این گاه شمار از سال ۲۲۴ میلادی یعنی شکست و قتل اردوان پنجم به وسیله اردشیر بابکان و بنیانگذاری پادشاهی ساسانی تا حمله اعراب به ایران و سقوط کامل سلسله ساسانی در سال ۶۵۱ میلادی می باشد.
• ۲۲۴ شکست و قتل اردوان پنجم∗ به وسیله اردشیر بابکان حاکم فارس ( بعداً اردشیر یکم ساسانی ) ( تصویر ۱: سکه ) در نبرد هرمزدگان و پایان پادشاهی ۴۷۱ ساله اشکانیان. اردشیر بابکان به خود عنوان شاهنشاه ( شاه شاهان ) داد و سلسله ساسانیان را بنیانگذاری نمود.
... [مشاهده متن کامل]
• حدود ۲۲۴ تا ۲۴۰ در دوره اردشیر بابکان؛ دین زرتشتی دستخوش یک دوره تجدید حیات گردید.
• ۲۳۰ لشکر ساسانی به نواحی تحت حکمرانی امپراتوری روم در جزیره میانرودان یورش بردند و شهر نصیبین را محاصره کردند ولی نتوانستند این شهر را تسخیر کنند.
• حدود ۲۳۷ تا ۲۳۸ اردشیر بابکان حملات جدیدتری علیه پادشاهی روم آغاز کرد و شهرهای نصیبین و حران را فتح نمود.
• ۲۴۱ تاجگذاری شاپور یکم.
• حدود ۲۴۲ تا ۲۷۳ آغاز سفرهای مانی در ایران زمین.
• ۲۵۲ تا ۲۵۶ لشگرکشی و درگیری های شاپور یکم در ایالات شرقی روم.
• حدود ۲۵۹ شکست و اسارت والرین پادشاه روم توسط شاپور یکم. ( تصویر ۲: صحنه نبرد بر روی سنگ باباغوری )
• حدود ۲۶۰ اردوکشی و یورش دوم شاپور یکم در ایالات شرقی روم.
• حدود ۲۶۱ هنگامی که شاپور یکم پس از شکست رومیان و تاراج انطاکیه، پیروزمندانه به پایتخت باز می گشت، اذینه شاه پالمیرا راه را بر او می بندد و ضربه قابل توجه ای به قوای ساسانی وارد می کند. این پیروزی اذینه، پارسیان را تا پشت رود فرات عقب می راند.
• ۲۷۱ تاجگذاری هرمز یکم.
• ۲۷۳ تاجگذاری بهرام یکم.
• ۲۷۴ یا ۲۷۷ اعدام مانی توسط موبد بلندپایه زرتشتی کرتیر.
• ۲۷۶ تاجگذاری بهرام دوم.
• ۲۷۶ موبد کرتیر به عنوان والاترین مقام و برترین شخص در میان زرتشتیان معرفی می شود. کرتیر پیروان دیگر ادیان را اعدام می کند. در سنگ نوشته های او در نقش رجب، کعبه زرتشت و سرمشهد کازرون از این رویداد یاد شده است.
• ۲۸۳ کاروس امپراتور روم بین النهرین را فتح می کند اما سپاهیانش پس از مرگ او بلافاصله آن سرزمین را ترک می کنند.
• ۲۸۶ تیرداد سوم، ارمنستان را تسخیر کرده و پارسیان را از آنجا بیرون می کند.
• ۲۹۳ نرسه با شکست رقبای سلطنت بر تخت پادشاهی می نشیند.
• حدود ۲۹۴ سنگ نوشته پایکولی ( تصویر ۳ ) در سلیمانیه عراق نزدیک مرز ایران.
• ۲۹۶ نرسه یا یورش به ارمنستان ضمن بیرون راندن تیرداد سوم، رومیان را شکست می دهد.
• ۲۹۷ گالریوس نرسه را شکست می دهد. بنا بر پیمان نامه نصیبین نرسه از ارمنستان و بین النهرین عقب نشینی می کند.
• حدود ۳۰۱ برای نخستین بار حکومت ارمنستان، کیش مسیحیت را به عنوان مذهب رسمی این کشور اعلام می کند.
• ۳۰۲ کناره گیری نرسه و آغاز سلطنت هرمز دوم.
• ۳۰۹ تاجگذاری شاپور دوم ( شاپور ذوالاکتاف ) .
• ۳۲۵ حمله شاپور دوم به اعراب به منظور سرکوب قبایل عرب و آرام کردن و امنیت بخشیدن به مرزهای امپراتوری ساسانی.
• ۳۳۸ بازپس گیری پنج ایالت امپراتوری ساسانی توسط شاپور دوم که توسط نرسه ( هفتمین شاه ساسانی، جلوس: ۲۹۳ ) از کنترل ایران خارج شده و به خاک روم منضم شده بود.
• ۳۴۸ حمله شاپور دوم به بین النهرین.
• حدود ۳۶۰ بنیانگذاری سلسله کیداریان.
• ۳۶۳ نبرد ژولیان شاه روم ( نبرد سامرا ) با قوای ساسانی که منجر به عقب نشینی و مرگ او می گردد. ایالات واگذار شده به روم و همچنین شهر نصیبین به امپراتوری ساسانی عودت داده می شود.
• ۳۷۶ برقراری صلح بین روم و ساسانیان.
• ۳۷۹ مرگ شاپور دوم و تاجگذاری اردشیر دوم.
• ۳۸۳ آغاز سلطنت شاپور سوم.
• ۳۹۹ آغاز سلطنت یزدگرد یکم که لقب گناه کار بر وی نهاده بودند. سبب این صفت، تلاش او برای مهار قدرت روحانیان زرتشتی و دوری از هر گونه سخت گیری برای اقلیت های مذهبی بوده است.
• ۲۲۴ شکست و قتل اردوان پنجم∗ به وسیله اردشیر بابکان حاکم فارس ( بعداً اردشیر یکم ساسانی ) ( تصویر ۱: سکه ) در نبرد هرمزدگان و پایان پادشاهی ۴۷۱ ساله اشکانیان. اردشیر بابکان به خود عنوان شاهنشاه ( شاه شاهان ) داد و سلسله ساسانیان را بنیانگذاری نمود.
... [مشاهده متن کامل]
• حدود ۲۲۴ تا ۲۴۰ در دوره اردشیر بابکان؛ دین زرتشتی دستخوش یک دوره تجدید حیات گردید.
• ۲۳۰ لشکر ساسانی به نواحی تحت حکمرانی امپراتوری روم در جزیره میانرودان یورش بردند و شهر نصیبین را محاصره کردند ولی نتوانستند این شهر را تسخیر کنند.
• حدود ۲۳۷ تا ۲۳۸ اردشیر بابکان حملات جدیدتری علیه پادشاهی روم آغاز کرد و شهرهای نصیبین و حران را فتح نمود.
• ۲۴۱ تاجگذاری شاپور یکم.
• حدود ۲۴۲ تا ۲۷۳ آغاز سفرهای مانی در ایران زمین.
• ۲۵۲ تا ۲۵۶ لشگرکشی و درگیری های شاپور یکم در ایالات شرقی روم.
• حدود ۲۵۹ شکست و اسارت والرین پادشاه روم توسط شاپور یکم. ( تصویر ۲: صحنه نبرد بر روی سنگ باباغوری )
• حدود ۲۶۰ اردوکشی و یورش دوم شاپور یکم در ایالات شرقی روم.
• حدود ۲۶۱ هنگامی که شاپور یکم پس از شکست رومیان و تاراج انطاکیه، پیروزمندانه به پایتخت باز می گشت، اذینه شاه پالمیرا راه را بر او می بندد و ضربه قابل توجه ای به قوای ساسانی وارد می کند. این پیروزی اذینه، پارسیان را تا پشت رود فرات عقب می راند.
• ۲۷۱ تاجگذاری هرمز یکم.
• ۲۷۳ تاجگذاری بهرام یکم.
• ۲۷۴ یا ۲۷۷ اعدام مانی توسط موبد بلندپایه زرتشتی کرتیر.
• ۲۷۶ تاجگذاری بهرام دوم.
• ۲۷۶ موبد کرتیر به عنوان والاترین مقام و برترین شخص در میان زرتشتیان معرفی می شود. کرتیر پیروان دیگر ادیان را اعدام می کند. در سنگ نوشته های او در نقش رجب، کعبه زرتشت و سرمشهد کازرون از این رویداد یاد شده است.
• ۲۸۳ کاروس امپراتور روم بین النهرین را فتح می کند اما سپاهیانش پس از مرگ او بلافاصله آن سرزمین را ترک می کنند.
• ۲۸۶ تیرداد سوم، ارمنستان را تسخیر کرده و پارسیان را از آنجا بیرون می کند.
• ۲۹۳ نرسه با شکست رقبای سلطنت بر تخت پادشاهی می نشیند.
• حدود ۲۹۴ سنگ نوشته پایکولی ( تصویر ۳ ) در سلیمانیه عراق نزدیک مرز ایران.
• ۲۹۶ نرسه یا یورش به ارمنستان ضمن بیرون راندن تیرداد سوم، رومیان را شکست می دهد.
• ۲۹۷ گالریوس نرسه را شکست می دهد. بنا بر پیمان نامه نصیبین نرسه از ارمنستان و بین النهرین عقب نشینی می کند.
• حدود ۳۰۱ برای نخستین بار حکومت ارمنستان، کیش مسیحیت را به عنوان مذهب رسمی این کشور اعلام می کند.
• ۳۰۲ کناره گیری نرسه و آغاز سلطنت هرمز دوم.
• ۳۰۹ تاجگذاری شاپور دوم ( شاپور ذوالاکتاف ) .
• ۳۲۵ حمله شاپور دوم به اعراب به منظور سرکوب قبایل عرب و آرام کردن و امنیت بخشیدن به مرزهای امپراتوری ساسانی.
• ۳۳۸ بازپس گیری پنج ایالت امپراتوری ساسانی توسط شاپور دوم که توسط نرسه ( هفتمین شاه ساسانی، جلوس: ۲۹۳ ) از کنترل ایران خارج شده و به خاک روم منضم شده بود.
• ۳۴۸ حمله شاپور دوم به بین النهرین.
• حدود ۳۶۰ بنیانگذاری سلسله کیداریان.
• ۳۶۳ نبرد ژولیان شاه روم ( نبرد سامرا ) با قوای ساسانی که منجر به عقب نشینی و مرگ او می گردد. ایالات واگذار شده به روم و همچنین شهر نصیبین به امپراتوری ساسانی عودت داده می شود.
• ۳۷۶ برقراری صلح بین روم و ساسانیان.
• ۳۷۹ مرگ شاپور دوم و تاجگذاری اردشیر دوم.
• ۳۸۳ آغاز سلطنت شاپور سوم.
• ۳۹۹ آغاز سلطنت یزدگرد یکم که لقب گناه کار بر وی نهاده بودند. سبب این صفت، تلاش او برای مهار قدرت روحانیان زرتشتی و دوری از هر گونه سخت گیری برای اقلیت های مذهبی بوده است.
