گاندی مهاتما

دانشنامه آزاد فارسی

گاندی، مَهاتْما (گجرات ۱۸۶۹ـ۱۹۴۸)(Gandhi, Mahatma)
گاندی، مَهاتْما
گاندی، مَهاتْما
(با عنوان احترام آمیز موهَنْداس کارمچاند گاندی؛ در سانسکریت مهاتما به معنی «روح بزرگ» است.) رهبر نامدار هند. از ۱۹۱۵ رهبریِ مبارزه برای استقلال هند را از راه مقاومت منفی یا عدم همکاری بدون خشونت (ساتیاگراها حقیقت و قاطعیت) برعهده داشت و مقامات بریتانیایی چندبار او را زندانی کردند. در حزب ملی گرای کنگره و مذاکرات استقلال در ۱۹۴۷ نفوذ داشت. در درگیری هایی که پس از تقسیم شبه قارۀ هند (۱۹۴۸) به راه افتاد، یک ملی گرای متعصب هندو او را به قتل رساند. چندی بعد، خشونت مذهبی در هند و پاکستان فروکش کرد، و آموزه های او الهام بخش جنبش های صلح آمیز در سایر نقاط جهان، به ویژه در امریکا، در جنبش حقوق مدنی تحت رهبری مارتین لوترکینگ، و در افریقای جنوبی، در جنبش تحت رهبری نلسون ماندلا، شد. گاندی اصل ساتیاگراها، مقاومت منفی، را هنگامی تدوین کرد که در افریقای جنوبی به حرفۀ وکالت مشغول بود. او از ۱۸۹۳ در آن کشور به سر می برد، و در آن جا رهبری جامعۀ هندی را در مخالفت با تبعیض نژادی تا ۱۹۱۴ بر عهده داشت و در آن سال حکومت افریقای جنوبی در پاسخ به درخواست های او امتیازهای مهمی داد. گاندی در ژانویۀ ۱۹۱۵ به هند بازگشت و رهبری مبارزۀ دشوار و پیچیدۀ ملت را برای کسب استقلال از بریتانیا برعهده گرفت. اعتصاب غذا، تحریم کالاهای بریتانیایی و نافرمانی های مدنی را به راه انداخت و برای اصلاحات اجتماعی مبارزه کرد. در ۱۹۲۰ که بریتانیا از اجرای اصلاحات خودداری کرد، گاندی مبارزه سازمان یافتۀ عدم همکاری را به راه انداخت. هندیان از ادارات دولتی استعفا و مؤسسات حکومتی را تحریم کردند و کودکان خود را از مدارس دولتی خارج کردند. بریتانیایی ها گاندی را زندانی کردند، ولی خیلی زود ناچار شدند آزادش کنند. استقلال اقتصادی هند برای جنبش «سواراج» (خودگردانی) گاندی از اهمیت فراوانی برخوردار بود. گاندی برای درمان فقر شدید روستاییان هندی که نتیجۀ بهره کشی صاحبان صنایع بریتانیا بود، از احیای صنایع «کلبه ای» حمایت کرد؛ او شروع به استفاده از چرخ نخ ریسی کرد که به منزلۀ نماد تجدید حیات صنایع بومی هند و بازگشت به زندگی ساده روستایی بود. کنگرۀ ملی هند، گروه پیشتاز جنبش استقلال هند در ۱۹۲۱ قدرت کامل اجرایی را به گاندی واگذار کرد، ولی رشته ای از قیام های مسلحانه برضد بریتانیا به راه افتاد و گاندی از شرکت فعالانه در مبارزات سیاسی دوری کرد (۱۹۲۴ـ۱۹۳۰). در ۱۹۳۰، راه پیمایی طولانی ۲۶۵کیلومتری را از احمدآباد، گجرات، تا دریای عرب رهبری کرد و در آن جا در اقدامی به نشانۀ مبارزه برضد انحصار بریتانیا به تولید نمک، به تبخیر آب دریا پرداخت. در ۱۹۳۲ نیز روزه گرفتن را به مثابۀ یکی از شیوه های اعتراض آغاز کرد. روزه اقدامی مؤثر در مبارزه برضد بریتانیا بود؛ زیرا در صورت مرگ او، احتمال وقوع انقلاب می رفت. در ۱۹۳۴ رسماً از سیاست کناره گرفت، ولی به سفر در سراسر هند ادامه داد و به آموزش اَهیمسا (عدم خشونت) پرداخت و خواستار لغو «نجس» خواندن پایین ترین کاست (قشر) جامعۀ هند شد. در واقع، او همچنان قدرت سیاسی عظیمی داشت و در ۱۹۳۹ به زندگی فعال سیاسی بازگشت؛ چون قرار بود فدراسیونی از امیر نشین های هند با بقیۀ هند تشکیل شود. گاندی مخالف سرسخت تقسیم هند بود ولی سرانجام با آن موافقت کرد، با این امید که با برآورده شدن درخواست مسلمانان برای تقسیم هند صلح برقرار شود.

پیشنهاد کاربران

بپرس