گاهان

/gAhAn/

لغت نامه دهخدا

گاهان. ( پسوند ) ( از: «گاه » به اضافه «آن » مزید زمان ) گاه ، هنگام ، وقت ، و همواره در ترکیب آید: دیرگاهان ، گرمگاهان ، شامگاهان ، جاشت گاهان :
صبحگاهان سر خونین جگر بگشائید
ژاله صبحدم از نرگس تر بگشائید.
خاقانی.
سحرگاهان که مخمور شبانه
گرفتم باده با چنگ و چغانه.
حافظ.

فرهنگ فارسی

پسوند زمان : چاشتگاهان دیرگاهان صبحگاهان گرمگاهان .

دانشنامه آزاد فارسی

(یا: گاثا؛ گات ها) کهن ترین بخش اوستا و جزئی از یسنا. گاهان جمع گاه، و مشتمل بر هفده سرود است که در اوستای کنونی در میان یَسْنْ ها قرار دارد و مشتمل است بر یسن های ۲۸ تا ۳۴ و ۴۳ تا ۵۱ و ۵۳. گاهان را به پنج گاه (بخش) تقسیم کرده اند و هر «گاه» دارای فصل هایی به نام «ها» (در زبان پهلوی: هات hat یا هاد had، مشتق از واژۀ اوستایی haiti) است. نام این پنج «گاه»، که از نخستین واژه های هر بخش گرفته شده و همه صورت پهلوی دارند، عبارت اند از اَهوُنَوَد (یَسْنْ ۲۸ تا ۳۴)؛ اُشْتَوَد (یَسْنْ ۴۳ تا ۴۶)؛ سْپَنْتْمَد (یسن ۴۷ تا ۵۰)؛ وُهُوخْشَتْر (یسن ۵۱) و وَهیشتویشت. اشعار گاهان هجایی است و از نظر ساختمانی به اشعار ودایی شباهت دارد و هر سرود دارای بندها (پاره هایی) است مشتمل بر ابیاتی با تعداد ثابتی هجا. گاهان کهن ترین اثر ادبی ایرانی است که برجای مانده است. سرایندۀ این سرودها خودِ زردشت دانسته شدهاست، چنان که در شش سرود، سراینده به عنوان اول شخص از خود یاد می کند. این سرودها نه تنها از نظر ادبی، بلکه از جهت دربرداشتن تفکرات نوین آن روزگاران اهمیت بسزایی دارد و نشان دهندۀ عقاید اصلی زردشت است. در گاهان خدای مطلق اهُورَه مَزداست و جلوه های خاص او امشاسپندان اند و در مقابل، روح مخرّب یا اهرمن قرار دارد. متأسفانه گاهان ازجملۀ دشوارترین متن هایی است که تاکنون نوشته شده است. عدم آشنایی کامل با اندیشه های زردشت (مانند رابطۀ خاص انسان و دانای همه چیز، انتخاب ناگزیر انسان از میان نیکی و بدی و سرنوشت پایانی او)، مشکلات دستوری (نظیر موارد بی شمار پایانه های صرفی که بدون تشخیص درست آن ها، معنای هیچ عبارتی را نمی توان دریافت) و وجود معانی متعدد برای هر واژه و پیچیدگی زبان شعر موجب شده است که دانشمندان اوستاشناس، جز در مواردی نادر، دربارۀ معنا و مفهوم این سرودها به اتفاق نظر نرسند. ترجمۀ گاهان به زبان فارسی میانه (پهلوی) در دست است، اما چندان کمکی به فهم بهتر آن نمی کند؛ زیرا به سبب فاصلۀ زمانی، زبان گاهان در دورۀ ساسانیان برای موبدان زردشتی نیز زبانی مشکل و گاه غیرقابل فهم بوده است. به رغم این دشواری ها، عقاید رفیع و والای زردشت از میان این اشعار غنایی مذهبی که برای بیان اندیشه ای روشن و انسانی و تحولی در اندیشه و تفکر، در قالبی زیبا و لطیف سروده شده، مشهود است. در گاهان اندیشۀ نیک، گفتار نیک و کردار نیک مایۀ رستگاری و اندیشۀ بد، گفتار بد و کردار بد مایۀ تباهی است. دروغ بدترین دشمن آدمی است و باید از آن دوری جست و باید به آبادانی زمین و کشت و درو پرداخت و از چهارپایان سودمند نگاهداری کرد. پورداود گاهان را در ۲ جلد با نام های گات ها کهن ترین بخش اوستا (تهران، ۱۳۷۸ش) و یادداشت های گات ها (تهران، ۱۳۸۱ش) به زبان فارسی ترجمه کرده است.
wikijoo: گاهان

پیشنهاد کاربران

واژه گاهان در اصل و ریشه جمع گاه بوده به معنای گاه ها. کلمه گه یا گاه در زبان فارسی قدیمی هم معنای زمانی داشته و هم مکانی به شکل سلسله اعصار و طبقات کیهانی. معنی دوم یعنی مکانی به شکل طبقات هفتگانه کیهانی منطبق است بر معنای پیام آسمانی هفت سین، به معنای هفت سامان یا نظام کلی کیهانی یا جهانی. من معتقدم که اوستای شفاهی ( نقل قولی و کلاسیک ) توسط بیگانگان به خط و زبان اوستای نوشتاری ( اوستای نو ) به رشته تحریر در آمده و آنهم نه با نیت پاک بلکه با هدف تخریب محتوای حکمت اصیل اشراقی اوستای شفاهی و پراکنده نمودن زبان آن یعنی فارسی فرا باستانی. دو کانون یا مرکز آن حکمت اصیل اشراقی عبارتند از ؛ یکی واژه رمزی دهّر ( ده هر ) در میدان های خود شناسی و انسان شناسی که اشاره به ابعاد دهگانه نفسانی هرکدام از افراد انسانی داشته ( مشتمل بر پنج منِ مردانه و پنج منِ زنانه ) و دیگری معنای پیام هفت سین در میدان گیتی، کیهان یا جهان شناسی و شناخت سامان ها یا نظم های هفتگانه و عشق و زندگی های هفتگانه انسانی. در همین زمینه لازم به اشاره می دانم که دو واژه اوستای نوشتاری؛ یکی خویدوده در اصل و ریشه در میدان های خود شناسی و انسان شناسی خطاب به خود و شنونده به معنای زیر بوده است: خود تو ده تائی هستی یعنی ده تائی آفریده شده ای و دیگری آژی ده اکه به معنای زندگانی های دهگانه انسانی بوده و میباشد. این واژه ها به زبان قوم ماده بوده و لذا زرتشت و شاگردانش و پس از آنان، متفکرین و اندیشمندان پارسی زبان نتوانسته اند به تلفظ ریشه ای و معنای اصلی این واژه ها پی ببرند و طوریکه مطلع هستیم، اولی را به معنای ازدواج با محارم و دومی را به معنای اژدها و ضحاک ترجمه و تفسیر نموده که گمراه ترین نوع ترجمه و تفسیر محسوب میشوند. واژه سانسکریت هم در اصل و ریشه به شکل زان سکری ت بوده به معنای دانش رمزی. محتوای دانش رمزی و حکمت اصیل اشراقی یا محتوای اوستای شفاهی یکی بوده با همان دو کانون. رنگین کمان سمبل یا نشان عهد و پیمان با نوح در پایان طوفان افسانه ای حامل این حقیقت بوده که دارای هفت رنگ میباشد و سپس آسمان های هفتگانه ابراهیم ( آبراهام ) و سپس هفت آسمان لایه بر لایه ارسطو با یک کره زمین که گویا ثابت و ساکن در مرکز مشترک آنها سر جای خود ایستاده باشد و سپس هیئت یا نجوم بطلمیوسی و سرانجام آیات قرآنی در مورد سماوات سبع و الارض ( در اصل بصورت السماوات و الارضین سبع ) جملگی بدون استثناء ریشه در معنای پیام آسمانی هفت سین ایرانیان داشته و دارند بدون فهم و درک معنای آن. مراسم چیدن سفره هفت سین در جشن های مهرگان و نوروز فقط نقش لباس یا پوشش حفاظتی بر تن آن معنا را ایفا نموده که در طول اعصار خراشی بر آن وارد نشود. پیام آسمانی هفت سین در اعصار دور دست تاریخ باستان قبل از تولد نوح ( نوآه ) و پیدایش خطوط میخی سه گانه سومری و ایلامی و اُگاریتی و هیروگلیف مصریان که هرکدام قدمت پنج و شش و هفت هزار ساله دارند، از راه القا و الهام باطنی به سر و دل خردمندان گمنام در سرزمین ایران ابلاغ گردیده و نه از طریق وحی به گوش سر به سنت و رسم و روش انبیاء ادیان ابراهیمی ( یهودیت و مسیحیت و اسلام ) .
... [مشاهده متن کامل]

داستان آفرینش شش روزه جهان و خلق بابا آدم و ننه هوا حدود حداقل پنج هزار سال بعد از دریافت پیام هفت سین و کشف ابعاد دهگانه نفسانی انسانی و سامان های هفتگانه کیهانی در سرزمین ایران، توسط حکیمان و عارفان قوم یهود و در راس آنان موسا ( موسی ) سروده شده اند. سمبل یا نشان حکمت اصیل اشراقی عبارت است از گردونه مهر به شکل چلیپا که همسنگ چرخه تولد و مرگ هندوان به شکل سواستیکا می باشد. این گردونه و چرخه در طول تاریخ از زمان پیدایش تاکنون اشتباه تفسیر گردیده اند و باید از نو تفسیر گردند و این بار به روش علمی و بیان آن اول به زبان ریاضی و سپس به زبان ساده و روزمره طوریکه برای عموم مردم به سهولت قابل دریافت و تغذیه و هضم و جذب و فهم و درک باشد بدون تولید مواد اضافی از قبیل ابهامات و اوهامات و خرافات.

گاتاها یاگاثاها یا گاهان یا گات ها ۱۷ سروده ای است که از دیرباز از سخنانِ زرتشت اسپنتمان دانسته شده و در برگیرنده پیام و آموزش های وی و بنیادِمزدیسنا است. و کهن ترین و سپنتاترین بخشِ کتابِ اوستا شمرده می شود

بپرس