گاورنر یا فرماندار ( به انگلیسی: Governor ) وسیله ای است که سرعت یا پارامتر دیگری را در پیش ران اصلی یک سامانه کنترل می کند. پیش ران های اصلی ماشین های گردانی هستند که توان خود را از منبع ورودی انرژی دیگری مانند بخار یا آب می گیرند و گاورنر در رایج ترین شکل خود با تغییردادن اندازهٔ شارش این انرژی ورودی، سرعت پیش ران اصلی را کنترل می کند. دو جزء اصلی سامانه های گاورنر عبارتند از حسگر سرعت و بخشی که دریچهٔ ورود انرژی را کنترل می کند. این دو بخش در گاورنرهای ساده تر که برای باز و بسته کردن دریچهٔ ورودی نیاز به نیروی زیادی نیست، ممکن است یکی باشند، اما در جایی که برای اینکار نیاز به نیروی بیشتری باشد از سروو موتور برای کنترل دریچه استفاده می شود. در گاورنر سیگنال حاصل از سرعت حس شده با یک سیگنال سرعت مرجع مقایسه می شود و یک سیگنال خطا تولید می گردد که برای کنترل سرعت پیش ران اصلی استفاده خواهد شد. [ ۱]
در حالت کلی هر فرایندی را که به کنترل خروجی یک پیش ران اصلی ( مانند موتورهای گازی، بخار و دیزل یا توربین های گازی ) کمک می کند را می توان گاورنر نامید. به غیر از کنترل خودکار سرعت، گاورنر می تواند پارامترهای دیگری را نیز کنترل کند، برای نمونه در یک پمپ، گاورنر می تواند وظیفهٔ کنترل فشار خروجی را بر عهده داشته باشد، به گونه ای که صرف نظر از میزان تخلیه، فشار ثابت بماند. در پیش ران های اصلی، گاورنر با استفاده از یک سازوکار مناسب در کنترل میزان شارهٔ تغذیه، خروجی را متناسب با تغییرات نیاز بار تنظیم می کند. [ ۲] برخی از انواع گاورنرها موسوم به گاورنرهای اضطراری تنها در مواقع اضطراری که پارامتر مورد کنترل مانند سرعت از میزان معینی بیشتر شود وارد عمل می شوند. [ ۳]
گاورنرها به دو دسته اصلی تقسیم می شوند. یک دسته گاورنرهای مرکزگریزی هستند که در عمل کاربرد بیشتری دارند و بر پایهٔ نیروی مرکزگریزی کار می کنند. [ ۴] این دسته از گاورنرها خودشان بر اساس سازوکار بازگشت گوی های گاورنر—جرم های اصلی در حال گردش به دور محور گاورنر—به دو دستهٔ کنترل شده با گرانش و کنترل شده با نیروی فنر تقسیم می شوند. به دستهٔ دیگر گاورنرها، گاورنرهای نوع لَخت می گویند که بسته به تغییرات شتاب خطی یا زاویه ای عمل می کنند. گوی این دسته از گاورنرها به جای حساسیت مستقیم به سرعت، به نرخ تغییرات سرعت حساس است و بر اساس آن جابجا می شود. گاورنرهای لخت از نظر سرعت سریع پاسخ دهی شان در برابر تغییرات بار، نسبت به نوع مرکزگریزی مزیت دارند اما اطمینان یافتن از توازن کامل بخش های در حال گردش در آن ها دشوار است. گاورنرهای نوع لخت در جایی که گشتاور مقاوم ممکن است به سرعت تغییر کند، مانند موتورهای درون سوزی که در وسایل دریایی استفاده می شوند، کاربرد دارند. [ ۵]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدر حالت کلی هر فرایندی را که به کنترل خروجی یک پیش ران اصلی ( مانند موتورهای گازی، بخار و دیزل یا توربین های گازی ) کمک می کند را می توان گاورنر نامید. به غیر از کنترل خودکار سرعت، گاورنر می تواند پارامترهای دیگری را نیز کنترل کند، برای نمونه در یک پمپ، گاورنر می تواند وظیفهٔ کنترل فشار خروجی را بر عهده داشته باشد، به گونه ای که صرف نظر از میزان تخلیه، فشار ثابت بماند. در پیش ران های اصلی، گاورنر با استفاده از یک سازوکار مناسب در کنترل میزان شارهٔ تغذیه، خروجی را متناسب با تغییرات نیاز بار تنظیم می کند. [ ۲] برخی از انواع گاورنرها موسوم به گاورنرهای اضطراری تنها در مواقع اضطراری که پارامتر مورد کنترل مانند سرعت از میزان معینی بیشتر شود وارد عمل می شوند. [ ۳]
گاورنرها به دو دسته اصلی تقسیم می شوند. یک دسته گاورنرهای مرکزگریزی هستند که در عمل کاربرد بیشتری دارند و بر پایهٔ نیروی مرکزگریزی کار می کنند. [ ۴] این دسته از گاورنرها خودشان بر اساس سازوکار بازگشت گوی های گاورنر—جرم های اصلی در حال گردش به دور محور گاورنر—به دو دستهٔ کنترل شده با گرانش و کنترل شده با نیروی فنر تقسیم می شوند. به دستهٔ دیگر گاورنرها، گاورنرهای نوع لَخت می گویند که بسته به تغییرات شتاب خطی یا زاویه ای عمل می کنند. گوی این دسته از گاورنرها به جای حساسیت مستقیم به سرعت، به نرخ تغییرات سرعت حساس است و بر اساس آن جابجا می شود. گاورنرهای لخت از نظر سرعت سریع پاسخ دهی شان در برابر تغییرات بار، نسبت به نوع مرکزگریزی مزیت دارند اما اطمینان یافتن از توازن کامل بخش های در حال گردش در آن ها دشوار است. گاورنرهای نوع لخت در جایی که گشتاور مقاوم ممکن است به سرعت تغییر کند، مانند موتورهای درون سوزی که در وسایل دریایی استفاده می شوند، کاربرد دارند. [ ۵]
wiki: گاورنر