گامْساخوردیِا، زِوْیاد (۱۹۳۹ـ۱۹۹۳)(Gamsakhurdia, Zviad)
گامْساخوردیِا، زِوْیاد
سیاستمدار گرجستانی و رئیس جمهور گرجستان (۱۹۹۰ـ۱۹۹۲). ملی گـــرای پرشور و ضد کمونیستی پرتلاش بود. پس از پیروزی ملی گرایان گرجی در انتخابات پارلمانی درپی استقلال گرجستان در ۱۹۹۱، با اکثریت قاطع آرا به ریاست جمهوری رسید. اما استبداد فزایندۀ او در ادارۀ کشور و رفتار خصمانه اش نسبت به اقوام غیرگرجی به عزل اجباری و فرارش به ارمنستان، کشور همسایه، انجامید (۱۹۹۲). در ۱۹۹۳ به غرب گرجستان بازگشت و شورشی را برضد رئیس جمهور ادوارد شواردنادزه رهبری کرد، اما شوارد نادزه با یاری روس ها هواداران کم تجهیزاتِ او را از بین برد. بعدها از مرگ گامساخوردیا، رئیس جمهور مخلوع، خبر دادند، اما هیچ گاه مشخص نشد که آیا خودکشی کرده است یا سربازان روس او را کشته اند. گامساخوردیا در تفلیس زاده شد. پدرش کنستانتین گامساخوردیا رمان نویسی گرجی بود. زویاد ادیب بسیار فرهیخته ای بود و مُدرّس مطالعات امریکایی در دانشگاه شد؛ آثار شکسپیر را به زبان گرجی برگرداند و به زبان های روسی، آلمانی، و فرانسه نیز آشنا بود. در دهۀ ۱۹۵۰ به فعالیت سیاسی پرداخت، اما دستگاه دولتی کمونیستی و دیوان سالارانۀ شوروی او را راحت نمی گذاشت. در ۱۹۷۴ «گروه پیشگام برای دفاع از حقوق بشر» در گرجستان را بنیاد کرد. با مطرح شدن برنامۀ پرسترویکا (بازسازی اقتصادی) میخائیل گورباچف در شوروی، گامساخوردیا آیندۀ گرجستان را کاملاً در پرتو مفاهیم و معیارهای ملی گرایانه دید و برای استقلال کامل گرجستان بسیار تلاش کرد. پس از استقلال گرجستان (۱۹۹۱)، با انتخابات مردم سالارانه نخستین رئیس جمهور این کشور شد. با وجود این، رؤیای ایجاد گرجستانی تک قومی همواره مشغلۀ ذهنی او بود و شیوه های استبدادی اش باعث شد که دشمنان بسیاری پیدا کند.
گامْساخوردیِا، زِوْیاد
سیاستمدار گرجستانی و رئیس جمهور گرجستان (۱۹۹۰ـ۱۹۹۲). ملی گـــرای پرشور و ضد کمونیستی پرتلاش بود. پس از پیروزی ملی گرایان گرجی در انتخابات پارلمانی درپی استقلال گرجستان در ۱۹۹۱، با اکثریت قاطع آرا به ریاست جمهوری رسید. اما استبداد فزایندۀ او در ادارۀ کشور و رفتار خصمانه اش نسبت به اقوام غیرگرجی به عزل اجباری و فرارش به ارمنستان، کشور همسایه، انجامید (۱۹۹۲). در ۱۹۹۳ به غرب گرجستان بازگشت و شورشی را برضد رئیس جمهور ادوارد شواردنادزه رهبری کرد، اما شوارد نادزه با یاری روس ها هواداران کم تجهیزاتِ او را از بین برد. بعدها از مرگ گامساخوردیا، رئیس جمهور مخلوع، خبر دادند، اما هیچ گاه مشخص نشد که آیا خودکشی کرده است یا سربازان روس او را کشته اند. گامساخوردیا در تفلیس زاده شد. پدرش کنستانتین گامساخوردیا رمان نویسی گرجی بود. زویاد ادیب بسیار فرهیخته ای بود و مُدرّس مطالعات امریکایی در دانشگاه شد؛ آثار شکسپیر را به زبان گرجی برگرداند و به زبان های روسی، آلمانی، و فرانسه نیز آشنا بود. در دهۀ ۱۹۵۰ به فعالیت سیاسی پرداخت، اما دستگاه دولتی کمونیستی و دیوان سالارانۀ شوروی او را راحت نمی گذاشت. در ۱۹۷۴ «گروه پیشگام برای دفاع از حقوق بشر» در گرجستان را بنیاد کرد. با مطرح شدن برنامۀ پرسترویکا (بازسازی اقتصادی) میخائیل گورباچف در شوروی، گامساخوردیا آیندۀ گرجستان را کاملاً در پرتو مفاهیم و معیارهای ملی گرایانه دید و برای استقلال کامل گرجستان بسیار تلاش کرد. پس از استقلال گرجستان (۱۹۹۱)، با انتخابات مردم سالارانه نخستین رئیس جمهور این کشور شد. با وجود این، رؤیای ایجاد گرجستانی تک قومی همواره مشغلۀ ذهنی او بود و شیوه های استبدادی اش باعث شد که دشمنان بسیاری پیدا کند.
wikijoo: گامساخوردیا،_زویاد_(۱۹۳۹ـ۱۹۹۳)