر و سینهٔ آن ها را پوشانده است. در فصل زادآوری تاج، پشت و سینه به رنگ نارنجی مایل به نخودی در می آید و منقار نارنجی رنگ می شود.
غذای گاوچرانک ها، ماهی، دوزیستان و خزندگان، حشره ها به ویژه ملخ، سنجاقک و سوسک های آب زی است.
گاوچرانک ماده اواسط بهار تا اواسط تابستان، ۴ تا ۵ تخم مایل به آبی می گذارد. جفت ها به کمک هم، بین ۲۱ تا ۲۵ روز روی تخم ها می خوابند.
جوجه های گاوچرانک ها پس از بیرون آمدن از تخم، لخت هستند و کرک یا پر ندارند که از آن ها در برابر وضعیت محیطی محافظت کند. به همین سبب، تا مدتی نمی توانند از لانه بیرون بیایند.
گاوچرانک از راستهٔ پلیکان سانان ( Pelecaniformes ) و خانواده حواصیلان ( Ardeidae ) است. از سال ۲۰۰۸ حواصیلان از راسته لکلکیان جدا شده و جز پلیکانان یا سقا مرغان محسوب می شوند.
... [مشاهده متن کامل]
زیاد دیده شده که گاوچرانک روی گاو یا در کنار آن، روی زمین بایستد و حشره های مزاحم گاو را شکار کند. گاهی هم بر گاو سوار می شود و از انگل های پوستی اش تغذیه می کند ( گاو را می چرد ) . نام فارسی و انگلیسی این پرنده، از همین رفتارش گرفته شده است.
گاوچرانک در سراسر آسیا و استرالیا به طور وسیعی پراکنده است. در قرن بیستم، کلنی بزرگی در آمریکای شمالی و جنوبی داشت. در اروپا، در دو کشور لیبریا و فرانسه محدود شده است. در ایران، در نیمهٔ غربی و سواحل شمال و جنوب، جمعیت مناسبی دارد.
گاوچرانک در نواحی تالابی و علف زارها و فضاهای باز و خشک زندگی می کند و در مقایسه با حواصیل های دیگر، به آب وابستگی کم تری دارد.
گلهٔ گاوچرانک ها آشیانه های خود را در کنار هم، روی درختان یا جای خشکی روی بوته های کنار رودخانه ها، دریاچه ها و تالاب ها می سازند.
این حیوان را می توان در آفریقا و در کنار فیل ها اسب های آبی و دیگر حیوات گیاه خوار بزرگ پیدا کرد.
طول بدن گاوچرانک در حدود ۴۵ تا ۵۲ سانتی متر و طول دو بالش در حدود ۸۲ تا ۹۵ سانتی متر است.
گاوچرانک نر و ماده کم و بیش هم شکل هستند و گردن کوتاه و کلفت، منقار کوتاه و زردرنگ، گلوی برجسته و پاهای سیاه دارند که در زمستان ها سفید می شود. منقار گاوچرانک ها تقریباً قهوه ای است و پرهای دراز نخودی رنگی روی سر و سینهٔ آن ها را پوشانده است. در فصل زادآوری تاج، پشت و سینه به رنگ نارنجی مایل به نخودی در می آید و منقار نارنجی رنگ می شود.
غذای گاوچرانک ها، ماهی، دوزیستان و خزندگان، حشره ها به ویژه ملخ، سنجاقک و سوسک های آب زی است.
گاوچرانک ماده اواسط بهار تا اواسط تابستان، ۴ تا ۵ تخم مایل به آبی می گذارد. جفت ها به کمک هم، بین ۲۱ تا ۲۵ روز روی تخم ها می خوابند.
جوجه های گاوچرانک ها پس از بیرون آمدن از تخم، لخت هستند و کرک یا پر ندارند که از آن ها در برابر وضعیت محیطی محافظت کند. به همین سبب، تا مدتی نمی توانند از لانه بیرون بیایند.
